B12 vitamini nelerde var ne iş yarar B12 eksikliği belirtilere nelerdir bunamaya dikkat!

Kansızlığa neden olan B12 vitamini eksikliği nelerdir sorusu bağışıklığı güçlü tutmaya çalıştığımız bu günlerde araştırılıyor. B12 başta olmak üzere 8 adet B grubu vitamin bulunmaktadır. B vitamini eksikliği bunalım, depresyon gibi duygusal anlamda sıkıntı yaratabilir.

Vitaminler yağda eriyen ve suda eriyenler olmak üzere ikiye ayrılır. Suda eriyen vitaminler arasında en dikkat çeken vitamin grubu B vitaminleridir. Tiamin (B1), riboflovin (B2), niasin (B3), B5 pantotenik asit (B5), pridoksin (B6), biyotin (B7), kobalamin (B12) ve folik asit olmak üzere toplam 8 adet B grubu vitamin vardır. 

B1 (tiamin) vitamini nedir? : B1 vitamini (tiamin), değişik gıdalarla alınan besin öğelerinin vücutta enerjiye çevrilmesini ve en önemli enerji kaynaklarından biri olan karbonhidratlardan enerji yapımını sağlar. B1 vitamini, karaciğer ve diğer organ etleri, et, süt, kuru baklagiller, tahıllar (buğday, mısır, pirinç), ceviz, fındık ve yumurta bulunur.

B1 vitamini eksikliğinin belirtileri :

Yorgunluk ve isteksizlik,
İştah azalması,
Kusma,
Sindirim sisteminde bozukluklar,
Kalp yetmezliği,
Huzursuzluk,
Beriberi denilen ve sinir sistemi bozukluğu şeklinde tanımlanan eklemlerde şişlik ve ağrı,
Denge bozukluklarına neden olan hastalıklar.
 
Günlük B1 vitamini ihtiyacı ne kadar? : B1 vitamini, enerji metabolizması için gereklidir. Bu nedenle karbonhidrat tüketen kişilerde B1 vitamini ihtiyacı daha fazladır. B1 vitamini, vücutta depo edilen bir vitamin değildir. Bu nedenle günlük beslenme ile alınması gerekir. Her 1000 kalori için kişinin 0.4 mg B1 vitamini alması önerilir.

B2 (riboflavin) vitamini nedir? : B2 vitamini (riboflavin), karbonhidrat, protein ve yağların metabolizmasında görev alan düzenleyici bir vitamindir. B2 vitamini, ışığa duyarlı ve suda eriyen bir vitamindir. Bu nedenle B2 vitamini bulunan yiyecekler, ışıkta bekletilmemeli ve bu yiyeceklerin suları dökülmemelidir. Örneğin: sebzelerin pişirilme suyu ve yoğurdun suyu. B2 vitamininin bulunduğu besinler; karaciğer, et, süt ve süt ürünleri, yumurta, balık, yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllardır.

B2 vitamini yetersizliğinin belirtileri : 

Dermatit gibi deri rahatsızlıkları,
Dudaklarda (keylozis, angular lezyon),
Göz çevresinde kesik şeklinde yaralar,
Sinir sisteminde bozukluk,
Anemi (kansızlık),
Gözde yanma ve kızarıklık,
İshal.
 
Günlük B2 vitamini ihtiyacı ne kadar?
Büyümenin fazla olduğu çocukluk ve ergenlik döneminde vücudun B2 vitamini ihtiyacı fazladır. Vücutta depo edilmediği için dışarıdan alınması gerekir. İhtiyacın üzerinde alındığı zaman da idrarla atımı fazladır. B2 vitamini ihtiyacı, her 1000 kalori için 0.6 mg'dır.

B3 (niasin, nikotinik asit, vitamin PP) vitamini nedir? : Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasında görevli olan niasin, su ve alkolde çözünen asit, alkali, ışık ve ısıya dayanıklı bir vitamindir. Et, balık, kümes hayvanları, karaciğer, maya, tahıllar, kuru baklagiller ve yeşil yapraklı sebzelerde B3 vitamini bulunur.

B3 vitamini yetersizliği belirtileri şunlardır:

Sinir sistemi, sindirim sistemi ve güneş gören deride simetrik yaralarla kendini gösteren pellegra hastalığı (Bu rahatsızlık, tek yönlü beslenen, özellikle sadece mısır tüketen kişilerde görülür),
İştahsızlık,
Halsizlik,
Kol ve bacakların güneş gören yerlerinde yaralar,
Depresyon,
Ruhsal bozukluklar.
 
Günlük B3 vitamini ihtiyacı nedir? : Besinlerle alınan kaliteli proteinler, vücut için gerekli niasin ihtiyacını giderir. Özellikle de bir amino asit olan triptofan vücutta niasine dönüştüğü için alınan miktar niasin eş değeri olarak saptanmalıdır. Günlük niasin ihtiyacı her 1000 kalori için 6.6 mg’dır.

B5 vitamini (pantotenik asit) nedir? : Pantotenik asit, karbonhidrat, protein ve yağ metabolizması için B grubu vitaminlerinden biridir. Sinir sisteminde, bazı hormonların çalışmasında ve yağların sentezinde etkilidir. B5 vitamini, suda eriyebilir, besinlerin pişirme suyuna geçer, asit ve alkalilere karşı duyarlıdır. Tüm hayvansal ve bitkisel besinleri tüketmekle yeteri kadar B5 vitamini alımı sağlanır.

B5 vitamini eksikliği durumda şunlar görülür:

Kusma,
Karın ağrıları,
Kasılma nöbetleri,
Yorgunluk.
 
