Zonguldak'ta yüzlerce madenci kendini madene kapattı

Zonguldak'ta Hattat Holding'e bağlı HEMA kömür işletmesinin Kandilli ocağında yüzlerce madencinin, 60 arkadaşlarının iş akitlerinin feshedilmesi üzerine kendilerini madene kapatarak başlattığı direniş ikinci gününde.

BBC'nin görüştüğü bir işçi, madenin toplam işçi sayısının 800 olduğunu şu anda üç vardiyadan 450-500 kadar işçinin yeraltında olduğunu söyledi.

Mdende son altı aydır güvenlik endişeleri ve rödovans anlaşmasının işletilememesi sebebiyle üretim yapılamıyor.

İşletmenin işçi çıkarma girişimleri ise işçilerin direnişiyle karşılanıyor.

Bir işçi taleplerini "Biz çalışmak istiyoruz. Madenin güvenli olduğunu ve kâr edebileceğini düşünüyoruz. Büyük patron devlet ile küçük patron Hattat anlaşamadığı için çalışamıyoruz. İşletmeyeceklerse rödovans anlaşmasını bitirsinler, madeni biz işletelim. Ya da devlet yapmış olduğu rödovans anlaşmalarının hepsini feshedip Eylül'de çıkardığı yeni kanunlara uyumlu olarak yeniden düzenlesin" diye ifade etti.

Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) ait Zonguldak Ereğli'deki Kandilli ocağının işletmesi, 2006 yılında rödovans sistemiyle Hattat Holding'e bağlı HEMA Endüstri AŞ'ye devredilmişti.

HEMA'nın Eylül ayında 29 işçiyi işten çıkaracağını açıklayıp, toplam 489 işçinin çıkarmayı planladığı ortaya çıkınca işçiler önce Zonguldak'a, sonra Ankara'ya yürüme kararı almışlardı.

Sendikanın da araya girmesiyle (Türk-iş'e bağlı Genel Maden-iş) işveren geri adım atmış, anlaşma sağlanmıştı.

İşçiler altı aydır işbaşı yapıp üretim yapmadan maaş aldıklarını, üretim yapmak istediklerini söylüyorlar.

Anlaşmazlığın ardında ne var?

Şirketin dünkü 60 işçinin iş aktini feshetme kararına, yeni bulunan zengin bir damara galeri açılması için istenen ek hazırlık süresini TTK'nın reddetmesini gerekçe gösterdiği bildiriliyor.

Fakat işçiler, sorunların daha büyük olduğunu ve kaynağında aslında hükümetle işletme arasındaki rödovans anlaşmasının bulunduğunu söylüyor.

Onlara göre ile işçilerin haklarına getirilen iyileştirmeler nedeniyle, şirketler eski rödovans anlaşmalarını artık yeterince kârlı bulmuyor ve üretim bu nedenle kilitleniyor.

İşçilerin verdiği bilgilere göre, 13 Mayıs'ta Soma'da yaşanan ve 301 işçinin ölümüyle sonuçlanan büyük maden kazasından sonra TTK Armutçuk Müessesesi'nden gelen müettişler Kandilli ocağının işgüvenliğine aykırı olduğu raporunu vermişler.

Bu rapor Çalışma Bakanlığı'na gönderilmiş ama madene gelen bakanlık müfettişleri madenin tamamen güvenli olduğuna kanaat getirmiş.

Bunu sendikanın yolladığı müfettişler de onaylamış.

Fakat, işçiler işletmeci şirket Hema'nın kaza konusunda risk almak istemediğini, ayrıca rödovans anlaşmasının da işveren için cazibesini yitirdiğini söylüyorlar.

Eylül ayında çıkarılan 'torba yasa' diye de bilinen 'İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun'un yürürlüğe girmesinden sonra, Zonguldak'ta faaliyet gösteren 22 özel kömür işletmecisi sektöre ekonomik yükümlülük getireceği gerekçesiyle üretimi durdurma kararı almıştı.

Bu kararı Zonguldak'taki kömür işletmelerinde işten çıkarmalar izlemeye başladı.