Avustralya’da İslam’ın İzleri

Avustralya’nın tarihinde Müslüman tüccarlar Hristiyan sömürgecilerden çok daha önce kıtaya ayak basıyor. Her ne kadar çok az insan bu gerçeği bilse de, İslam'ın Avustralya yerli halkı üzerindeki etkileri devam ediyor.

Günümüzde Avustralya’ya Hristiyan sömürgecilerden önce Müslüman tüccarların geldiğini çok az insan biliyor. Fakat Müslümanlığın Avustralya’nın yerli halkı üzerindeki etkileri hala devam ediyor.

Avustralya’nın kuzey kıyılarında bulunan ‘praus’ isimli geleneksel Endonezya tekneleri, Avustralya halkının milli tarihi hakkında çoğunluğun düşündüğünden farklı bir şey anlatıyor. Hristiyanlardan çok daha önce kıtaya, Endonezya’nın Makassar şehrinden Müslüman balıkçılar gelmiş ve Aborjinler ve Müslüman balıkçılar arasında ticaret üzerinden uzun süren bir ilişki başlamış.

Müslümanların Avustralya kıtasına kaç yılında geldikleri sorusuna kesin bir cevap verilemiyor, fakat uzmanlar bu tarihin 1500’lere dayandığını söylüyor.

Endonezya’dan balık ve denizhıyarı ticareti için Avustralya’ya gelen Müslümanlar, Avustralya’nın yerli halkının o ana dek ilişki kurduğu ilk yabancı halk olmuş. Melbourne’daki Monash Üniversitesinden antropoloji uzmanı John Bradley, yerli halkın Müslümanlarla olan ilişkisini bir başarı olarak tanımlıyor, sömürü amacı gütmeden ticaret yaptıklarını anlatıyor. İki halk arasındaki bu ilişki bir kültür alışverişini de beraberinde getirdi. Gelen Müslüman balıkçılar bir süre sonra yerli kadınlarla evlenmeye başlayınca kalıcı bir İslam etkisi Avustralya’da yer ediyor.

Mekke’ye doğru ibadet

Müslümanların Avustralya yerlilerinin kültürüne farklı alanlarda etkisi olmuş; yerli halkın gelenek ve görenekleri, müzik ve sanat anlayışları ve dilleri incelendiğinde bu görülüyor. Uzmanlar, Elcho adasında yaşayan Yolngu halkının taptığı figürlerden bir olan “Walitha’walitha”nın, aslen Arapça “Allahu ta’ala”dan türediğini söylüyor. Bunun yanı sıra ibadet ederken veya cenaze törenlerinde kişilerin batıya dönmesi, Müslümanların namaz kılarken Mekke’ye dönme geleneğinden kalma.

1906’da yerli halka getirilen vergiler ve uygulanan kısıtlayıcı politikalarla beraber, yerlilerin denizhıyarı ticareti sona eriyor. Fakat hala, Aborjin toplumlarında Makassarlı tüccarlar ve Avustralya yerlileri arasındaki ilişki, her zaman olmasa bile çoğu zaman barışçıl ve uygar olması nedeniyle takdir ediliyor.

Afgan Camii

Müslümanlar ve Aborjinler arasındaki ilişki yalnız Makassar’lı balıkçılarla yapılan ticaretle sınırlı değil. Makassarlılar gibi, ticaret yapmak amacıyla 19’uncu yüzyılın sonunda güneydoğu Asya’dan gelen Müslümanlar da benzeri bir etki yaratmış. Evlilikler ve yerleşimler sonucunda Müslüman kesim, yerli halkla kültürel alışverişe girmiş. Günümüzde hala Avustralya’nın kuzeyinde yaşayan insanların “Hassan” (Hasan) ve “Khan” (Han) gibi Müslüman isimleri olmasına bunun kanıtı.

Avusturalya’nın orta kesimlerinde bulunan ve 26 bin kişilik bir nüfusa sahip olan Alisce Springs kentinde, ilginç bir yapı bulunuyor. Adı ”Afgan” olan bir cami. Bu cami adını devecilikle uğraşan Afganlardan alıyor. Bu Afganlar, çöllerdeki demiryolu inşaatlarında çalışmış.

Günümüzde caminin müdavimleri çoğunlukla Hindistan, Pakistan ve Afganistan’dan göç etmiş Müslümanlar.

Avustralya nüfusunun yalnızca yüzde 1’lik bir bölümünü Aborjinler oluşturmakta. 2011’de yapılan Nüfus Sayımına göre ise günümüz Avustralya’sında 1140 Müslüman Aborjin yaşamakta.