Bu pazarlara şimdi giden çok kazanır

Küresel krizle birlikte Avrupa gözden düştü. Ortadoğu, Asya ve Afrika pazarları iş adamlarının iştahını kabartıyor.

Türk şirketleri artık OECD, Doğu Avrupa, Türki Cumhuriyetler, Kuzey Amerika gibi geleneksel ihracat pazarlarımız dışında, gelişmekte olan birçok ülke pazarını keşfediyor. Tanzanya’dan Kenya’ya, Endonezya’dan Şili’ye kadar bu pazarların Türkiye’den alabilecekleri o kadar çok ürün var ki…

Ekonomist dergisi son yıllarda Türkiye ihracatının miktar olarak da oransal olarak da en çok arttığı bu pazarları araştırdı ve 25 ülkenin öne çıktığını gördü. Bunlardan 15 ülke dış pazarlarımız açısından en hızlı büyüyen ve büyüme potansiyeli de olan ülkeler olarak dikkat çekiyor.

İşte geleneksel pazarlar dışında ihracat arayışında olan küçük ve orta ölçekli imalat ve sanayiciler için hazırladığımız bu ülkelerin profilleri…

TANZANYA
İhracat beş yılda 10 kat arttı

EN GÜVENİLİR AFRİKA ÜLKESİ: Afrika’nın en güvenilir ve en istikrarlı ülkesi olarak öne çıkıyor. Kabileler arası savaş yok. Nüfusunun yarısı Müslüman; yarısı Hıristiyan olmasına rağmen, dini çatışmalar da yok. Tanzanya’da 1980’lerin ortalarından itibaren politik sistemde, ekonomide ve kamu yönetiminde reformlar uygulanmaya başladı. 1986 yılında Türkiye’deki yapıya benzer bir ekonomik reform programları sonucunda liberal bir ekonomik yapıya dönüştü. Türkiye ile olan ilişkiler ise vizelerin kalkması, THY’nin direk uçuşlara başlaması ve hükümetler arası iletişimin artması ile iyi noktalara geldi. Türkiye’nin ihracatı son beş yılda 10 kat artarak 85 milyon dolara yükseldi.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Tanzanya piyasasına bir acente veya dağıtıcı aracılığıyla girmek en etkili yöntem olarak tavsiye ediliyor. Bunun için ülkede yerel ortak sağlayan kurumlar var. Bölgede genel olarak uluslararası iş kuralları geçerli ve bankacılık sisteminde sorun yok. Öte yandan işyeri kiralayabilirsiniz. Emlak fiyatları Türkiye’ye göre oldukça düşük. Keza yatırım da yapabilirsiniz çünkü Tanzanya'dan sıfır gümrükle Avrupa'ya ihracat olanağı var.

NE SATABİLİRSİNİZ? Bisküvi ve gofretler, makarna, ıslak mendil, klima teknolojileri, pompa ve kompresörler, elektrik transformatörleri, kablo ve teller, beyaz eşya cep telefonu aksesuarları, buğday, domates salçası, kozmetik, altın mücevherat.

PAZARI KEŞFETMİŞ TÜRKLER NE DİYOR? Tanzanya Cumhurbaşkanı Jakaya Mrisho Kikwete, Şubat ayında Türkiye’ye ziyaret gelmişti ve Türkiye ile olan dış ticaret hacimlerini 500 milyon dolara çıkarmak istediklerini ifade etmişti. Yine Dış Ticaret’ten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan da Türk girişimcilerine Tanzanya pazarını şiddetle tavsiye ettiğini vurgulamıştı. Öte yandan Türk firmaları da özellikle tarım alanında ülkeyi keşfetmiş durumda. Temel Petek Arıcılık firması ülkede bal üretirken, Alim Ağaçcı ve Muammer Öksüzan isimli iki girişimci Tanzanya’nın Rufuji bölgesinde çiftçilik yapıyor. 30 bin dönüm araziyi 90 yıllığına kiralayan 2 ortak, Tanzanyalılar'ın temel besin kaynağı olan mısır ve çeltik yetiştiriyor.

BREZİLYA'DA NASIL PAZAR OLUŞTURULUR?

