Zatürre aşısı ne zaman yaptırılmalıdır?
Abone olAkciğer dokusunun iltihaplanması ile ortaya çıkan zatürre, ülkemizde ölüme sebep olan hastalıklar arasında beşinci sırada yer alıyor. Uzmanlar yılın her zamanı uygulanabilen zatürre aşılarının öncelikle hava sıcaklığının yüksek olduğu aylarda yapılmasını öneriyor.
Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz.
Dr. Yelda Turgut Çelen, zatürre aşıları hakkında bilgi verdi ve
şunları söyledi: "Zatürre aşısı aslında yılın her döneminde
yapılabilmektedir; ancak havaların daha sıcak olduğu, toplumda
solunum yolu enfeksiyonlarının en az olduğu dönemlerde yapılması
aşı olunacağı zaman kişinin ateşli olma veya mikrop kapmış olma
ihtimalini düşürecektir. Ayrıca, astım-KOAH gibi solunum yolu
hastalığı olanlar yaz aylarında kendilerini iyi hissettikleri için
kontrollerine genellikle gelmemektedirler. Aşının yaz aylarına
planlanması hastanın kontrole gelmesini de sağlayarak olası
patolojilerin erken dönemde yakalanmasına da yardımcı
olmaktadır."
ZATÜRRE MİKROBU ANTİBİYOTİĞE KARŞI DİRENÇLİ
OLABİLİYOR
Bazı bakterilerin üst solunum yolunda orta kulak iltihabı ve
sinüzit, akciğerde zatürre, beyinde ise menenjit gibi ciddi
enfeksiyonlara neden olabileceğini söyleyen Dr. Çelen,
“Streptococcus pneumoniae adındaki bakteriler özellikle
yetişkin dönemde yaşanan zatürrenin en sık sebebidir. Hatta
bu mikrobun bazı formları birçok antibiyotiğe karşı dirençlidir ve
maalesef ölüme dahi neden olabilmektedir. Bir yaş altındaki
çocuklar, yaşlılar, dalağı olmayan, kanser-akciğer ya da böbrek
hastalığı ile bağışıklığı baskılanmış kişilerde daha ağır geçmesine
ve daha yüksek oranlarda ölüme neden olmaktadır" dedi.
SİGARA İÇEN VE 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLER MUTLAKA AŞI
OLMALI
Sigaranın zatürree olasılığını en çok arttıran risk faktörlerinden
olduğunu da sözlerine ekleyen Dr. Çelen, "Bunun için sigara
kullanan 19-64 yaş arasındaki tüm bireyler aşı yaptırmalıdır. Yaş
da zatürre için önemli bir risktir. Yaş arttıkça zatürre olasılığı
ve zatürreye bağlı ölüm riski de artmaktadır. 65 yaş ve üstü tüm
erişkinlere mutlaka aşı uygulanmalıdır. Bunun dışında kanser, kalp
hastalığı, kalp yetmezliği olan, uzun süreli kortizon kullanan,
dalağı alınmış, AIDS virüsü taşıyan, organ nakli olan, astım, KOAH
gibi kronik akciğer hastalığı, diyabet, alkol bağımlılığı, siroz
gibi karaciğer hastalığı olan kişiler de mutlaka aşılarını
yaptırmalıdır" dedi.
ZATÜRRE AŞISI NE ZAMAN TEKRARLANMALI?
Aşı türleri hakkında da bilgi veren Dr. Çelen "Başta
zatürre olmak üzere tüm pnömokok enfeksiyonlarından korunmak için
çeşitli aşılar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları daha çok yetişkin
bireylere uygulanır. Aşılamadan sonra 2-3 hafta içinde antikor
gelişmekte ve bu antikor yanıtı bireysel farklılık
gösterebilmektedir. Kalıcı hafıza oluşmadığı için aşının
tekrarlanması gerekebilir. Ancak daha iyi sonuç alınması için
mutlaka 5 yıl aralıklarla tekrarlanmalıdır" dedi.
UZUN SÜRELİ BAĞIŞIKLIK SAĞLAR
Diğer bir zatürre aşısının 5 yaş altı çocuklara, 19 yaşından büyük
ve belli tıbbı problemleri olan yetişkinlere yapıldığını belirten
Dr. Çelen, "Bu aşıyı olduktan sonra güçlü etki ile kişinin
bağışıklık sistemi bu mikropla savaşmaya hazır hale gelir ve uzun
süreli bağışıklık sağlar.Ayrıca hem çocuklarda hem de erişkinlerde
aşıya karşı bağışıklık yanıtı, burun ve boğazdaki pnömokok
mikrobunun yerleşmesini azaltır. Bu sebeple hem hasta bireyin
korunması hem de aile ve çevresinin hastalanma ihtimali azaltır.
Kısacası indirekt olarak sağlıklı kişilerin de korunması sağlanır.
Ancak unutulmamalıdır ki; hiçbir aşının etkinliği yüzde yüz
değildir. Bu nedenle aşılanma sağlanmış olsa da az bir ihtimalle
hastalanma riski olabilmektedir" dedi.
HER BİREYE ÖZEL AŞILANMA GEREKİYOR
Kas içine uygulanan her 2 tip zatürre aşısının da güvenli olduğunu
belirten, Dr. Çelen, "Zatürre aşılarında önemli olan doktor
kontrolünde kişiye uygun aşının seçilmesi, reçetelendirilmesi ve
tedavi şemasısın uygulanmasıdır. Zatürre aşılarında kişinin
durumuna bağlı olarak belirli bir dönem sonra tekrarı ya da her 2
çeşit aşının uygulanması gerekebilir.Zatürre aşı süreci mutlaka
önce Prevenar 13 sonrasındaPneumo 23şeklinde olmalıdır. Bağışıklık
sistem bozukluğu olan kişilerde en az 8 hafta ara ile 65 yaş üzeri
olanlarda ise 1 yıl sonra olmak üzere ardışık olarak
tekrarlanmalıdır. Önce Pneumo 23 aşısı yapıldıysa Prevenar
13yapılması için geçmesi gereken süre 1 yıldır. 65 yaşından
küçüklerde pnömokok ile enfeksiyon riski yüksekse Pneumo 23
aşısının 5 yıl arayla 2 doz daha yapılması ve üçüncü dozun 65
yaşından sonra ve son dozdan en az 5 yıl sonra yapılması önerilir.
65 yaşından büyüklerde ise tek dozu yeterlidir" dedi.