Ankete göre kriz bitiyor

İşadamlarının Hükümete güvendiği ancak yatırım önündeki engellerin kaldırılması gerektiği ortaya çıktı.

MÜSİAD, ekonomik durum değerlendirme anketini altı aylık gelişmeler ışığında yeniledi. Anketin sonuçlarıyla ilgili yazılı bir açıklama yapan MÜSİAD Genel Başkanı Ali Bayramoğlu, krizin etkilerinin iş dünyasında ne derece sürdüğünü ortaya çıkarmayı amaçlayan anketle, reel sektörün fotoğrafının çekildiğini kaydetti. Bayramoğlu, son dönemde ilk kez yaşanan iki yıl üstüste yüksek oranlı büyümenin ve negatif değerlere gerileyen enflasyon oranının reel sektörün moralini yükselttiğini ifade ederek, krizin yaralarının sarılmaya başlandığını, reel sektörün soluk almaya başladığını bildirdi. İşadamlarının hükümete de güven duymaya devam ettiğini ancak hala yatırımların önündeki engellerin kaldırılması, döviz kurunun istikrara kavuşması, iç borç sarmalının kırılması beklentisinin korunduğunu anlatan Bayramoğlu, MÜSİAD'ın açıkladığı kontrollü esnek kur politikasına geçilmesi önerisini tekrarladı. Bayramoğlu, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: ''Yakalanan istikrar havası rehavete yol açmamalı. İthalatın hızlı bir şekilde artıyor olması ve düşük kurdan dolayı ihracatın giderek zorlanmaya başlaması cari açığı artırmaktadır. Döviz kuru ayarlanarak ihracatın önündeki engel ortadan kaldırılmazsa yeniden duvara toslayabiliriz. Cari açığın azaltılması uyarılarımız duymamazlıktan gelinirse Eylül ayından sonra cari açık başta olmak üzere ciddi şekilde sıkıntılar gündeme gelebilir.'' Anket sonuçları Anket verilerine göre, 2003'ün ilk altı ayında üretimde ve kapasite kullanım oranlarında yükselen bir trend görüldü. Ankete katılan işadamlarının yüzde 50'si üretimlerinde, yüzde 54'ü iç satışlarında, yüzde 58'i ihracatta, yüzde 45'i istihdamda artış olduğunu ve kriz yıllarındaki üretim kayıplarını telafi ettiğini açıkladı. 2003'ün ikinci altı ayı için aynı işadamlarından yüzde 50'si üretimin, yüzde 61'i iç satışların, yüzde 76'sı ihracatın, yüzde 64'ü ithalatın, yüzde 57'si istihdamın artacağına yönelik beklenti taşıyor. Ayrıca, ankete katılan işadamlarının yüzde 16'sının üretimlerinde, yüzde 18'inin ise iç satış oranlarında azalış olduğu ifade etmesi, bazı sektörlerde krizin etkilerinin tam olarak atlatılamadığını gösterdi. Ankete katılanların yüzde 33'üne göre, 2003 yılı ilk altı ayında kapasite kullanım oranı yüzde 70-80 oranında, yüzde 22'sine göre ise yüzde 60-70 arasında gerçekleşti. İşadamlarının yüzde 22'si kapasitelerinin yüzde 50'si veya daha azını kullandıklarını açıkladı. İhracattaki artışın nedenleri İhracat ve ithalata ait veriler de işadamlarının kendini iç pazardaki durgunluk karşısında ayakta kalabilmek için dış pazarlara yönelmek zorunda hissettiklerini gösterdi. Ankete katılanların yüzde 58'inde, toplam satışlar içinde ihracatın payı yüzde 61-80 arasında bulunuyor. Yüzde 9'luk dilim ise satışlarının büyük bir kısmını ihracattan elde ediyor. İşadamlarının yüzde 43'üne göre, döviz kurundaki düşüşe rağmen ihracattaki artışın temel nedeni, iç pazardaki düşük talep nedeniyle üreticinin kar marjları çok düşük de olsa ihracat yapması, yüzde 21'ine göre ise dolar yerine Euro ile fiyatlandırma yapılması olarak ortaya çıktı. Ankete katılanların yüzde 36'sına göre, 2003 yılı ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre kar oranlarında artış gerçekleşirken, yüzde 29'una göre ise kar oranlarında bir değişiklik yaşanmadı. ''Karımız düştü, zarar ettik'' diyenlerin oranı sadece yüzde 35 oldu. İşadamlarının yüzde 67'si faaliyetlerini öz kaynaklarıyla sürdürdüğü, yüzde 21'inin ise ticari bankalardan faydalandığı belirlendi. Açıklamada, kriz dolayısıyla işadamları ile ticari bankalar arasındaki ilişkilerin hala soğuk olduğu ya da KOBİ'lerin banka kredileriyle değil kendi özkaynaklarıyla büyümeye önem verdikleri görüldüğü belirtilerek, ''Bunun anlamı işadamlarının krizden ders çıkardıklarıdır'' denildi. Ankete katılanların yüzde 62'si, finansman konusunda sıkıntı yaşadıklarını belirtirken, finansman konusunda yaşanan sıkıntının ana sebebi, yüzde 65 oranında dış finansman maliyetlerinin (kredi, fon kullanma) yüksekliği olarak gösterildi. İşadamlarının yaklaşık yarısı yatırım yapamadığını ve yatırım yapanların ise dörtte üçü sadece modernizasyon yatırımı yaptığını belirtirken, yılın ikinci yarısı için işadamlarının yüzde 67'si yatırım yapmayı düşündüğünü kaydetti. Anketi yanıtlayanların yüzde 65'i vergi barışı uygulamasından faydalandığını, yüzde 'ü de yeni İş Yasası'nda yer alan değişiklik ve düzenlemeleri yeterli bulduğunu belirtti.