BREZİLYA
Kısa vadeli ihracat hedefi 600 milyon dolar
DÜNYANIN EN BÜYÜK 10. BÜYÜK EKONOMİSİ: Türkiye ile Brezilya coğrafi olarak birbirinden çok uzak olsa da ekonomik yapısından tutun da siyasi ve kültürel yapıya kadar müthiş benzerlikler içeriyor. Zaten iki ülkenin başbakanlarının dostluğu da her kesim tarafından artık biliniyor. Öte yandan Latin Amerika’nın en büyük, dünyanın 10’uncu ekonomisi olan Brezilya, geniş topraklara ve zengin doğal kaynaklara sahip. 1990’lı yıllardaki liberalizasyon çabalarının sonucunda özellikle otomotiv sanayi ve altyapı modernizasyonunda özelleştirme ve doğrudan yabancı yatırımlar sayesinde önemli gelişmeler sağladı. Öte yandan Türkiye ile ilişkiler ise rekor büyümeler gösteriyor. 2010 yılı Ocak-Mart döneminde Brezilya'ya yapılan ihracat 2009 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 134 artarak 176 milyon dolara dayandı. Toplam ihracatın 600 milyon doları aşması bekleniyor.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Brezilya pazarını bilenlerin ilk uyarılarından biri randevu konusu. İstanbul’dan bile kötü bir trafiğe sahip ülkede randevularınızı kaçırmanız işten bile değil. Bunun yanı sıra Brezilyalılar görselliğe çok önem veriyor. Bu nedenle giyim kuşamınızın yanı sıra; fiyat listenizin olması, ihraç malınıza ilişkin numuneler ve kataloglar, web sayfanız ve e-mailinizi içeren kartvizitiniz mutlaka olmalı. Tabii bir de olayın sağlık boyutu var. Özellikle Amazon bölgesine gidecek olanların sarıhumma aşısı adı verilen aşıyı olmaları gerekiyor. Türkiye’de Havaalanı Sağlık Denetleme Merkezi’nde uçuş tarihinden 10 gün önce bu aşıyı vurulabilirsiniz.
NE SATILIR? Otomotiv ana ve yan sanayi, demir çelik ve demir çelikten eşya, işlenmiş doğal taşlar, takım tezgahları, metal şekillendirme kesme makine ve presleri, petrol ürünleri ve yağları, tekstil ve hazır giyim, çimento.
PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Brezilya’da en meşhur Türk firmalarından biri tüy konusunda uzmanlaşan Bioder. Firma Brezilya’ya milyonlarca dolar değerinde tüy dökücü krem satıyor. Satmakla da kalmıyor şirketin sahibi Cihat Dündar, 2010 yılı içinde ülkeye yatırım yapacağını da açıklıyor. Brezilya’nın dünya ekonomisindeki yeni yıldızlarından biri olduğunu söyleyen Dündar, iki ülke arasında ciddi bir dostluk bulunduğunun da altını çiziyor.

KENYA'NIN HANGİ SEKTÖRÜ UMUT VAAT EDİYOR?

Kenya
Tarım alanında büyük potansiyel var
SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATI YAPILABİLİR: Kenya; Doğu Afrika’daki en büyük ekonomi olarak gösteriliyor. En önemli sektörü hiç kuşkusuz tarım. Bu sektör 2009 yılı tahminlerine göre GSYİH’nın yüzde 21,4’ünü oluşturuyor. Hayvancılık ise ikinci önemli sektör. Tabii ki ülke hedefinde sanayileşmek var. Bu nedenle yatırımcılara inanılmaz avantajlar sağlanıyor. Öte yandan sanayi ürünleri ithalatında doğal olarak çok ciddi fırsatlar bulunduğu da bir gerçek. Son olarak vurgulanması gereken konu ise safari ve vahşi yaşam turizmi. Kenya ekonomisi için hayati öneme sahip olan sektör, kişi başı gelirde yüzde 11’lik bir paya sahip.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Kenya, bölgesinin lokomotif ülkelerinden biri. Ülkede Yabancı Yatırımı ve Yatırımcıyı Koruma Yasası dahi bulunuyor. Buna göre yabancı yatırımcı istediği gibi kâr transferi yapabiliyor. Döviz işlemleri ticari bankalar ve döviz bürolarında yapılıyor. Öte yandan Kenya, 1993 yılından beri dalgalı döviz kuru uyguluyor. Yeni yatırım yasasında yatırımcıların işlemlerinin tek bir yerde yapılacağı Türkiye’deki tek durak ofis benzeri “one-stop office” uygulaması da bulunuyor. İmalat ve otel sektöründe bina ve sermaye olan makinelerin maliyeti vergiden düşülüyor.

NE SATILIR? Çikolatalar, şekerlemeler, makarna, domates salçası, zeytinyağı, margarin, mısır nişastası, mercimek, traktör, tarım araç ve makineleri, sulama sistemleri, kauçuktan dış lastikler, tuvalet kâğıtları, ıslak mendil, kâğıt havlu ve mendil.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Pazarın büyüklüğü Türk fuar şirketlerini de buraya çekmeye başladı. Bu firmalardan biri henüz geçen hafta Kenya'nın başkenti Nairobi'de Türk Ticaret Fuarı’nı düzenleyen Türkel Fuarcılık. Ülkeye 50’den fazla işadamını götürdüklerini söyleyen Türkel Fuarcılık Yürütme Kurulu Başkanı Bülent Erten, bu bölgelerin yeni pazarlar olduğunu ve Afrika’da yeni fuarlar düzenleyeceklerini söylüyor. Bölgeye ihracatın en büyük avantajının mevsimlerin tersliği olduğuna da dikkat çeken Erten bu sayede tekstilcilerin ellerinde kalan sezon sonu ürünlerini çok rahat bu pazara satabileceğini söylüyor.

GÜNEY AFRİKA'DA NELER YAPILIR?

GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ
Halı ve hazır giyim ihracatında artış var
DÜNYA KUPASI MİLAT OLDU: Ülke, 2010 Dünya Kupası Futbol Finalleri’ni ekonomik değişim için referans tarih olarak kabul etmiş durumda. Güney Afrika'da maden bakımından dünyanın en zengin doğal kaynakları bulunuyor. Başlıca madenleri; platin, altın, bakır, elmas, kömür, vanadyum olarak sıralanabilir. Türkiye'nin, ülkeye ihracatı ise yılık ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artarak, 100 milyon doları geçti. Bu artışta bazı sektörler de dikkat çekti. Halı ihracatı yüzde 60 artarken, hazır giyim ihracatı yüzde 85 arttı.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Ülkenin en belirgin özellikleri arasında gelir adaletsizliği öne çıkıyor. Tüketici profili baskın şekilde zengin ve yoksul olarak uç noktalara yığılmış durumda. Dolayısıyla tüketici eğilimi ve davranışları da farklı olabiliyor. Yine pazarı yakından tanıyanların verdiği bilgiye göre, bu ülkeyi ziyaret edecek yabancıların birçok konuda dikkatli ve tedbirli olması gerekiyor. Özellikle yabancıların bilmedikleri yerlere gitmemeleri, kişisel cüzdan, değerli mücevher, cep telefonu, taşınır bilgisayar ve benzeri elektronik eşyaların fark edilecek şekilde taşınmamasına özen göstermeleri ilk yapılan uyarılar arasında.

NE SATILIR? Petrol yağları, inşaat makineleri aksam ve parçaları, ilaçlar, halı, tekstil tıbbi alet ve cihazlar, kağıt ve kağıt ürünleri, su sistemleri, musluk ve boru malzemeleri, kablo ve teller, mutfak eşyası.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR?
Türk Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Tamer Taşkın, bölgeyi en yakından tanıyan isimlerin başından geliyor. Türkiye’nin krizden ve tüm ekonomik fırtınalardan çıkış yolunun Afrika ülkeleri olduğunu belirten Taşkın, Güney Afrika pazarının önemini ise şu sözlerle anlatıyor, “Afrika kıtasında tarım var ama tarım ürünleri yok. Domates salça haline getirilemiyor, salatalık turşu olamıyor, meyveler su haline getirilemiyor. Hayvan var, bunların derileri çanta, ceket haline getirilemiyor. Yani burada çok işimiz var.”

FİLİPİNLER'DE NASIL KAZANILIR?

FİLİPİNLER
Yaşamın deniz üzerinde kurgulandığı ülke
EN BÜYÜK TİCARET KALEMİ MUZ: Filipinler, Güneydoğu Asya'da Malay Takımadaları bölgesinde yer alan adalar ülkesi. Ülkede toplam 7 bin 100 ada yer alıyor. Böyle olunca ülkede denizde yaşam üzerine bir kültür oluşmuş durumda. Filipinler, özellikle 2005 yılı itibari ile hızlı bir ekonomik büyüme serüveninin içerisine girdi. Bu gelişme özellikle tarımsal alanda ve elektronik endüstrisinde yaşandı. Ülke liberal bir çok politikayı da yasalaştırdı. Öte yandan muz ticaretinin ülke ekonomisine katkısı çok büyük. Dünya muz pazarının neredeyse hakimiler. Bunun yanı sıra tabi ki Filipinler tam bir tatil cenneti. Türkiye’nin bölgeye en büyük ihracatını un oluşturuyor. Son dönemde bu konuda bir azalma eğilimi yaşansa da 2007’de 40 milyon dolar olan ihracatımız bugün 180 milyon dolar sınarına yaklaştı.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Filipinler’de İngilizce her kesim tarafından biliniyor. Hatta hükümet, 1987 yılında İngilizce'yi ikinci resmi dil olarak kabul etti. İngilizce bilen Türk girişimciler için elbette ki bu bir avantaj. Öte yandan Filipinler güzel tropik plajları, zengin deniz yaşamı ve yıl boyunca yapılan kültür festivalleri ile meşhur. Dolayısıyla ekonomik yaşam tarzları da bu yönde gelişmiş durumda. Ülkeyi yakından tanıyan işadamları bu nedenle sıkıcı iş toplantılarından uzak durulması uyarısında bulunuyor. Mesai saatlerine özen göstermek, iş yaparken eğlenmeyi de bilmek başarılı ticaretin ilk ip uçları arasında gösteriliyor. Bunun yanında ülke binlerce ada üzerine kurulu olduğu için dağıtım ve lojistik yapısının da buna göre kurgulanması şart. Bir de pazarın Çin’e yakın olduğu gerçeğini de unutmamak gerekiyor.

NE SATILIR? Tekstil makineleri, zeytinyağı, yazılım, mobilya ürünleri, su tesisat sistemleri, oto yedek parça, su motorları.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Filipinlere yapılan ihracatta en güçlü isimlerden biri Gaziantepli Özmen Un Yönetim Kurulu Başkanı Erhan Özmen. Vizelerin kalkması ile ihracatta ellerinin rahatladığını ifade eden Özmen, öncelikle ülkeyi gidip yakından tanımayı tavsiye ediyor. Bölgede diğer güçlü Türk şirketleri ise Ülker, Yurt Konserve, Simfer, Gıdacıbaşı Gıda, BEYSA Takı olarak sıralanabilir.

