32. Gün Programı'nda Mehmet Ali Birand'ın sorularını yanıtlayan İKB Lideri Celal Talabani, Kerkük'ten taviz verilmeyeceğini yineledi. İşte Barzani'nin tam konuşması...
Abone ol32. Gün Programı'na Irak'ın Selahaddin kentinden bağlanan İKB Lideri Mesut Barzani, Mehmet Ali Birand'ın sorularını yanıtladı. Barzani, kürtlerin bağımsızlığının doğal hakkı olduğunu ancak ilk etapta Irak'da fedaratif, demokratik, bağımsız ve çoğulcu bir devlet kurmak olduğunu söyledi. İşte Mehmet Ali Birand'ın soruları ve Mesut Barzani'nin yanıtları:
Celal Talabani oyların % 68'ini aldığını söyledi bu böyle mi?
Sayın Talabani sadece Kerkük için bunu söyledi. Gerçek sonuçlar açıklanmadığı sürece bir şey söyleyemeyiz.
Sandık başlarından bağımsızlık konusunda bir referandum yapıldı. K.Irak'ta katılanların % 99 'bağımsızlık' demiş. Bu referandumun amacı neydi?
Bu bir halk hareketi. Biz insanların kendi arzularıyla hareket etmesini engelleyemeyiz.
Bağımsızlık size şimdi çok mu yakın? Eskiden daha dikkatli konuşurdunuz. Kalbinizde yatar da gerçekleşmesi güç bir ideal gibi bakardınız? Şimdi yüksek sesle bağımsızlığın kaçınılmaz olduğunu söylüyorsunuz. Ne değişti?
Bu her zaman tartışılmış bir konu oldu. Kürdistan bölgesinin hakkıdır bu.
Bu insanların doğal haklarıdır. Bundan sözetmeleri alıkonulmamalıdır.
BAĞIMSIZLIK HAYAL DEĞİL
Siz şunu mu söylüyorsunuz: Seçim sonuçları bir zamanlar bir ideal rüya gibi ve ideal gibi görünen bağımsızlığı size yakınlaştırdı
Ben hiçbir zaman bunu hayal olarak görmedim
1995'de bölgeye gelen Türk yetkililere, siz buraya gelişinizde sürekli olarak bağımsızlık peşinde koşmadığınızı söylerdiniz. Türk kamuoyu şunu merak ediyor. TBMM'den geçen 1 Mart tezkeresi sizi memnun etti mi? Sizi bir yerde cesaretlendirdi mi?
Şu an biz Irak'da federatif, çoğulcu demokratik ve birleşik bir Irak talebinde bulunuyoruz.
Kendisi diyor ki, bağımsızlık hakkı önlenmemilidir. Çok açık olarak söylüyorum. K.Irak'ta bağımsızlığın vaktinin geldiğine mi inanıyor
Ben herzaman kürt halkının bağımsızlığın doğal hakkı olduğuna inanmışımdır. Ama şu an gündemde olan bir konu değil.
Bu seçimlerden sonra daha mı yakın, yoksa hala bir düş mü?
Yeni bir Irak'ın kurulmasına odaklanıldı. Federal, demokratik ve çoğulcu bir Irak'ın kurulmasına. karanlık bir dönem kapandı. Yeni bir Irak kurma şansı doğdu.
Bağımsızlıktan bahsetmekle sayın Talabani'nin Cumhurbaşkanlığı'na adaylığına koyması arasında bir çelişki yok mu? Hem Irak hükümetine girmek hem bağımsızlık? Irak'ın toprak bütünlüğü mü, K. Irak'ın kendi ayakları üzerinde yaşaması
Hedef çok açık. Hepimizin fikri federal, demokratik ve çoğulcu bir Irak'ın kurulmasında hemfikiriz. Ama aynı zamanda Kürdistan bölgesinin kurulması da bir haktır. Geçmişte halkımızın karşı karşıya kaldığı sorunların halledilmesi önemlidir.
Net olarak şunu mu söylüyor: Biz Irak'ın toprak bütünlüğünden yanayız. Bugün için bağımszılık diye bir şeyimiz yok ama bağımsızlık hakkımızı elde edicez.
Bizim hedefimiz federal, demokratik, çoğulcu Irak'ın kurulması. Bu olursa iyi olur. Yoksa kürtler tüm hakların arkasında duracaktır.
