BES nedir nasıl işleyecek maaşlardan ne kadar kesilecek?

Milliyet gazetesi yazarı Cem Kılıç, 1 Ocak 2017 itibariyle yürürlüğe girecek olan Bireysel Emeklilik Sistemi-BES'in tüm detaylarını bugünkü köşesinden yazdı. Cem Kılıç'ın yazısının detayları şöyle: Çalışma hayatı açısından uzun zamandır gündemde olan otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi (BES), yeni yılla birlikte uygulanmaya başlanacak. 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren 45 yaş altındaki bütün çalışanlar için otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi devreye girecek. Ancak başlangıçta sadece 1.000 ve daha fazla sayıda çalışanı olan işverenler kapsama alınacak. Nisan 2017’de kamu işyerleri, 2019 yılı Temmuz ayı itibarıyla ise tüm işverenler kapsamda olacak. Kimler kapsamda? Otomatik katılımlı BES’in kapsamındaki çalışanlar; eski adıyla SSK’lı, yeni adıyla 4/a’lılar ve yine eski adıyla emekli sandığı mensubu, yeni adıyla 4/c’li sigortalılar, yani işçi ve memurlar. 1 Ocak 1972 ve sonrasında doğan işçi ve memurların tamamı kapsamda. Dolayısıyla, işverenler bu kişiler adına 1 Ocak 2017’de bireysel emeklilik sözleşmesi açmak zorundalar. Katılmak istemeyenler... Kapsamda olan işyerlerinde çalışanlar için işveren, bireysel emeklilik sözleşmesi başlatmak zorunda. Yani, başlangıç için 45 yaşın altındaki çalışanların sisteme giriş yapmamaları söz konusu değil. Ancak çalışan isterse iki ay içerisinde cayma hakkını kullanarak sistemden çıkabilir. Yani, sisteme katılım zorunlu fakat devam etmek isteğe bağlı. Cayma hakkı var Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi kapsamındaki çalışanlar, işveren tarafından bireysel emeklilik sözleşmesi başlatılan tarihten itibaren iki ay içerisinde cayma hakkını kullanabilirler. Bu durumda çalışanın sözleşmesi iptal edilir. Diğer yandan, cayma hakkını kullanan çalışanlardan yapılan kesintilerin, hiçbir kayıp olmadan on gün içerisinde iade edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla, otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminden cayma hakkını kullanan çalışanın maddi olarak hiçbir kaybı olmayacak. Kayıp olacak mı? Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sözleşmesinden iki ay içerisinde cayan bir çalışan, hiçbir kayıp olmaksızın katkı paylarını alabilecek. Diğer yandan, bu sürenin sonunda cayma hakkını kullanan bir çalışandan kesinti yapılabilecek. Yapılacak kesinti miktarı bireysel emeklilik şirketi ile işveren arasında imzalanan sözleşmeye göre belirlenecek. Yüzde 25 devlet katkısı Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sisteminde yüzde 25’lik devlet katkısı olacak. İki ay içerisinde cayma hakkını kullanmayan çalışanlara ek menfaatler sağlanacak. 1 Ocak 2017’de sisteme katılan ve Mart 2017’ye kadar cayma hakkını kullanmayan çalışanlar, mart ayında 1.000 TL’lik ek devlet katkısından yararlanabilecekler. Sistemden aylık almaya hak kazanan kişiler bu 1.000 TL’lik ek katkıyı alabilecekler. Bunun yanında, yıllık gelir sigortası yaparak sistemden aylık almaya hak kazanan kişiler, o zamana kadar hesaplarında biriken devlet katkısının yüzde 5’ini ek katkı olarak alabilecekler. Bu sebeple, otomatik katılımlı bireysel emeklilik sözleşmeleri normal sözleşmelere oranla daha fazla avantaj sağlıyor. Ne kadar ödenecek? Çalışanların katkı payları işverenleri tarafından maaşlarından kesilecek ve bireysel emeklilik şirketine aktarılacak. Bu sayede, çalışanlar katkı payı ödemek için herhangi ek bir işlem yapmak zorunda kalmayacaklar. Çalışan adına bireysel emeklilik sözleşmesine ödenecek katkı payı, çalışanın prime esas kazancının, yani