ÇİN'İN YANI BAŞINDA PARLAYAN BİR ÜLKE

VİETNAM
Uzak Doğu'da yeni bir Çin doğuyor
SOĞUK SAVAŞ GÜNLERİ GERİDE KALDI: Vietnam, özellikle savaş sonrasında, ekonomisinde ve uluslararası sisteme entegrasyonunda önemli aşamalar kaydetti. Yabancı yatırımlara yönelik ilk yasal düzenleme ise 1987 tarihinde yürürlüğe girdi. Ülkede ekonomik büyümenin artması ve gelir düzeyinin yükselmesi ile hayat standardındaki değişmeler, tüketim harcamalarını da etkilemiş durumda. Türkiye ile Vietnam arasındaki ticaretin hızla geliştiği görülüyor. Öyle ki 2000 yılında 30 milyon doların altında olan ticaret hacmi hızlı ve düzenli bir artış göstererek 2009 yılında 650 milyon dolara aşmış durumda.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Vietnam pazarını tanıyanların bu pazara giriş taktikleri ise şunlar: Vietnam’da mekanlar ‘evler’ oteller restore ediliyor. Ülke ekonomisi ve turizm altyapısı hızla gelişiyor. Bu nedenle pazara turizm ve inşaat kanalı ile girmekte fayda var. Önce ülkeye gidip turistlik bir gezi yapın ve ülkeyi gözlemleyin. Turizm yatırımlarının bir listesini bulun ve bu oteller ile irtibata geçin. Çünkü ülkenin turizm altyapısı Türkiye’nin 1980’leri gibi. Yani otel işletim sistemlerinden tutun da turizm mimarisine kadar geniş bir yelpazede iş fırsatı yakalamak mümkün.

NE SATILIR? Turizm yatırımları, su sistemleri ürünleri, buğday unu, rafine ayçiçek yağı çikolata, kakao içeren gıda ürünleri, makarna,maya, tütün, fındık, kanatlı etler.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Türkiye’den bu ülke ile yakın temasta olan isim Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) Meclis Başkan Şadan Eren. Ülkenin gerek nüfus gerekse de attığı ekonomik reformlar ile yeni bir Çin’e dönüşmeye başladığını belirten Eren, Vietnam ile ilgili görüşlerini şöyle özetliyor: “Türk yatırımcısı, müteahhidi, turizmcisi, sanayicisi için ve o bölgeyi elinin altına alabilmek için müthiş bir fırsat ve tam bizim iş yapma biçimimize de uygun.”

ÜRDÜN'DE HANGİ SEKTÖRLER CAZİP?

ÜRDÜN
Ortadoğu'nun en istikrarlı ülkesi
VİZELER GEÇEN AY KALKTI:Türkiye ile Ürdün arasında Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anlaşması 2009 tarihinde Amman’da imzalandı, geçtiğimiz aylarda da vizeler kaldırıldı. İkili ticaret de son 6 ay içinde yüzde 40 oranında artış sağladı. İki ülke arasındaki toplam ticaretin yıl sonunda 1 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 2000’li yıllarda toparlanma sürecine giren Ürdün ekonomisinde, özellikle bilgi teknolojileri sektöründe ve Nitelikli Sanayi Bölgeleri’nde büyüme daha fazla gözlemleniyor. AB ve ABD ile imzalanan ticaret anlaşmaları Ürdün’ün Orta Doğu’nun en istikrarlı ekonomilerinden biri haline gelmesini sağladı.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Ürdün’e ihracat yapmak isteyen firmaların yasalar gereği yerel bir bayi veya dağıtıcı ile anlaşmaları gerekmektedir. Dünya Ticaret Örgütü’ne üyelik ile birlikte Ürdün, telif haklarının korunması ile ilgili yasal düzenlemelerin DTÖ kuralları na uyumluluğunun sağlanması konusunda da önemli çalışmalar yürütüyor. Ürdün’de çok sayıda uluslararası reklam ajansı da mevcut. Birçok uluslararası markanın Ürdün pazarında yer aldığı ve bu markaların basılı ve görsel iletişim araçlarının çoğunu kullandığı görülüyor.

NE SATILIR? Demir çelik inşaat malzemeleri, doğal taşlar, kozmetik ve kişisel bakım ürünleri, temizlik maddeleri, kağıt, mücevherat, mobilya, ambalaj, kablo ve teller, hazır giyim, kumaş, iş ve maden makineleri, elektrikli makineler, plastik ve kauçuk işleme makineleri, beyaz eşya, aydınlatma gereçleri, temizlik maddeleri, boru ve bağlantı parçaları, pompa ve kompresörler, inşaat ve müteahhitlik hizmetleri, enerji, telekomünikasyon, perakendecilik, ulaştırma, güvenlik.
PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Bu ülkeler ticaretin o kadar da zor olmadığını Ispartalı iş adamı Beşir Çoban geçen ay gösterdi. Ürdün'e elma ihracatı yapmak için kolları sı- vayan Çoban, ilk parti elma ihracatını Nisan ayında gerçekleştirdi. Çoban’ın ürünleri beğenilince şimdi 80 kişinin çalıştığı paketleme tesislerinde her gün 4 TIR elmayı Ürdün’e göndermeye başladı. Çoban, sezon bitimine kadar elma ihracatına devam edeceklerini ve Ürdün ile ticarette hiçbir sorun yaşamadıklarını söylüyor.