Otonom haklar yeni kurulacak Irak'ta devam ettirilecek, ama bu bağımsızlık anlamına gelmeyecek
Tabi bu Irak çerçevesinde
ABD ile ilişkiler nasıl? Amerika bu seviyede sizin yaklaşımınıza sempati duyuyor mu?
Bizim ABD ile ittifakımız çok derin ve güçlü. Biz federal, demokratik, çoğulcu, Irak'ın kurulmasında aynı fikirdeyiz.
KERKÜK KÜRT KENTİDİR
Kerkük'le seçimlerle iligili çok şikayetler var. Kerkük'e 100 bin kişi taşınmış. Yetersiz oy pusulası yollanmış. Bu yolsuzluklar konusunda aksaklıklar oldu mu, olmadı mı? Türkmenlerin de itirazları var...
Şu anda herşey yolunda gitti. Hiçbir usülsüzlük olmadı diyemem. İdeal bir biçimde olmadı. En özgür ve ve en adaletli seçim oldu Irak tarihinde. Şunun altını çiziyorum. Kerküklü olmayan hiç kimse burada oy kullanmadı. Sandık eksikliğine gelince. Oraya seçmen sayısının da üzerinde sandık gitti. Ama Haviçeliler seçimi boykot etti. Biz bütün gerçekleri biliyoruz. Bazı siyasi gruplar bir şekilde kazanmadılarsa bu başka bir mesele
İtirazlar çıktığı takdirde Kerkük'teki seçimleri yenilenmesi düşünülebilir mi
Şimdi bu meseleye yüzdelere bakarak, kimlerin itiraz ettiğine, kimlerin tatmin olduğuna bakarak karar vermesi gerekiyor. Sonuç itirabıryla seçim komiysyonu var.
Türkiye'de çok kuşku duyulan bir şey var. Kerkük'ü ne yapmak istiyorsunuz. Kerkük'ü K.Irak'ın başkenti yapmak istiyorsunuz
Kerkük bir Irak kentidir, Erbil gibi bir Irak kentidir.
Kerkük Bağdat'a bağlanmalı mı, bağlanmamalı mı?
Şimdi tabi ben bununla ilgili ayrıntılı açıklamaya çalışacağım. Kürdistan kimliği olan bir kenttir Kerkük. Kürdistan kürt kimliği olan bir kenttir.
Kerkük Kuzey Irak'ın başkenti olmayacaktır. Ortak yönetilen Türkmen, Arap ve Aürtlerin ortak yöneticeği bir kent mi olacaktır.
Bu yapılabilir, Türkmenler, Araplar ve Kürtler Kürdistan'da birlikte yaşayabilirler.
Buradaki izlenim o ki. Siz Kerkük'ün üstüne oturmak istiyorsunuz. Türkmenler'i dışlamak istiyorsunuz. Böyle bir izlenim var.
Kerkük bir Kürt kentidir. Kerkük'ün kimliğiyle ilgili taviz verilmeyecektir. Bunlar yersiz suçlamalardır. Türkmenler bizim kardeşlerimizdir. bizim haklarımıza sahiptir. Biz onların haklmarını geçmişte koruduk gelecekte de korunacaktır. Türkmenlerin hakları çiğnenmesine müsaade edilmeyecek
Türkmenler biz buradan siliniyoruz diyorlar
Kerkük'teki kardeşliklere bakarsanız, Kürtler, Asuriler, Türkmenler var. Türkmenlerden çığlık atanlar ve ağlayanlar kimler. Bu bağırıp çağıranlar hiçbir şey yapmadılar. Türkmenler seçime katıldılar.
Talabani Kerkük için ortak statü öneriyor? Bir Brüksel modelinden bahsediyor. Siz aynı fikirde misiniz?
Daha önce Kerkük'ün bir örnek teşkil etmesini gerektiğini söylemiştim. Farklı kültürlerin, dinlerin birarada yaşayabileceğini söylemiştim. Bu ne anlama geliyor?
Sizin Kerkük'ü bir başkent yapmaktan çok ortak bir kent yapmak gibi bir yaklaşımınız var...
