BDP'yi hüsrana uğratan anket

BDP'ye oy verdiğini söyleyenlerin yüzde 60'ı özerklik talebini desteklemiyor, tüm Kürt-Zazalarda bu oran ise yüzde 78.

Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin (Bilgesam) 7 bine yakın kişiyle yapılan görüşmeler sonucu hazırladığı 'Yeni Anayasadan Toplumsal Beklentiler’ konulu raporda çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı.

Bilgesam Başkanı Doç. Dr. Atilla Sandıklı, 7 bine yakın kişiyle yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan 'Yeni Anayasadan Toplumsal Beklentiler’ konulu raporu açıkladı. Sandıklı, yeni anayasanın, tüm vatandaşların farklılıklarıyla bir arada yaşama iradesini temsil eden, yenilikçi bir toplum sözleşmesi olması gerektiğini ifade etti.

Raporun sunumunu yapan Dr. Ramazan Akyürek Barış ve Demokrasi Partisi’ne (BDP) oy verdiğini söyleyen kişilerle yapılan çalışmalarda özerklik talebini destekleyenlerin oranının yüzde 40 olduğunu açıkladı. Akyürek, konuşmasını şöyle devam ettirdi: “Bu oranın Tüm Kürt-Zazalar arasında yüzde 22 düzeyinde olması, önemli bir mesaj niteliğindedir. Bu durum ortaya konan taleplerin toplumsal tabanlı ve gerçekçi olmadığını da göstermektedir.”

Raporda öne çıkan başlıklar ise şöyle:

DEĞİŞTİRİLEMEZ HÜKÜMLER
Mevcut anayasada yer alan ve bu çalışmada sorgulanan, değiştirilemez hükümlerin yeni anayasada da yer alması konusunda genel bir mutabakat bulunuyor. Türkler arasında her üç kişiden birisinin, Kürt-Zazalar arasında ise her üç kişiden ikisinin anayasanın değiştirilemez hükümlerinin bazıları veya tamamı ile ilgili problem algıladığı görülüyor. Türkçe, Türk bayrağı ve milli marşının yeni anayasada da değiştirilemez hüküm olarak yer alması konusunda hem Türkler hem de Kürt-Zazalar arasında sağ eğilimli ve dindar olanlarda, sol eğilimli olanlara göre çok daha yüksek. Cumhuriyet ve laiklik ilkeleri, zaman zaman dile getirilen endişelerin aksine, özellikle Türkler arasında dindarlar dahil tüm toplumsal kesimlerce genel olarak benimsendiğini görülüyor. Kürt-Zaza nüfus içinde değiştirilemez hükümlere bakıştaki göreceli olumsuzluğun sisteme karşı hoşnutsuzluk ve tepkiden kaynaklandığı değerlendiriliyor.

ANA DİLDE EĞİTİM
Türkçe dışındaki ana dillerin öğrenimi ve kamusal alanda kullanımı konusunda Kürt ve Zazalarda üst düzey bir talep bulunuyor. Türkler arasında da bu haklara bakışın olumsuz olmaması ve her iki Türk’ten birisinin bu hakların verilmesini desteklediği görülüyor.

SİVİL ASKER İLİŞKİLERİ
Çalışmada sorgulanan bir diğer ana konu başlığı ise sivil-asker ilişkileri oldu. Sivil-asker ilişkileri ve TSK ile ilgili gündemde tartışılan değişimlere Türkler arasında orta düzeyde olumlu iken, Kürt ve Zazalarda bu oranlar çok daha üst düzeyde yer alıyor.

DİNİ TARTIŞMA KONULARI
Diyanet İşleri Başkanlığı ve diğer dini tartışma konuları da çalışmada yer buldu. Halkın yaklaşık yarısı Diyanet İşleri Başkanlığının yapısının aynen korunması gerektiğini düşünürken, diğer yarısındaki ağırlıklı görüş kurumun diğer inanç gruplarını da kapsaması yönünde oldu. Türkiye genelinde ‘zorunlu din dersleri kaldırılmalıdır’ görüşüne katılım oranı yüzde 38 oldu. Aynı görüşe katılım oranı Türk Alevilerde yüzde 76, Kürt-Zaza Alevilerde yüzde 96 düzeyine çıkıyor.

BAŞÖRTÜSÜ
Çalışma sonucunda, halkın başörtüsünün okullarda tamamen yasaklanmasına yüzde 82’lik bir oranla karşı olduğu ifade edildi. Kürtler arasında ise bu yasak yüzde 90 oranında red görüyor. Başörtüsünün öğrenimde kullanımına tamamen karşı çıkanlar Türkiye genelinde yüzde 18 düzeyinde iken bu oran Kürt-Zaza Alevilerde yüzde 37 ve Türk Alevilerde yüzde 58 düzeyine çıkıyor. Başörtüsünün en azından üniversitelerde serbest olması görüşü, kendisini sol eğilimli kavramlarla tanımlayanlarda dahi, her üç kişiden ikisinden destek buluyor. Özellikle üniversite düzeyinde serbest olması konusunda Türk Aleviler dışında tüm toplum kesimlerinin mutabakat içinde olduğunu görülüyor.

SEÇİM BARAJI
Türkiye genelinde insanların yaklaşık yarısı yüzde 10’luk seçim barajının korunması gerektiğini düşünüyor. Diğer yarısı ise barajın düşürülmesi veya kaldırılması yönünde görüş bildirdi. “Seçim barajı düşürülmelidir” diyenlerin seçim barajı tercihleri incelendiğinde ise; insanların yaklaşık yarısı seçim barajının yüzde 5’e düşürülmesi gerektiğini ifade ediyor.