KAMERUN'A NELER SATILIR?

KAMERUN
İhracatımız 100 milyon doğru koşuyor
ENDÜSTRİLERİ ZAYIF: Ülke nüfusunun yüzde 70’i geçimini tarımsal faaliyetlerden temin ediyor. Petrol üretimi dışında ülkedeki en önemli endüstriyel faaliyet alanı ise alüminyum olarak öne çıkıyor. Telekomünikasyon ve ulaşım hizmetleri de son dönemde öne çıkan faaliyet alanları arasında. Küresel krizden ekonomisinin olumsuz etkilendiği, petrol gelirlerinin düştüğü bu nedenle de 2009 yılında dış ticaret açığı verdiği görülüyor. Türkiye ile olan ticaret de geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 47 artarak 80 milyon dolar sınırına geldi.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Kamerun 2010 yılında karayolu yapımı ve iyileştirmesi için yaklaşık 380 milyon Euro harcayacak. Bunun yanı sıra AB ile Kamerun arasında kereste ticaretini konu alan ortaklık anlaşması imzalandı ve Dünya Kakao Kurumu, Kamerun'da kakao çiftçisini desteklemek amacıyla 'Kakao Geçim Programı' başlattı. Bu gelişmeler ülkedeki son fırsatları içeriyor. Kamerun halkı sıkı pazarlık özelliği ile tanınıyor. Ürünü söylediğiniz fiyatın yarısına vermeseniz satmanız çok zor. Kendinize uluslararası ticarete uygun broşür ve web sayfası hazırlayın. İhraç pazarına uygun dış ticaret fiyatlarınız pazarlı payı bırakarak yazın. Mutlaka yerel ortağa ihtiyacınız olacak. Hedef pazardaki temsilcilik ya da dağıtıcılarınızı seçmeye özen gösterin. Yoksa eliniz boş bir şekilde Türkiye’ye dönmek zorunda kalırsınız. Bu nedenle bölgedeki Türk firmalarının deneyimlerine kulak verin.

NE SATILIR? Demir – çelik, elektrikli makine ve kablolar, temizlik maddeleri, ambalaj ürünleri bisküvi, margarin, makarna, maya, halı –battaniye, konserve gıdalar, domates salçası, ekmek fırını,unlu mamuller.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Kamerun’da 50’ye yakın Türk firması faaliyet gösteriyor. Ülkedeki ekmek fırınlarının büyük bölümü Sivas’tan ya da Trabzon’dan giden Türk firmaları tarafından kurulmuş. Yine motosiklet ticaretiyle uğraşan Uğur Grubu da ülkede oldukça etkin ve ülkeye ciddi ihracatları söz konusu. Ülker Grubu ve Türk su firmaları da pazarı kuşatma altına almış durumda.

SUDAN'DAKİ TÜRKLER NE DİYOR?

SUDAN
İhracatının yüzde 94'ü petrol
İHRACAT BEŞ YILDA 13 KAT ARTTI: Türkiye ile olan ticaretin zirve yaptığı ülkelerin başında Sudan geliyor. Son beş yılda bölgeye olan ihracat 13 kat artış gösterdi. Son beş aylık ihracat verileri şuan için 600 milyon doları geçmiş durumda. İki ülke arasında hedeflenen ticaret hacmi ise 5 milyar dolar. Ülkenin yapısını da göz atacak olursak. Yaklaşık 2,5 milyon kilometrekare yüzölçümüne sahip bulunan Sudan, Afrika ve Arap dünyasının en büyük toprak alanına sahip ülkesi konumunda. Sudan çok fazla doğal kaynağa sahip olmasına rağmen uzun yıllar süren iç savaşlar nedeniyle, halen yoksul ülkeler kategorisinde yer alıyor. Ülke ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayalı olmakla birlikte, son yıllarda hızla gelişen petrol sanayi ülkenin ekonomik yapısında önemli değişikliklere neden olduğu görülüyor. Öyle ki 2008 yılı itibariyle toplam ihracatın yüzde 94’ünü petrol oluşturmuş durumda.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Hemen her ülkede olduğu gibi Sudan’da da yerel gelenekler ve iş yapma biçimleri ticari faaliyetleri etkiliyor. Kendine has dinamikleri oldukça fazla olan Sudan eski ile modern çok fazla iç içe geçmiş durumda. Bu ülke ile ticaret yapmaya karar verdiyseniz. İlk işiniz hükümete bilgi vermek olmalı. Hatta bu konuda destek de isteyebilirsiniz. Ancak yerel ortaksız kendi başınıza iş yapmak güvenlik nedeni ile pek de tavsiye edilmiyor.