Şunun altını çizmek istiyorum. Kerkük'te yaşayan insanlar bu sürece katılma hakkına sahiptir. Bu gruplar bu sürece katılacak ve bu kenti yönetecektir. Neden kente bu kadar dikkat atfediliyor. Niçin içişlerimize müdahele ediliyor
İÇİŞLERİMİZE KİMSE KARIŞMASIN
Hem Türk ve Kürt akrabaları açısından Türk hükümeti duyarlı bakıyor. Akrabalarının ezilmemesi açısından hassas davranıyor. Duyarlılık buradan geliyor. Siz bunu içişlerine karışmak olarak mı görüyorsunuz?
Böyle bir endişe yersiz. Türkmenler'in ortadan kaybolması gibi bir şey sözkonusu değil. Hiç kimsenin onlara baskı altına alınmasına izin vermeyeceğiz
Size yakın veya size uzak bir Türkmenler varmış gibi ayırım mı yapıyorsunuz?
Bütün Türkmenler bizim kardeşimizdir. Hepsi bize yakındır. Kendilerini bizden uzak gören Türkmenler varsa. O onlara kalmış bir şey...
Türkiye'nin tutumu sizi etkiliyor mu, korkutuyor mu, rahatsız ediyor mu?
Türkiye bizim komşumuz ve dostumuz. Biz Türkiye ile iyi ilişkiler içinde olmasını istiyoruz. Biz ne Türkiye'nin ne de diğer komşu ülkelerin iç içşlerimize karışmasını istemiyoruz.
1 Mart tezkeresi, Türkiye'nin bu kararı sizi rahatlattı mı?
Bu size kalmış bir mesele ve bununla ilgili bir yorumda bulunmak istemiyorum. Şimdi bu karar Türkiye tarafından alınmış bir karar yorum yapmak istemiyorum.
Geçmişte Türkiye'yi kendi içişlerinize karıştırdınız. 90'larda en önemli müttefiğinizdi. Kolkola dolaşırdınız. Şimdi hangi noktadayız? Şimdi sanki siz Türkiye'ye ters bakıyormuşsunuz gibi geliyor?
Şimdi Türkiye'ye bize geçmişte verdiği desteklerden ötürü teşekkür etmek istiyoruz. Biz Türkiye'yi dostumuz olarak görüyoruz. Aslında değişiklik Türkiye'nin tavrında oldu. Birçok konuda kendilerine müdahale etme hakkı verdiler. Birçok konuya karıştılar. Irak'taki Kürt halkları ile de böyle oldu. Bu olay Irak halkına bırakılmalı. Biz Türkiye'den hasımhane değil dostane tavır bekliyoruz. Türkiye'nin sınır ötesinde de müdahaleleri oldu. Biz ilişkilerimizde mesafe katetmek istiyoruz. Ama ne Türkiye'nin ne başka ülkenin içişlerimeze müdahale etmesini istemiyoruz.
Biz değişmedik, Türkiye değişti diyorsunuz. Türkiye hangi konularda müdahale ediyor.
Zaman zaman güç kullanma noktasına geldi. Bu çok kışkırtıcı bir durum. Biz federal, demokratik, çoğulcu Irak'ı inşa etmek istediğimiz söyledik. Bizim tavrımız çok açık. Bağımsızlıktan bahsetmek doğal bir hak. Kerkük bir Irak kentidir. Türkiye'yi buradaki içişlerine müdahale hakkını kim veriyor?
Türkiye'nin K.Irak'a askeri müdahale bulunabileceğini tahmin ediyor musunuz?
ANKARA'YA GELMEK İSTERİM
Umarım böyle bir şey olmaz. Bunun sonuçları iki taraf için felaket olur.
Bundan sonra Ankara ile ilişkileri nasıl götürmeyi düşünüyorsunuz.
Biz Irak hükümetinin bir parçasıyız. Kürdistan bölgesi de Irak yapısının bir parçası olacaktır. İlişkiler her iki kanaldan yönetilecektir. Diplomatik ve dışişleri ilişkeleriyle yürüyecektir. Zaman zaman diğer kanallardan yürüyecektir.
Önümüzdeki dönemde Ankara'ya gelmeyi planlıyor musunuz?
Ben her zaman Ankara'ya gelmek isterim. Her zaman Ankara'ya gelmeye hazırım. İyi ve dostane ilişkiler içinde olmak isterim.
