Zam söylentisi gerçek oluyor

2010 bütçe görüşmeleri sürerken, 2009 bütçesinin, yıl sonunda 62.8 milyar lirayla cumhuriyet tarihinin en büyük açığını vereceği görülüyor. Rekor düzeydeki açıkların finanse edilmesi için 2010’da ek vergiler geleceği anlaşılıyor. Bütçenin 2010’da ise 50.1 milyar dolar açık vermesi bekleniyor.

Bütçe gelirlerinin yüzde 90’ını oluşturan vergi gelirleri, krizden çıkış bütçesi olarak gösterilen 2010 bütçesi açısından büyük önem taşıyor. 2010 bütçesinde vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 18.2 artacağı tahmin edildi. Gazi Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü Başkanı Prof. Dr. Şükrü Kızılot yüzde 3.5 büyümenin hedeflendiği bir ortamda vergi gelirlerinin yüzde 18.2 oranında artmasının mümkün görünmediğini söyledi.

Yine dolaylı vergiler

Vergi gelirlerindeki artışın temel olarak KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilere dayandırıldığını söyleyen Kızılot şöyle konuştu:

“Bu denli yüksek bir gelir artışının vergi oranlarını artırmadan gerçekleşmesi pek mümkün görünmüyor. Vergi gelirlerinde gelenek yine bozulmayacak. Dolaylı vergilerin toplam içindeki payı yine artacak.”

Akaryakıta da zam

Milliyet Gazetesi'nin haberine göre ÖTV gelirlerinde 2010 yılında yüzde 31.6’lık artış öngörüldüğüne dikkat çeken Kızılot, “Basit bir matematikle bu hedefin tutturulabilmesi için ya ÖTV oranlarının artırılması gerekecek ya da yurtiçi talebin artması gerekecek” dedi. Kızılot, faturanın sigara ve akaryakıta çıkarılacağını söyledi. 2010’da 193.3 milyar olarak planlanan vergi gelirlerinde yaklaşık yüzde 18’lik bir artış hedeflendiğini kaydeden Kızılot şunları ifade etti:

“Bunun hangi kalemlerden sağlanacağına bakıldığında en büyük vergi artışının yüzde 31.6 ile ÖTV gelirlerinde gerçekleşeceği görülüyor. ÖTV’nin yaklaşık yüzde 60’ı akaryakıttan, yüzde 25’i alkollü içki ve sigaradan, kalan yüzde 15’i de otomobil ve beyaz eşyadan alınıyor. 2010’da en yüksek vergi artışı bu yüzden akaryakıtta olacak. 2010’da ÖTV gelirinin yakalanabilmesi için insanların akaryakıt tüketimini yüzde 30 oranında artırması lazım. Bu da mümkün değil.”

Krizin etkilerinin devam ettiği, işsizliğin daha da artmasının beklendiği bir ortamda insanların tasarrufa önem verdiğini anlatan Kızılot şöyle devam etti:

‘Kaçınılmaz görünüyor’

“Bu itibarla akaryakıttan alınacak olan ÖTV’ye yüzde 30 civarında değişik tarihlerde zam yapılacaktır. ÖTV üzerinden bir de biliyorsunuz KDV alınıyor. Yani verginin de vergisi alınıyor. Bunu da koyduğunuzda akaryakıta gelecek zam daha da yükselecek. Akaryakıta yapılan zam iğneden ipliğe her şeye zam demek.”

Bunun dışında özellikle alkollü içkilerden, özellikle de sigaradan alınan vergilerde artış olacağını belirten Kızılot şu tahminlerde bulundu:
“2010 yılında tiryakilere kötü bir haber olacak ama sigara fiyatları yüzde 30-40 civarında artacak. Şimdi bakın sigaradan yüzde 31.6 oranında ÖTV alınacak. Bu ÖTV üzerinden yüzde 18’de KDV alınacak. Yasaklamaların etkisiyle sigara içenlerin sayısında bir azalma olacak. Bunuda göz önüne aldkığınızda 2010 yılında sigaraya bir seferde veya kademeli olarak yüzde 30-40 civarında zam yapılması kaçınılmaz görünüyor.”

‘2010’da ÖTV geliri KDV’yi geçecek’

Otomobil ve dayanaklı tüketim mallarında ÖTV artış beklentisi olmadığını, hatta 2009’da yapılan ÖTV ve KDV indirimlerine bağlı olarak, talebin öne çekilmesi nedeniyle bu ürünlere yönelik talepteki artışın düşük olacağının tahmin edildiğini belirten Kızılot şöyle konuştu: “ÖTV gelirlerindeki artış hedefinin tutturulabilmesi için, ÖTV gelirlerinin yaklaşık yüzde 60’ını oluşturan akaryakıtla tütün ve alkollü içecekler üzerinden alınan ÖTV’nin ciddi biçimde artacağını tahmin etmek zor değil. 2010 bütçesinde dikkati çeken en önemli gelişme ise 2002 yılında yürürlüğe giren ÖTV’nin ilk defa 2010’da KDV gelirlerini geçecek olması. Hedefleri çok yüksek tutulan KDV ve ÖTV gelirlerinin toplamının, toplam vergi gelirlerinin yüzde 55.5’ini kapsadığı düşünüldüğünde, vergi gelirleri hedefinin tutturulabilmesi için hükümetin ayrı bir çaba göstermesi gerektiğini öngörmek zor değil.”