NE SATILIR? Nihai ürünler, ara malları, makineler ve teçhizatları, konserve ürünleri, her türlü modern tarım aletleri, konservede gıda ürünleri, makarna, şişelenmiş su.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR?
Sudan'daki Türk şirket sayısı 150'yi geçti. Sudan'da yaşayan Türk sayısı da 10 bin civarında. Karşılıklı ticaret hacmi 50 milyon dolardı, 300 milyon dolara çıktı. Bölgenin en eski ve en etkili Türk işadamlarından biri ise 2001 yılında tekstil fabrikasını bu ülkeye kurarak ürettiği üniformalarla Sudan ordusunu giydiren Oktay Ercan. Sudan ile Türkiye ilişkilerinin iyi yönde geliştiğine işaret eden Ercan “Amerika İngiltere burada iş yapamıyor ama Türklere bütün kapılar sonuna kadar açık” diyor.

ENDONEZYA KÜRESEL KRİZDEN AZ ETKİLENDİ

ENDONEZYA
Ticaret hedefi 10 milyar dolar
VİZELER KALDIRILDI: Endonezya ile ilişkiler belki de şu an en sıcak seviyesinde. Öyle ki geçtiğimiz hafta Türkiye İşadamları ve Sanayicileri Konfederasyonu‘nun (TUSKON) düzenlediği Türkiye-Endonezya Ticaret ve Yatırım Forumu aracılığı ile 25 yıl aradan sonra ilk kez bir Endonezya cumhurbaşkanı Türkiye’ye gelmiş oldu. Hem vizeler kaldırıldı, hem de rekor denebilecek iş birliklerine imza atıldı. İki ülke karşılık ticaret hacmini ise 10 milyar dolar olarak belirledi. Öte yandan ülke küresel krizden diğer bölge ülkelerine göre daha az etkilendi. Endonezya'ya yabancı sermaye girişinde de son yıllarda artış gözleniyor. Yine ülkenin ihracatı 2008 yılında yaklaşık 139,3 milyar dolar ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Endonezyalı tüketiciler oldukça bilinçliler ve özellikle düşük ve orta gelir grubu, fiyata ve genel ekonomik eğilimlere çok duyarlılık gösteriyor. Bu ülkede başarılı olmak için sabırlı olmak ve pazarda Şili olarak bulunmak çok önemli. Uzun vadeli kişisel ilişkilerin oluşturulması da hayati önem taşımaktadır. Yine Endonezya iş kültüründe ilişkiler saygı ve güven temeli üzerine oturtuluyor. Öte yandan resmi dil Bahasa Endonezca olmakla birlikte yaygın olarak İngilizce konuşuluyor.

NE SATILIR?Her türlü gıda, maya, un, zeytinyağı, makarna, fındık ve tütün otomotiv yedek parça, elyaf ve iplik, doğal taşlar, demir- çelik ürünleri, petrol ürünleri, tarım makineleri, iş ve maden makineleri.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Geçen hafta gerçekleşen organizasyonda önemli imzalar da atıldı. İşte pastadan ilk payı kapan firmalardan birkaçı: TAV, Ulusoy Un Sanayi, Ajanspress, Cengiz Holding ve Ulaş Gıda, Endonezyalı firmalar ile havacılık, inşaat, gıda, madencilik, jeotermal ve çoklu ortam alanlarında ikili işbirliği anlaşması imzaladılar. Atılan imzaların toplam hacmi 10 milyar doları aştığı tahmin ediliyor.

ŞİLİ'DE PAZARA NASIL GİRMELİ?

ŞİLİ
İş dünyası Şili'yi yeni yeni tanıyor
İŞ YAPMA KOLAYLIĞI SIRALAMASINDAKİ YERİ İYİ: Türkiye ile Şili arasında dış ticaret rakamlarına bakıldığında ticaret hacminin 500 milyon dolar olarak gerçekleştiği görülüyor. Ancak “Şili pazarını Türkiye son yıllarda tanıdı” diyebiliriz. Çünkü ticaret hacmindeki rakamların büyük kısmı 14 Temmuz 2009 tarihinde Santiago’da imzalanan Türkiye-Şili Serbest Ticaret Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi ile birlikte artışa geçti. Vize uygulamasını da kaldıran ülke ile ticaret her geçen gün hızlanıyor. Ülke ile ilgili bir başka ekonomik bilgi de şu: Dünya Bankası tarafından yayınlanan yıllık raporlar serisi “Doing Business 2010”un bulgularına göre Şili, iş yapma kolaylığı açısından 183 ülke içinde 49’uncu sırada yer alıyor.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Öncelikle ülkeyi yakından tanımak gerekiyor. Şili; siyasi istikrar, ticaret serbestliği, kişi başı gelir, basın özgürlüğü, şeffaflık ve rekabetçilik açısından Latin Amerika’nın önde gelen ekonomileri arasında yer alıyor. Ancak Şubat ayında meydana gelen 7,8 büyüklüğündeki deprem ülkede ciddi hasara yol açtı. Ülke bu depremden sonra büyük bir yeniden yapılanma süreci içine girdi. Öte yandan enerji alanında ülkede petrol üretimi son yirmi yıldır azaldığından, hidroelektrik, jeotermal, rüzgar ve güneş enerjilerinde Şili büyük fırsatlar barındırıyor. Ülkenin Enerji Bakanlığı bu konularda sık sık ihaleye çıkıyor. Diğer yandan Şili pazarında gerçekleştirilecek iş görüşmeleri esnasında İspanyolca konuşabilen birinin hazır bulundurulması tavsiye ediliyor. Ayrıca yerel saatin Türkiye’den yedi saat geride olduğu ve ülkede yaz mevsiminin aralık-mart aylarını, kış mevsiminin ise haziran-eylül aylarını kapsadığı unutulmamalı.