Günlük B5 vitamini ihtiyacı ne kadar? : B5 vitamini, tüm besinlerde bulunduğu için yetersizlik belirtileri sık görülmez. Günlük B5 vitamini ihtiyacı 4-7 mg kadardır.

B6 vitamini (piridoksin) nedir? : B6 vitamini, suda kolayca çözünen, ışığa ve alkali ortama duyarlı bir vitamindir. Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasına yardımcı olur. Bağışıklık sistemi için de gerekli bir vitamindir. B6 vitamini; et, karaciğer, böbrek, tahıllar ve kuru baklagillerde bulunur.

B6 vitamini yetersizliğinde şunlar görülür:

Deride yara,
Sinir sistemine bağlı olarak bayılma nöbetleri (konvulsiyon),
Dudak kenarı ve dilde yaralar,
Huzursuzluk,
Kansızlık (anemi),
Büyüme geriliği,
Sindirim sistemi bozuklukları,
Böbrekte taş oluşumu.
 
Günlük B6 vitamini ihtiyacı ne kadar?
B6 vitamini ihtiyacı, bebekliğinde anne sütü yerine hazır mamalar ile beslenen kişilerde daha fazladır. Kaliteli protein ile beslenen kişilerde B6 vitamini ihtiyacı daha azdır. Günlük ihtiyaç ise 1.5-2 mg’dır.

B7 vitamini (biotin) nedir? : Biotin, bazı hayvanlar için büyüme etmeni olan, yumurta akında bulunan, kayıplara dayanıklı ve suda çözünen bir vitamindir. Biotin, ince bağırsak bakterileri tarafından sentezlenir. Karbonhidrat metabolizmasında görev alır ve enerji oluşumuna katkı sağlar. Biotin tüm yiyeceklerde yeterli miktarda mevcuttur. B7 vitamininin en çok bulunduğu besinler; karaciğer, yumurta sarısı, soya unu, et ve mayadır.

B7 vitamini, günlük tüketilen besinlerde yeterli miktarda bulunduğundan eksikliği pek görülmez. Çiğ yumurtanın besleyici olduğu düşünülür ve bazı kişilerce tüketilir. Ancak çiğ yumurta akında bulunan avidin adlı bir protein, biotin vitamininin vücutta kullanılmasını engeller. Çiğ yumurta yiyen kişilerde saç dökülmesi ve deri yaraları oluşabilir. Bu nedenle yumurtanın pişirilerek tüketilmesi önerilir. B7 vitamininin az tüketiminde kas ağrıları, iştahsızlık görülebilirken kişinin rengi solabilir.

Günlük B7 vitamini ihtiyacı ne kadar? : B7, vücutta bağırsak bakterileri tarafından üretilir ve günlük tüketilen besinler ile yeterli miktarda alınabilir. Yetişkinler için önerilen B7 tüketim miktarı günlük 20-30 mcg’dır.

B12 vitamini nedir? : Suda çözünebilen bir vitamin olan B12 vücutta az miktarda da olsa depolanabilir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeniyle kobalamin olarak da bilinen vitamin, sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg ve diğer vücut bölgelerinde 2 miligram olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanır. Depolanma miktarı düşük olduğundan dolayı günlük olarak alınması önerilen B12 vitamini, hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur. İnsan vücudunda kalın bağırsak ve ince bağırsakta az miktarda sentezlenebilen vitamin, yüksek ısıya maruz kaldığında fonksiyonunu yitirir.

B12 vücut içinde birçok mekanizmada görevlidir:

Kandaki kırmızı hücrelerin üretimi, DNA ve myelin sentezinde folik asit ile çalışır. Sinir hücrelerinin etrafını saran myelin kılıflarının sentezinde görev alan B12 vitamini elektriksel sinyal iletiminin hızını arttırır. Amino asitlerin ve vücut tarafından sentezlenen B12 vitaminin geri emiliminde rol alır. Çinko ve magnezyum gibi minerallerin fonksiyonlarında etkilidir.

B12 vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?

B12 eksikliği kansızlığa neden olabilir. Pernisiyöz anemi olarak tanımlanan kansızlığa bağlı olarak çarpıntı, efor kapasitesinde azalma, çabuk yorulma ve halsizlik, konsantrasyon bozuklukları ve göz kararması gelişebilir.
Dilde kızarıklık ve yanma hissi, ağız içinde yaralar ve bacaklarda gece kasılmaları ile ishal görülebilir.
Ayaklarda, bacaklarda, kollarda ve ellerde karıncalanma ve uyuşma hissi ve zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar gözlenir.
Özellikle yaşlılarda hafıza kaybı, unutkanlık gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Yaş ile B12 emiliminde ve vücut tarafında depolanmasında azalmalar gözlenir. 65 yaş üstü bireylerde B12 eksikliği depresyon oluşumunda etkili rol oynar.
B12 eksikliği yeni hücrelerin sentezlenmesini engeller ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.

B12 vitamini içeren besinler nelerdir?
Normal sağlıklı bir insanda kandaki B12 miktarı 150 pg/ml civarındadır. Bu miktar 80 pg/ml altına düştüğünde B12 yetersizliğinden söz edilebilir. Besinlerle günlük olarak 2.4mcg miktarında B12 vitamini alınması önerilir. B12 eksikliği genel olarak emilim bozuklukları, yetersiz ve dengesiz beslenme, omeprazol, glifor, metmorfin gibi ilaçların kullanımı ve mide ameliyatları sonrasında görülür. Yetersizlik durumunda B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi önerilir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.

Karaciğer, dalak gibi sakatatlar
Midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri
Alabalık, ringa, uskumru ve ton balığı
Süt, yoğurt, peynir
Yumurta B12 vitaminin en zengin kaynakları arasında yer alır.