Bardız Kilimleri hayata dönüyor

Erzurum’un Şenkaya ilçesine bağlı Gaziler (Bardız) köyünde Bardız Kilimleri desen sergisi düzenlenen törenle açıldı.

Sarıkamış Şehitlerine Anma programına katılan Sarıkamış Dayanışma Grubu, ABD Giresunlular Derneği temsilcilerinin de katıldığı törende Bardız yöresine ait kilimler sergileniyor.

Bardız İlköğretim okulu’nda düzenlenen sergide, yok olmaya yüz tutmuş Bardız kilimleri ve desenleri sergilendi.
Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde yapılan çalışmalarla Çoruh Vadisi doğal boya potansiyelinin tespiti ve yün lifler üzerine uygulanırlığı projesi kapsamında yüzde yüz yün kilim ipliklerinin kullanılması açısından orijinal Bardız kilimlerinin üretilmesi ve eski canlılığına kavuşturulması amaçlanıyor.

Güzel Sanatlar Fakültesi ve Erzurum Halk Eğitim Merkezi tarafından ortaklaşa yürütülen Bardız kilimciliğinin teknik ve tasarım yönünden geliştirilmesi projesi kapsamında Bardız’da kurulan kilim atölyesi ilk meyvelerini vermeye başladı. Yrd. Doç. Dr. Tahsin Parlak ve Yrd. Doç. Dr. Aslıhan Ergüder’in öncülük ettiği proje ile kurulan atölyede bardız kilimleri dokunuyor ve bardız desenleri yaşatılıyor. Proje ile hem kültürel bir değere sahip çıkılırken, hem de bölgedeki genç kızlara ve bayanlara istihdam imkanı sağlanıyor.

Bardızlılar Derneği Başkanı Şenyurt Topal, projenin uygulanmasında ve verdiği destekten dolayı Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hikmet Koçak’a teşekkür ederek, çalışma ile bardız kilimlerinin yeniden hayat bulduğunu söyledi.

Vali Yardımcısı Mehmet Gök ise, Şenkaya kaymakamlığı yaptığı sırada gelen misafirlerin Bardız kilimi talebini karşılayamadıklarını belirterek, bu proje ile Bardız kilimlerinin üretiminin ivme kazandığını ve bardız kilimi kültürünün devam ettirildiğini dile getirdi. Kilimin Türk el sanatlarında önemli bir yere sahip olduğunu kaydeden Gök, Bardız kilimlerinin teknik ve desen olarak yöreye has farklı bir özelliğe sahip olduğunu bildirdi.
Törende sonunda Bardızlılar Derneği başkanı Topal tarafından Enver Paşa’nın kızı Arzu Enver’e verilmek üzere Prof. Dr. Bingür Sönmez’e Enver Paşa’ya dokunan kilimin portresini hediye etti.
Açılış sonrası davetliler davul zurna eşliğinde halay çektiler.

BARDIZ KİLİMİ

Osmanlı imparotorluğu döneminde Saray kilimleri Bardız ve Çevre Köylerinde dokunmuştur. Köyümüz Esenyurt’ta bu çevre köylerden biridir. Kök boya kullanılarak yapılmış olan bu kilimler yaklaşık 600 yıl dayanabilmektedir. Maalesef zamanımızda yeterli önem verilmediğinden yok olmaya yüz tutan bu sanatı canlandırmak için Atatürk üniversitesi ve Şenkaya belediyesince faaliyetler başlamıştır.

Bardız ve çevresi köylerde değişik ve geometrik desenli, çeşitli kilimler dokunmuş, kilimler üzerine ayetler yazılmış, ayrıca kilimler ve halılar üzerinde Göktürk harfleri ve eski Türk damgaları işlenmiştir . Bardız Nahiyesinde kufi yazılı tarihi belge niteliginde kilimler dokunmuştur. Kilimde 1914- 1918 yılları arasındaki tarihi olaylar, kûfi yazılarla yazılmıştır. Çok ince bir sanat eseri olan bu kilimin ortasında 12 mısralık bir kahramanlık şiiri yazılıdır.

Kilimin ortasındaki dikdörtgen içindeki şiir şu şekildedir:

Yine çıktı asumana nâm (ü) şanı Türklerin;
Titredi düştü lerze can evine düşmenin,
Kılıcımız Oguzidir, yetiştir murada,
Binler yaşasun sevgülü Hakan'ı Türklerin.

Vatanın mübarek uzvu Kars, (Ardahan),
Battım El uzadup mâderi'ne kılmakta hücum,
Kahramanlar yolu açtı, Türkistan'a gidelim,
Yaşasun şeci ordu, merdâneleri Türklerin.

Bugün güzel Bayram içre, Âlem-i İslâmiyan
Terennümde ruhlarımız, Millet oldu kâmbiyâh
Düşmenimiz melûl (mahzun) cümle dostlar şâdüman
Yaşasun muhterem vüzerası, vükelâsı Türklerin

KiLİMİN DİLİNDEN

Sarıkamış Harekatı'nda Türk Ordusunun zaferine inanan, Rus işgali altında yaşayan yöre insanı, bu duygularını kilimlere de işlemişlerdi. Sarıkamış Harekatı'nda dünyada eşine az rastlanan bir dram yaşayan Türk askerinin zaferine inanan, Rus işgali altındaki Erzurum `un Şenkaya ilçesine bağlı Bardız köyünde yaşayan ve 13 yaşında olduğu belirlenen Zennure Karakurt `un teyzesi Bedriye hanımla birlikte muhtemelen 3-4 günde dokuduğu kilimle Türk Ordusuna methiyeler düzerken, gelişmeleri de tarihleriyle kilime işlemiş.

ENVER PAŞA'YA VERİLEMEDİ

Sarıkamış Harekatı sırasında 25 Aralık 1914`de Bardız`a gelen ve bir gece kalan Enver Paşa`ya kilimin hediye edilemediğini anlatan Yrd . Doç . Dr. Solmaz , “Her halde yaşanan kargaşa nedeniyle kilim paşaya iletilemedi” diye konuştu. Doğal kök boyalı iplerle dokunan ve 220x120 santim boyutlarında olan kilimin Sarıkamış Harekatı `nın sanata yansıması olarak değerlendiren Yrd . Doç . Dr. Solmaz , şöyle devam etti: “Zennure Karakurt , paşaya veremediği kilimi çeyiz sandığına kaldırmış. 1927`de yörenin ileri gelenlerinden olup Ruslara karşı mücadele veren Hüseyinzade Halil Bey `in oğlu Rıza Karakurt `la evlenen Zennure Karakurt `un işlediği kilim halen Ankara `da yaşayan torunlarında bulunmakta.”