NE SATILIR? Bisküviler, iş ve maden makineleri, ev tekstili, şekerli ve çikolatalı mamuller zeytinyağı, zeytin, kuru kayısı, plastik doğrama sistemleri ve ürünleri, karayolu işleri, demir-çelik.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR?
10 yıl Dışişleri Bakanlığı'nda çalışan Mustafa Yılmaz, Dubai, Küba ve Şili'de idari ateşelik yapmış. 2003'te istifa edip Şili'de ticarete atılmış. Yılmaz'ın şirketi Anatolia, ABD ve Kanada'dan ayda yaklaşık 20 konteynır kullanılmış oyuncak ithal edip Şili'de satıyor. Yılmaz'ın Şili'de 50'ye yakın mağazası, 2 deposu var. Yılmaz da Türk girişimlerinin bu pazarı tanıdıktan sonra kolaylıkla ticaret yapabileceğini söylüyor.

TUNUS'A NE SATILIR?

TUNUS
Tükiye ile ilişkiler giderek güçleniyor
MİLLİ GELİR YAKLAŞIK 4 BİN DOLAR: 2009 yılı cari fiyatlarıyla toplam 40 milyar dolar büyüklüğe ulaşan ülkede 4 bin dolara yaklaşan kişi başı gelir söz konusu. Tunus ekonomisinin dünya genelinde meydana gelen çeşitli ekonomik çalkantılara rağmen nispeten olumlu görüntü sergilemeye devam ettiği söylenebilir. Türkiye ile

NE SATILIR Her türlü gıda, maya, un, zeytinyağı, makarna, fındık ve tütün otomotiv yedek parça, elyaf ve iplik, doğal taşlar, demir- çelik ürünleri, petrol ürünleri, tarım makineleri, iş ve maden makineleri.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Geçen hafta gerçekleşen organizasyonda önemli imzalar da atıldı. İşte pastadan ilk payı kapan firmalardan birkaçı: TAV, Ulusoy Un Sanayi, Ajanspress, Cengiz Holding ve Ulaş Gıda, Endonezyalı firmalar ile havacılık, inşaat, gıda, madencilik, jeotermal ve çoklu ortam alanlarında ikili işbirliği anlaşması imzaladılar. Atılan imzaların toplam hacmi 10 milyar doları aştığı tahmin ediliyor.

LİBYA'DA TÜRKLER NE DİYOR?

LİBYA
Geçmişte kopan bağlar yeniden güçleniyor
TİCARET HACMİ 2 MİLYAR DOLARA ÇIKTI Türk girişimciler bu pazara yabancı değil. Müteahhitlerimiz geçmişte çok burada sayıda projeye imza attı. Ancak 90`lı yılların sonlarına doğru Libya hükümeti ile bölgede yatırım yapan işadamları arasında büyük sıkıntılar yaşanmıştı ve uzun bir süre ipler koptu. Ancak son 3 yılda bu ipler birbirine tekrardan kopmamak üzere bağlandı diyebiliriz. Öyle ki geçmişte vize almanın aylar sürdüğü Libya, geçen yıl vizeler dahi kalktı. İlişkiler düzelince ticaret hacmi de geçen yıl 2 milyar dolara kadar çıktı. Ancak hedefte bu rakamı 10 milyar dolara kadar taşımak var.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Küçük girişimci ve dolayısı ile bavul ticareti açısından Libya en gözde ülke konumunda. Türkiye ile Libya arasında özellikle tekstil ürünlerini kapsayan bavul ticaretinin ise 80-100 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor Öte yandan Türk mallarının kalite ve fiyat açısından cazip olması nedeniyle özellikle her zaman alıcı buluyor. Ancak şu konulara da dikkat etmek gerek: Otelinizi mutlaka ülkeye gitmeden ayarlayın, çünkü yer bulmak neredeyse imkansız. Libya’nın çok az yerinde trafik işaretleri ve ışıkları var. Bu nedenle araç kiralamak yerine oldukça ucuza hizmet veren taksileri kullanmak en mantıklısı. Alkol konusunda Libya yönetimi çok hassas ve alkol ülkede yasak. Yani almak, satmak, bulundurmak ve içmek kötü sonuçlar doğurabilir.

