Zata mahsus gizli Dersim raporu

CHP Lideri Deniz Baykal’ın “Malta Sürgünleri” benzetmesine karşı Başbakan Erdoğan’ın, “açıklarım” dediği belgelerin bazılarına Habertürk ulaştı. “Jandarma Komutanlığı”nın, “gizli ve zata mahsus” olarak yalnızca 100 adet bastırdığı belgeye göre, Dersim’den Marmara ve Trakya Bölgesi’ne 347 aileden 3 bin 470 kişi nakledilmiş.

Ege ve Marmara’ya sürülenlerin, en çok yerleştirildiği il 73 aileyle Manisa. Bunu 72 aileyle Tekirdağ, 65 aileyle Balıkesir takip ediyor. Belgelerde, hangi aşiretin nereye gönderildiği sıralanıyor, harcamalar da kuruşu kuruşuna gösteriliyor.

Jandarma Umum Komutanlığı’nın Trakya’ya nakil masraflarına ilişkin raporlardan bir örnek şöyle: “Han Köy’den Ferhat İstasyonu’na tren (Nüfus başına 127 kuruş, toplam 4437 lira), Ferhat İstasyonu’ndan Mersin’e (Nüfus tren başına 966 kuruş, toplam 33520 lira), Mersin’den bindirme ve diğer iskelelerde indirme masrafı (nüfus başına 34 kuruş, toplam 1180 lira). Ailelerin bulundukları yerden Han Köye İstasyonu’na nakil masrafı (nüfus başına 5 lira, toplam 17350 lira), İskele’den iskân yerlerine nakil (nüfus başına 5’er lira, toplam 17350 lira). Hareket yerinden iskân yerine kadar 15 günlük iaşe masrafı (yevmiye 20 şer kuruştan, toplam 10410 lira), iskân yerinde iki aylık iaşe (yevmiye 20 kuruştan, toplam 41640 lira), genel toplam 300.000 lira.

CEMAL SÜREYYA DA DERSİM SÜRGÜNÜ

Tunceli’den zorunlu iskâna gönderilenler arasında ünlü şair Cemal Süreya ve ailesi de yer alıyor. 1931 yılında Tunceli Pülümür’de doğan Süreya, 1938 yılında Bilecik’e sürgün edilen Dersimli aileler arasında yer alıyor. Ünlü şair, zorunlu göçü şu dizelerle anlatmıştı.

“Bizi kamyonlara doldurdular
Tüfekli iki erin nezaretinde
Sonra o iki erle yük vagonuna doldurdular
Günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar
Tarih öncesi köpekler havlıyordu”