bir anlamda brüt ücretinin yüzde 3’ü kadar olacak. Bununla birlikte, çalışan isterse bu miktarı artırabilecek. Katkı payını artıran çalışanın ileride sistemden alacağı aylık veya toptan para daha yüksek olacak. Diğer taraftan, Bakanlar Kurulu yüzde 3 olarak belirlenen katkı payı tutarını artırma ve azaltma yetkisine sahip. KATKI PAYI ÖDEMELERİNE AZAMİ 3 AY ARA MÜMKÜN Çalışanların işverenleri aracılığıyla Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil edilmesi (otomatik katılım) kapsamında emeklilik sözleşmesinde tarafların hak ve yükümlülükleri, ücret ödeme günü ve mutabakat süreci belirlenecek. Çalışan, belirlenenden daha yüksek bir oranda ödeme yapmak istediğinde bunu işverene bildirebilecek, katkı payı ödemeye azami 3 ay ara vermeyi talep edebilecek. Hazine Müsteşarlığı’nın Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı. İşveren, emeklilik şirketi seçiminde hizmet kalitesini ve çalışana sağlanan avantajları dikkate alacak. İşveren, şirket seçimi sebebiyle şirketten komisyon dahil hiçbir şekilde maddi menfaat sağlayamayacağı gibi şirket de işverene bu şekilde bir teklifte bulunamayacak. Çalışana bildirim İlgili emeklilik planına göre çalışanın ücretinden kesilmek suretiyle yapılan ilk katkı payı, şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihi takip eden iş günü emeklilik planına dahil edildiği şirket tarafından çalışana posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla bildirilecek. Çalışan, bu bildirimi müteakip iki ay içinde cayma hakkını kullanabilecek. Cayma süresinden sonra da çalışan dilediği zaman sistemden ayrılabilecek. Cayma talebi, çalışan tarafından posta yoluyla veya güvenli elektronik iletişim araçlarıyla ilgili emeklilik sözleşmesi hükümlerine göre işverene veya şirkete bildirilecek. Cayma bildiriminin ulaşmasını takiben 10 iş günü içinde ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleriyle birlikte çalışana iade edilecek. İşten ayrılanlar... Çalışma ilişkisi sona eren çalışan, Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde en az ilgili takvim yılının ilk 6 ayında uygulanacak asgari brüt ücretin yüzde 3’ü oranında katkı payı ödemeye devam edebilecek. Çalışan katkı payı ödemeye devam etmeyi talep etmezse ilgili emeklilik sözleşmesinden ayrılma işlemi gerçekleştirilecek. İşveren tercih etmesi durumunda çalışan ad ve hesabına katkı payı ödemesinde bulunabilecek. Daha önce bireysel emeklilik sistemine dahil edilen ve iş yerinin değiştiği tarih itibarıyla sistemde bulunan bir çalışanın bireysel emeklilik hesabındaki birikimiyle varsa ödenen devlet katkısı, yeni iş yerinde çalışanlara sunulan bir emeklilik planı bulunması halinde, yeni iş yerindeki plana aktarılacak. Çalışanın sistemde kazandığı emekliliğe esas süresi ile devlet katkısının hak edilmesine esas süresi yeni iş yerindeki planda aynen korunacak. TEKRARI OLABİLİR Çalışan katkı payı ödemeye ara vermeyi talep edebilecek. Bu talep, talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için yapılabilecek. Bu sürenin bitiminden önce veya bitimini müteakip tekrar ara verme talebinde bulunulması mümkün olacak Çalışanın ara verme talebini iletmesi üzerine çalışana ödenen ücretten katkı payı kesintisi yapılamayacak. Çalışan, ara verme talebini en geç ücret ödeme gününden 3 iş günü önce iletecek. Sunulan emeklilik planları çerçevesinde şirketlerce fon işletim gider kesintisi dışında başka bir kesinti yapılamayacak.

Bireysel Emeklilik Sistemi-BES için geri sayım başladı. BES primleri 1 Ocak 2017 itibariyle başlıyor. Peki BES kimleri kapsıyor, BES nedir, BES emeklilik maaşı ne kadar sorularının yanıtları...