NE SATILIR? Müteahhitlik hizmetleri, inşaat malzemeleri, tarım makineleri, her türlü gıda değirmencilik makineleri, pompa ve kompresörler, elektrik transformatörleri, kablo ve teller, beyaz eşya, klima, kozmetik, kişisel bakım ürünleri, altın mücevherat.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Ülkenin önemli fuarcılık firması Saker Expo’nun Genel Müdürü Ahmet Akkari, Libya’nın Afrika pazarına açılan bir kapı olduğunu söylüyor. Türkiye ile ilişkiler Libya tarihinde görülmemiş oranda iyi. Son rakamlar da bunu bize gösteriyor. Sadece müteahhitlik alanında yapılan iş hacmi geçen yıl 5 milyar dolara dayandı. Biz de Türk firmaların burada ortaklık imkânları bulması için uğraşıyoruz. Libya’da firmaların yatırım yapması için birçok fırsat keşfettik” diyor.

MALEZYA'DA HANGİ SEKTÖR ÖNE ÇIKIYOR?

MALEZYA
Krize rağmen ticaretimiz beş yılda yedi kat büyüdü
TARIMIN EKONOMİDEKİ YERİ ZAYIF: Malezya ekonomisinde hizmet sektörü başı çekiyor. Kauçuk ülkenin önemli kaynaklarındandır. Palm yağında ise Malezya dünyanın 2’inci büyük üreticisi. Bununla beraber tarım ürünlerinin toplam ihracat içindeki payının sanayi ürünlerine göre küçük kaldığını söyleyebiliriz. Türkiye ile ticaret ise yaşanan son krize rağmen son beş yılda 7 kat büyüyerek 1,3 milyar dolar oldu. Büyüme bu yılda devam ediyor.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Ülkenin kozmopolit yapısı, yaşam tarzı ve tüketim alışkanlıklarındaki farklılıklar pazara girerken göz önünde bulundurulması gereken önemli faktörler arasında geliyor. Malezya pazarında size en fazla yardımcı olacak kurum ise ekonomi bakanlığı bünyesinde oluşturulan yatırım ajansları. Tabi bölgede Çin hâkimiyeti söz konusu. Ancak ekonomik gelişmişliğini büyük ölçüde, ihraç mallarının üretimi ve ihracatına dayandıran Malezya'da dış ticaret; ekonomi için kritik önem taşıyor. Bölgede üretim yapmanın da büyük avantajları var.

NE SATILIR? Tütün, zeytinyağı, kuru meyveler, sert kabuklu meyveler ve un sektörleri, ev tekstili, halı, oto ana ve yan sanayi, demir çelik ve takım tezgahları.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Kara muharebe sistemlerinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nin en önemli tedarikçilerinden biri olan FNSS Savunma Sistemleri, Malezya ordusuna 260 zırhlı muharebe aracı satmak üzere geçtiğimiz aylarda anlaşmaya varmıştı. Firma böylece ihracat tarihinde de bir ilke imza attı. 500 milyon dolarlık ön anlaşmayı imzalayan FNSS, hem kendisinin hem Türkiye’nin ‘en büyük ihracat sözleşmesi’ rekorunu kırdı.

FAS'TAKİ TÜRKLER NE DİYOR?

FAS
En çok yatırım çeken alan turizm
TİCARETİMİZ 1 MİLYAR DOLARI AŞTI :2009 yılında Kuzey Afrika'nın en hızlı büyüyen ülkelerden biri. Dünyanın en büyük fosfat yataklarına sahip olan ülke, ekonomisini tarım, imalat, balıkçılık ve turizm sektörü gelirleri ve dış ülkelerde çalışan Faslılar’ın ülkeye getirdikleri dövizlerle ayakta tutuyor. En fazla yabancı yatırım çeken alanlar arasında turizm, gayrimenkul, telekomünikasyon, ulaşım ve sanayi sektörleri öne çıkıyor. Türkiye ile olan ticaret de son beş yılda 3 kat artarak 1 milyar dolar seviyesini aşmış durumda.

PAZARA NASIL GİRİLİR? Stabil bir ülke olan Fas’da gelir düzeyi oldukça iyi. Türkiye ile serbest ticaret anlaşması bulunuyor ve vizeler de karşılıklı olarak kaldırılmış durumda. Fas ile ticaretin ilk kuralı samimiyete dayalı ilişkiler kurmaktan geçiyor. Yine yerel ortaklıklar kurulması da önem taşıyor. Görece küçük bir iç piyasaya sahip olan Fas’ın diğer Afrika ülkelerine yapılacak ihracat sırasında bir geçiş noktası olarak da değerlendirilebilir.

NE SATILIR? Fosfat madenciliği, inşaat taahhüt, inşaat malzemeleri satışı, gıda satışı ve gıda üretimi tekstil ve hazır giyim, beyaz eşya ve elektrikli ev aletleri, hızlı tüketim ürünleri.

PAZARDAKİ TÜRKLER NE YAPIYOR, NE DİYOR? Türkiye’den çok sayıda firma Fas’ta bizzat faaliyet gösteriyor. Bunlardan biri de iki yıl önce pazarı keşfeden İstikbal. 2008 yılının başında Fas'ta ilk mağazasını açan İstikbal kısa sürede mağaza sayısını beşe çıkardı. Diğer bir Türk perakendecisi BİM de geçen yıl Fas’a adım attı. Ülkede Türk gıda firmaları da odlukça etkin.