Aspendos faciası bakanlığın açıklaması da olay

ASPENDOS antik tiyatrosu restorasyon faciasına kurban gitti. Koyu gri mermerler yerine beyaz mermer kullanıldı. Tarihi antik tiyatronun yeni hali şoke etti. Bakanlığın açıklaması da olay.

ANTALYA’da dünyanın en önemli kültürel varlıklarından Aspendos Antik Tiyatrosu restorasyon faciasına kurban oldu. Aspendos'un basamakları ve oturakları orjinal koyu gri yerine beyaz mermer kullanılarak restore edilince ortaya şoke eden görüntü çıktı. Tepkiler üzerine bakanlıktan gelen açıklama da olay oldu.

Serik İlçesi’nde iki tepe üzerinde milattan sonra 2’nci yüzyılda Marcus Aurelius döneminde inşa edilen Aspendos Antik Tiyatrosu, geçen hafta sona eren Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali öncesinde restorasyon için 7- 8 ay kapalı tutuldu. Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından restorasyon sonrasında ortaya çıkan manzara şaşkına çevirdi. Aspendos oturak ve merdivenleri orjinali olan koyu gri yerine beyaz mermerle kaplanmıştı. Aspendos'un restorasyona kurban gittiğini söyleyen uzmanlar sert tepki gösterdiler.

2 BİN YIL SONRA AYNI OLUR
Bunun üzerine Kültür ve Turizm bakanlığından bugün bir açıklama geldi. Bu açıklama da tepkileri dindirmek yerine daha da artırdı. Bakanlık beyaz mermerin iklim ile değişerek istenen renge dönüşeceğini açıkladı. Aspendos'un orjinal taşlarının 2000 yıllık olduğu göz önüne alındığında beyaz mermerlerin söz konusu renge dönüşmesi için de bu kadar süre gerekiyor.

BAKANLIĞIN ASPENDOS AÇIKLAMASI
Bakanlığın Aspendos açıklamasında şunlar söyledi;
"Laboratuvar sonuçları doğrultusunda ve Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun yerinde yaptığı inceleme sonucu 'eksik taşların yerine, laboratuvar testleri sonucu, renk, doku gibi fiziksel özelliklerinin yanında, basınç dayanımı, kütlece su emme, yoğunluk vs mekanik özellikleri ile de özgün taşlara en yakın özelliklere sahip, homojen yapıda, 'Korkuteli Beji' rengindeki kireç taşının kullanılması' kararı alınmıştır. Bu karar doğrultusunda eksik basamak taşlarının tamamlama uygulamaları Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü uzmanları denetiminde yapılmıştır.

Ayrıca söz konusu tiyatronun orijinal taşları yaklaşık 2000 yıllık olup çevresel etmenlerle (yağmur, rüzgar vb.) yıpranmış ve üzeri grileşmiştir. Geçen zaman içerisinde taştaki renk ve doku deformasyonu taşın içine kadar nüfuz etmiştir. Restorasyonda kullanılan taşların rengi iklim ve tabiat şartlarının etkisi ile zamanla değişerek patina oluşturacak ve orijinal taş malzemenin rengini alacaktır.”

KASIMDA DÜNYA LİDERLERİNİ AĞIRLAYACAK
Bu yıl Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı ve Serik’e bağlı Belek Turizm Bölgesi’nde düzenlenecek G-20 Liderler Zirvesi’nin programında da Aspendos Antik Tiyatrosu bulunuyor. Obama, Merkel, Putin gibi dünya liderlerinin 2 günlük Antalya’daki zirve programının düzenleneceği Belek’e yaklaşık 6 kilometre uzalıktaki Aspendos Antik Tiyatrosu’na gezi düzenlenmesi ve burada bir konser etkinliği de planlanıyor.

’RESTORASYON FACİASI’

Aspendos’taki restorasyonu gördüğünde çok üzüldüğünü belirten Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, son zamanlarda ülkemizde restorasyon faciaları yaşandığını söyledi. Hatta bunların birkaçının, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müdahalesiyle tekrar elden geçirildiğini kaydeden Recep Yavuz şunları söyledi:

"Hakikaten dönemi yansıtmayan, biraz karışık, anlamsız restorasyonlarla karşı karşıyayız. Restorasyon bence o dönemi yansıtan ve o eserin korunmasına önayak olan bir çalışma. O dönemi yansıtan derken, üstü fanuslarla kaplanmış bir İshakpaşa Sarayı, sanki sera görüntüsü veriyor. Veya geçtiğimiz günlerde gündeme gelen kalenin restorasyonu var. Kaş’ta tiyatronun içine dökülen betonlar. Bunların hepsi o eserin değerini önemli ölçüde zedeliyor. Tabi ki bunlara müdahil olunuyor, birtakım düzeltmeler oluyor ama Aspendos’ta yaşadığımız da çok üzücü."

MUTFAK MERMERİ GİBİ

Aspendos’taki tadilatta oturak yerleri ve merdivenlerin beyaz, mutfak mermeri tarzında kaplandığını kaydeden Yavuz sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aspendos’un taşının rengi koyu ve açık gri. Tabii ki bunu bilim adamları ve işinin ehli kişiler daha iyi bilecektir ama bir izleyici, turizmci ve kokartlı bir rehber olarak şunu söyleyebilirim; girdiğiniz anda restore edilen yerin göze çarpmaması gerekir. Zaten restorasyonda amaç budur. Siz oraya gittiğinizde zaten direkt o bembeyaz mermerleri görüyorsunuz ki çok can sıkıcı. Tiyatronun resmini bize vermeyen bir görünüm çiziyor. O yüzden çok üzücü buldum. O basamaklar yokken tiyatronun görünümü çok daha iyiydi." 

 
’RESTORASYON HİSSEDİLMEYECEK GİBİ OLMALI’

Aspendos’un UNESCO Dünya Miras Listesi’ne aday ve dünyanın en önemli kültürel eserlerinden biri olduğuna dikkat çeken Recep Yavuz, burada çok daha itinalı olunması gerektiğini söyledi. Tarihi, kültürel varlıkların restorasyonla ayakta tutulabildiğini belirten Yavuz şöyle konuştu:

"Ama o restorasyon hissedilmeyecek. Yaklaştıkça, belki el sürünce veya iyice yakından bakınca anlaşılması gerekiyor. Ama bizde öyle değil. Aspendos’a girince bembeyaz mermerler. Oraya girerken 2 bin yıl öncesinin dünyasına hazırlıyorsunuz kendinizi. 2 bin yıl öncesinde orda yapılan etkinliklere hazırlıyorsunuz ve birden günümüz taşları, mermerleriyle yapılmış oturma düzeni çok zavallı bir görünüm veriyor."

ÇİRKİN GÖRÜNTÜ

Aspendos’a turlar düzenleyen rehber Alper Erpolat da, tarihi mekanı gezdirmek için getirdikleri turistlerden de bu yönde eleştiriler aldıklarını belirterek, turistlerin ilk gördüklerinde kötü bir restorasyon görüntüsü olduğunu söylediklerini kaydetti. Orjinaline yakın bir renk bulunabileceği ama neden bunun tercih edildiğini bilmediğini belirten Erpolat, "İlk tepkiler renkler çok bozuk ve fotoğraflarda çirkin bir görüntü yaratıyor" dedi.