Atatürk Meclis'te Dersim'i anlatmış

Dersim harekatında Atatürk’ün haberinin olup olmadığı tartışmasına Meclis arşivi son noktayı koyuyor. TBMM tutanaklarına göre Atatürk 1937 ve 1938’de Meclis açılışlarında harekatı anlatmış.

Dersim operasyonları sırasında katliam olduğu ve bundan Atatürk'ün de haberdar olduğu tartışmaları sürerken, TBMM arşivinde Atatürk'ün 1 Kasım 1937 tarihli meclis konuşmasında 'Tunceli'yi ele aldığı görülüyor.

Atatürk'ün rahatsızlığı nedeniyle onun adına Başbakan Celel Bayar tarafından yapılan 1 Kasım 1938 tarihli konuşmada da, yine Tunceli konusunun işlendiği görülüyor. Meclis'in internet sitesinde de ulaşılabilen konuşma notlarına göre, Atatürk şu ifadeleri kullanıyor:

Uygarlığın önündeki engel

Mustafa Kemal Atatürk'ün TBMM 5. dönem 3. Yasama Yılı 1 Kasım 1937 tarihli açılış konuşmasından: "Kıvançla görmekteyiz ki, Cumhuriyet rejimi, yurdumuzda huzur ve sükunun en iyi biçimde yerleşmesini sağlamış bulunuyor. Vatandaşlar ve bu yurtta oturanlar, Cumhuriyet kanunlarının eşit şartları altında kendileri için hazırlanan özgür refah ve mutluluk imkanlarından en iyi bir biçimde yararlanmaktadırlar. Ulusumuzun layık olduğu yüksek uygarlık ve refah düzeyine ulaşmasının engellenmesinin düşünülmesine yer bırakılmadığım ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle mutluyum. Tunceli'nde yapılan uygulamaların sonuçları bu gerçeğin belirtileridir."

Tunceli'deki toplu haydutluk

Atatürk adına Celal Bayar tarafından yapılan, TBMM 1 Kasım 1938 tarihli 5. dönem 4. Yasama Yılı açılış konuşması: "Anayasamızın 36'ncı maddesi hükümlerine uyarak Cumhurbaşkanımız Atatürk'ten aldığım emir üzerine bu yıla ait nutuklarını okuyorum. Her şeyden önce size kıvançla arz edeyim ki ulus ve ülke geçen yılı tam bir huzur ve sükun içinde yükselme ve kalkınma çalışmaları ile geçirmiştir. Uzun yıllardan beri süregelen ve zaman zaman gergin bir şekil alan Tunceli'ndeki toplu haydutluk olayları belli bir program içindeki çalışmalar sonucu kısa bir sürede ortadan kaldırılmış, bölgede bu gibi olaylar bir daha tekrarlanmamak üzere tarihe aktarılmıştır.Cumhuriyetin getirdiği bütün iyiliklerden yurdun diğer evlatları gibi oradakiler de tam anlamı ile yararlanacaklardır."