Sayın Başbakan, Kerkük, PKK ile ilgili konularda hem ABD'ye hem de size uyarıları oldu
Ben dostluk dilinin kullanılmasını tercih ederim. Bir sorun varsa karşılıklı anlayış içerisinde çözmek isterim. Sayın Erdoğan bir siyasetçi. Demokratik süreçte seçilmiş bir kişi. Eminim yeni durumun farkındadır kendisi. Demokratik süreçte insanlar oy kullanıyorsa, sonuçlarına saygıyla bakacağına eminim. PKK konusuna gelince, bizim topraklarımızda hiç kimse sığınamayacaktır. Buna izin verilmeyecektir.
Şu anda PKK sizin topraklarınız üzerinde. Türkiye'nin tepkisi de burada en çok
O zaman seçimlerin sonuçlarının açıklanmasını bekleyelim. Kurumlar o zaman yerine oturacaktır. Ve federal hükümet Bağdat'ta bu tartışmaları başlayacaktır.
Son Irak seçimlerini nasıl yorumluyorsunuz? Ümitleriniz arttır mı?
Öncelikle ilk defa Irak halkı özgür bir seçime katılma fırsatını yakalamış oldu. İdeal ve mükemmel bir seçim olmadı. Ama tarihte en demokratik ve en özgür bir seçim oldu. Birçok sorunun çözümü için desteğe ihtiyaç var. Burada psikolojik bir kırılma noktası yaşandı. Gelecekle ilgili çok iyimser düşünüyorum.
Bundan sonra direnişler azalır mı?
Ben şundan eminim. Direniş olayları azalacak. Sonuçta gelecek tam olarak ortadan kaldırılacak. Bu direnişi sürdürmek için daha da fazla çaba sarfedilecek. Seçimlerde yapacaklarını yaptılar.
Sayın Talabani Cumhurbaşkanlığına adaylığını koydu. Siz hiçbir şey istemiyorsunuz. Kuzey Irak'ı mı istiyorsunuz
Bir anlaşmamız var. Kürtlerin egemen bir konumu olacak. Bizim Kürtler olarak adayımız Sayın Talabani. Sayın Talabani'nin aday olmasını zaten ben önerdim.
Artık Talabani'yle anlaşmazlık bitti galiba. Yeni bir döneme girildi diyebilir miyiz?
Bugün iki saat kadar önce görüşme gerçekleştirildi. Şöyle bir karar aldık. Yönetimlerimizi birleştirme kararı aldık. Temsilcimizi de belirdik. Neler yapabileceğimizi tartıştık. Bağdat'ta neler yapılacak, Kürdistan'da neler yapılacak. Seçimlerden sonra çalışmalar yoğunlaşacak.
Gelecekteki Kuzey Irak otonom mu , federal mi konfederal mi?
Çok açık ve net federalizmdir istediğimiz. Geçici anayasadada belirtildiği gibi federal bir yapıdır.
Federal yapı içinde Kerkük özel statü mü olacak yoksa sizin bayrağınızın dikildiği bir başkent mi olacak?
Bunu ayrıntılı olarak cevapladım. Ekleyecek başka birşey bulamıyorum.
Doğru mu anladım ben: 1)Biz bağımsızlık peşinde koşmuyoruz. Biz Irak'ın tüprak bütünlüğünden yanayaz'2) Kerkük'ün K.Irak'ın başkenti yapmak istemiyoruz, Türkmenler'in de ortak olduğu bir yönetim yapmak istiyoruz. 3) Türkiye'nin artık içişlerine karışmasını istimoyuruz.
Doğru mu özetledim.?
Şimdi sorularınıza mesajım çok açıktı. İstediğiniz gibi yorumlayabilirsiniz. Biz bağımsız bir Kürdistan talebinde bulunmadık ama hakkımızdır. Kerkük Irak kentidir ama Kürt kimliği olan bir Irak kentidir. Kerkük farklı dinlerin, mezheplerin birarada yaşadığı bir kent olmasını istiyoruz. Kerkük'ün bölgenin başkenti olup olmayacağına bölge halkı karar verecektir. Üçüncü olarak Türkiye'yle dostane ilişkiler içinde olmak istiyoruz. Yeniden yapılanma sürecinde Türkiye'nin olumlu bir rol oynamasını istiyoruz.
ÖNCEKİ HABERLER
