Ay tutuluyor, deprem oluyor

Ay tutulması sonrası yaşanan depremler tartışma başlattı. Astronomi uzmanlarının iddilarına karşın deprem uzmanlarına göre bu "rastlaşma"lar tesadüften ibaret.

Romanya'da 5.6 büyüklüğündeki depremin ayın tutulduğu gece meydana gelmesi, Çinli bir astroloğun "28 Ekim'de ay tutulmasıyla birlikte deprem olacak" sözleri bu konudaki teorileri yine gündeme getirdi. Ay tutulmasını gören ülkelerde aynı gece veya takip eden günlerde deprem olduğu iddiası, Hindistan, İran, El Salvador, Cezayir ve en son Romanya'daki deprem ile yine tartışılmaya başladı. Astronomi uzmanlarının iddilarına karşın deprem uzmanlarına göre bu "rastlaşma"lar tesadüften ibaret. Bazı astronomi uzmanlarına göre Ay'ın evreleri ve Ay tutulması ile depremler arasında "henüz formüle edilememiş" olsa da bir bağlantı var. Ancak bu "ilişki" lerin hiçbiri henüz bir çerçeve için oturtulmuş ve kesinlik kazanmış değil. Bilim dünyasında güneş tutulması sırasında dünyanın aynı yarım küresinin, aynı anda güneş ve ayın çekim kuvvetine tabi kalmasının deprem gibi doğal olayları tetiklediğine yönelik iddialar da çok sayıda taraftar buluyor. Ancak bu tür iddiaları kesinlikle reddetmeyen ve araştırılmaya değer bulan deprem uzmanları bile önceki gün meydana gelen Ay tutulması ile depremin hiçbir ilgisinin bulunmadığını söylüyorlar. Bu konudaki teorilerin Ay'ın yerçekimi ile açıklanabileceği belirtilirken en ilginç iddia 26 Ekim'de Çinli bir astrologdan geldi. Cheng Hsiuneng bir gazeteye yaptığı açıklamada "28 Ekim'deki Ay tutulması ile aynı gece büyük bir deprem yaşanacak" dedi. Cheng'in Romanya'daki depremi önceden tahmin etmesi bir kez daha kafaları karıştırdı. DİĞER ÖRNEKLER Ay tutulmasıyla depremin aynı güne denk geldiği ilk örnek Romanya değil. Ayın tutulduğu 16 eylül 1978'de İran'da aynı gün 7.7 büyüklüğünde deprem oldu, 25 bin kişi öldü. 9 Ocak 2001'de Ay tutulması oldu, bundan yalnızca 4 gün sonra 13 Ocak'ta El Salvador'da 7.6 büyüklüpndeki depremde 200 kişi öldü. 26 Ocak 2001 yılında Hindistan'da meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki depremde de 19 bin kişi yaşamını yitirdi. Her iki olay da Ay tutulmasına bağlandı. 15 Mayıs 2003'te Ay tutulması oldu, 21 Mayıs 2003 günü Cezayir'de 6.8 büyüklüğündeki depremde 1660 kişi can verdi. Türkiye'de 17 Ağustos depreminden sonra da güneş tutulmasının depremi tetiklemiş olabileceği tartışılmıştı. AY TUTULMASI TETİKLEDİ Mİ? Deprem paniğinin yatışmasından birkaç saat sonra meydana gelen yılın son ay tutulması ise bir kez daha Güneş ve Ay tutulmaları ile depremler arasındaki var olduğu iddia edilen ilişkiyi gündeme getirdi. İŞTE UZMAN GÖRÜŞLERİ; TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu: Bu deprem Kuzey Anadolu fayıyla aynı karakterde değil. Kuzey Anadolu fayı yanal yer değiştiriyor. Bu ise ters fay. Aynı sistem içinde değil, bizi etkilemez. Depremler, Ay ve Güneş'in yarattığı çekim etkisiyle birleştirilmeye çalışılır. Bu konuda bilimsel araştırmalar da vardır ama kurala bağlanmamıştır. Ay ve Güneş tutulmasıyla denizde yükselme 7-8 metreye kadar ulaşıyor. Karalarda da 35-40 cm'lik bir yükselmeye neden olabiliyor. Bunun depremi tetikleyici bir unsur olduğu düşünülüyor. Ama ispatlanmış bir şey değil. Bunlar tesadüf. FİZİK KANUNLARINA AYKIRI İTÜ Maden Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naci Görür: Bizimle bu depremin bizimle bir ilgisi yok. Ay tutulmasıyla da bir ilgisi yok. Bunlar tesadüf. Ayın dünyayla ilgili bir çekimi vardır. O da hidrosfer üzerindedir. Yani gel-git akıntılar yapar. Bu da deprem yaratmaz. Deprem, yüzlerce veya onlarca kilometre kalınlığında binlerce kilometrelik taş küplerin hareketidir. Ay buna nasıl etki edecek? Ya çekecek, ya itecek. Ancak Ay'ın çekim gücü hidrosferde yani su tabakasında etkili olur. Bu da gel-git'ler yaratır. Bunu depremle ilişkilendirmek fiziğe aykırı. SIRAYA DİKKAT İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Tüysüz: Bu deprem Romanya'nın Braşov kentinin yaklaşık 50 km doğusunda oluşan bir deprem. Karpat Dağları'nın önünde bir bindirme sistemi yani ters fay sistemi var, onunla ilgili bir deprem. Ay tutulmasıyla bir ilgisi yok. Zaten deprem Ay tutulmasından çok önce oldu. Güneş ve Ay tutulmasıyla depremin ilişkisi iddia ediliyor. Birkaç tane de tesadüfen var ama her deprem olduğunda Güneş tutulmuyor, her Güneş ya da Ay tutulduğunda deprem olmuyor. Bu sıralamaya göre de bu depremin Ay'la ilgisi yok.