Bayram iznini 9 güne çıkarmanın formülü!

İş Kanunu’nda telafi çalışması adlı bir uygulama var. İşçiler, işyeri tarafından tatil ilan edilirse bu 2 güne denk gelen 18 saatlik telafi çalışmasını tatil sonrası yapabiliyor.

Bu sene Ramazan Bayramı tatili, haftanın ilk 3 gününe denk geliyor. 28 Haziran Pazartesi günü bayramın 1. günü kutlanacak. Bayram 28, 29 ve 30 Temmuz’u kapsıyor.

31 Temmuz ve 1 Ağustos da eklenebilse, haftasonlarıyla birlikte tatil 9 günü buluyor. Okurlarımızdan, “Geriye kalan 2 gün de tatil olur mu? İşverenimizden bu günleri de isteyebilir miyiz?” soruları geliyor.

Cevap şöyle... Ramazan ayını bitirmek üzereyiz. Bayrama 4 günlük bir süre kaldı. Bayram tatilini uzaktaki akrabaları ve yakınları ile birlikte geçirmek isteyen çalışanlar planlarını yaptılar ve önceden izinlerini ayarlayarak, yol hazırlıklarını tamamladılar. Bayram sonrasında, pek çok çalışanın perşembe ve cuma günleri için yıllık izinlerini kullanarak tatili 9 güne çıkardıklarını ve uzaktaki akrabalarını ziyaret ederek onlarla daha uzun süre birlikte olacaklarını biliyoruz. Diğer yandan pek çok işyerinde işlerin sürmesi gerektiği için çalışanlar sadece 3 günlük resmi tatili kullanabilecekler ve perşembe günü işbaşı yapmak zorunda kalacaklar. Ancak işveren isterse bütün çalışanlarına 9 günlük bir tatil imkânı sunabilir. Bunun formülü basit... İş Kanunu, telafi çalışması ile bu duruma imkân tanıyor.

İŞVERENİN ELİNDE

İş Kanunu’nda ‘telafi çalışması’ bu gibi durumlar için düzenlenmiş. Buna göre, işveren resmi tatillerden önce veya sonra işyerini tatil ederek bütün çalışanlarına izin verebilir. Bu bayramda da işveren perşembe ve cuma günlerini tatil ederek, bu günlerdeki çalışmaları için çalışanlarına 2 ay içerisinde telafi çalışması yaptırabilir.

Örneğin haftanın 5 günü, günde 9 saat çalışılan bir işyerinde perşembe ve cuma günleri işyerini tatil eden işveren, işçilerine 2 gün için toplam 18 saatlik telafi çalışması yaptırabilir. İşçiler 18 saatlik telafi çalışmasını tatil sonrası belirli periyotlar halinde ve Kanundaki hükümlere uygun olarak işyerinde daha fazla çalışarak gerçekleştirebilirler.

GÜNDE 3 SAATİ GEÇEMEZ

Telafi çalışması günde 3 saatin üzerine çıkamadığı gibi işyerinde günlük çalışma süresi de 11 saati aşamaz. Verdiğimiz örnekte, işveren işyerinde telafi çalışmasını günde en fazla 2 saat yaptırabilir. İşyerinde günde 9 saat çalışıldığı için 2 saatlik telafi çalışması ile bu süre 11 saate çıkacaktır. Günlük çalışma süresi 11 saati geçemeyeceği için bu işyerinde telafi çalışması günde en fazla 2 saat yapılabilecektir. Dolayısıyla işveren 18 saatlik telafi çalışmasını en kısa 9 güne yayarak yapabilir. Günde 1’er saat veya yarım saat şeklinde de 18 saatlik süre tamamlanabilir.

Diğer yandan haftanın 6 günü günde 7,5 saat çalışılan bir işyerinde ise perşembe ve cuma günlerini tatil eden işveren toplam 15 saatlik telafi çalışmasını günde 3 saat olarak 5 günde yaptırabilir. Bu işyerinde günlük çalışma süresi 7,5 saat olduğu için her gün 3 saat telafi çalışması yaptırılabilecektir. Telafi çalışması her ne şart altında olursa olsun günde 3 saati geçemez. Yani 11 saati geçmese bile bu işyerinde 3,5 saatlik telafi çalışması yaptırılması söz konusu değildir.

TATİL GÜNÜ TELAFİ ÇALIŞMASI OLAMAZ

Telafi çalışması yaptırmak isteyen işveren bunu işyerinde çalışılan günlere bölmek zorundadır. İşyerinde haftanın 5 günü çalışılıyorsa, cumartesi ve pazar günleri telafi çalışması yaptırılamaz. Diğer yandan işveren telafi çalışmasını işyerini kapattığı günün bitiminden itibaren 2 ay içerisinde yaptırmak zorundadır. 2 aylık sürenin dolmasının ardından işçiler telafi çalışması yapmaya zorlanamazlar.

İşçi rızasına gerek yok İşveren fazla mesai yaptırmak için her yıl işçilerinden yazılı olarak muvafakat almak zorundadır. Ancak telafi çalışması için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır. Yani işveren bayram ertesi işyerini kapatarak telafi çalışması yapmaya karar verdiğinde işçilerden muvafakat almasına gerek yok. Aynı şekilde işçilerin de bu duruma riayet etmemek gibi bir hakları bulunmuyor. Yani işçi istese de istemese de telafi çalışması yapmak zorunda kalabilir.

TELAFİ ÇALIŞMASI FAZLA MESAİ OLARAK KABUL EDİLEMEZ

Telafi çalışması yapılması dolayısıyla günlük çalışma süresinin üzerinde çalışan işçiler bu nedenle işverenden fazla mesai ücreti talep edemezler. Telafi çalışmasında çalışmadıkları günler için ücretlerinden kesinti yapılmayan işçiler aynı şekilde günlük çalışma süresinin üzerinde çalıştıkları günler için de fazla mesai ücreti alamazlar.

İş Kanunu’nda telafi çalışması sadece resmi tatil günlerinden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi için düzenlenmemiştir. İşyerinde zorunlu nedenlerle işin durması veya işçinin kendi talebi ile izin alması halinde de telafi çalışması yaptırılabilir. Örneğin işyerindeki makineleri veya araç ve gereçleri acil olarak tamir ettirecek veya bakıma sokacak işveren bu nedenle işyerini tatil ederek çalışanlarına telafi çalışması yaptırabilir.

Yanlışın cezası 246 TL Telafi çalışmasında açıkladığımız kurallara uymayan işveren idari para cezası ile karşılaşabilir. Telafi çalışmasını iki ay içerisinde yaptırmayan, telafi çalışmasını tatil günlerinde yaptıran, günde 3 saatten daha fazla telafi çalışması yaptıran işveren bu hükümlere uymadan telafi çalıştırması yaptırdığı her bir işçi için 246 TL idari para cezası ödemek zorundadır. Dolayısıyla 100 çalışanı olan bir işveren 24.600 TL idari para cezasını sadece bu kurallara uymadığı için ödemek zorunda kalabilir. İşverenlerin bu faturayla karşılaşmamaları için telafi çalışmasında kurallara uyulması gerekiyor.