'Baha Musa'yı İngiliz askerlerin suistimali öldürdü'

2003'te Irak'ta gözaltındayken hayatını kaybeden Baha Musa'nın ölümüyle ilgili raporda İngiliz askerler sert bir dille eleştirildi. Savunma Bakanlığı da kurumsal zaafla suçlandı.

Irak'taki İngiliz askerlerin yasadışı uygulamalarına dair ilk resmi inceleme raporu bugün açıklandı.

Rapor, 2003 yılında Basra kentinde İngiliz askerleri tarafından gözaltına alındıktan iki gün sonra yaşamını yitiren otel görevlisi Baha Musa'nın ölümüne dair detaylı bir araştırmanın sonuçlarından oluşuyor.

İncelemeyi yürüten komisyonun başkanı Sir William Gage yaşananları "ağır ve keyfi şiddet içeren dehşet verici bir olay" diye tanımladı.

Musa ve onunla birlikte gözaltına alınan dokuz Iraklı'nın uğradığı muamelenin kabul edilemez olduğunu belirten Sir William, "Bunlar yaşanmamalıydı ve bundan sonra tekrarlanmayacak" dedi.

Tutuklular başlarına çuval geçirilerek acı veren pozisyonlarda tutulmuş, aşırı sıcağa rağmen aç ve susuz bırakılmıştı.

Musa'nın gözaltına alınması ile hayatını kaybetmesi arasında geçen 36 saat boyunca, uluslararası konvansiyonlarda onaylanmayan beş farklı türde fiziksel şiddete maruz kaldığını söyleyen Sir William, Savunma Bakanlığı'nı da eleştirdi.

Kurumsal zaaf

Raporda ordu mensuplarının izlemesi gereken kurallar konusunda bırakılan muğlaklığın kurumsal bir zaaf oluşturduğu belirtti.

Ancak sözkonusu birlikte yerleşik bir şiddet kültürüne rastlanmadığı belirlendi.

İngiltere Savunma Bakanlığı, raporda yapılan tavsiyelerin ciddiyetle ele alınacağını söylüyor.

İnceleme komisyonu başkanı Sir William'a göre Musa "çok sayıda" İngiliz askerin saldırısına uğradı ve bu durumun yüksek rütbeli subaylarca bilinme olasılığı bir hayli yüksekti.

Raporda, yaşananlardan haberdar olmalarına rağmen şikâyetçi olmayan diğer askerler de "ahlaki yüreklilikten yoksun" davranmakla suçlanıyor.

Bir yıl boyunca 400 görgü tanığıyla yapılan görüşmeler sonucunda ortaya çıkan 1300 sayfalık raporda, vücudunda 93 adet yara tespit edilen Musa'nın nasıl ve niçin bu hale geldiği sorusuna yanıt arandı.

Resmi inceleme kapsamında görüşülen tanıklar arasında dönemin Savunma Bakanı Geoff Hoon da vardı.

Baha Musa'nın öldürülmesi sonrasında İngiliz hükümeti Musa ailesinden özür dilemişti.

Ancak yalnızca bir askerin cezalandırılması, olayın üzerine yeterince gidilmediği yorumlarına yol açmıştı.

İngiliz ordusundan on başı Donald Payne, Musa'nın ölümüyle ilgili olarak "insanlık dışı muamelede bulunmak" suçundan bir yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Payne'in "bir koro oluşturmak" için Musa ile diğer mahkumları sıraya dizerek, bağırtacak kadar dövdüğü bildirilmişti.

İki çocuk babası 28 yaşındaki Baha Musa bir otelde resepsiyon görevlisi olarak çalışıyordu.