YTL'yle gelen vergi değişiklikleri

Vergi Kanunlarının Yeni Türk Lirası'na (YTL) Uyumu ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin kanun geceleyin Resmi Gazete'nin 3. mükerrer sayısında yayımlandı ve bugünden itibaren yürürlüğe girdi.

Yürürlüğe giren kanuna göre, gelir vergisi tavanı yüzde 45'ten 40'a indirilirken, ücretlilerde bu oran yüzde 40'dan yüzde 35'e çekildi ve damga vergisi tahsilinde damga pulu uygulamasına son verildi.

Yasaya göre, 2006 yılından itibaren de menkul kıyme
tler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilecek gelirlerden 2006 yılından itibaren yüzde 15 vergi alınacak.

Damga Vergisi'nin pul kullanılması şeklinde ödenmesi uygulamasına yasa ile son verilirken, damga vergisi ödemesinin makbuz karşılığı yapılması kararlaştırıldı.

Bankalar, KİT'ler ve iştirakleri ile anonim kooperatif, eshamlı komandit ve limited şirketler, vergisi ödenmemiş veya eksik ödenmiş kağıtları usulüne uygun olarak vergi ve cezası ödenmedikçe işleme konulmamasını öngören yasa ile vergi ve cezası ödenmeden bu kağıtları işleme koyan kişi ve kuruluşlardan, kağıdın mükelleflerinden alınacak ceza tutarı kadar ayrı bir ceza tahsil edilecek.

Yasa ile Bakanlar Kurulu'na, elektronik ortamda gönderilenler ile Sermaye Piyasası Kurulu'nun uygulamasıyla ilgili olarak düzenlenmesi öngörülen kağıtların tabi olduğu damga vergisi nispet ve maktu tutarlarını ibraz yerleri itibarıyla sıfıra kadar indirmeye, indirilen oran ve tutarlarını kanuni seviyesine kadar çıkarmaya ve farklı oran ve tutarlar belirlemeye ilişkin yetki verildi.

Yasada, Damga Vergisi'ne tabi aktiflerle ilgili kağıtlar, kararlar ve mazbatalar, ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar, makbuz ve diğer kağıtlardan alınan vergi miktarları günün ekonomik koşullarına göre yeniden belirlendi.

TAPU HARCINDAN İSTİSNA

Yasa uyarınca organize sanayi, endüstri veya teknoloji geliştirme bölgelerinde yer alan gayrimenkullerin yatırıma uygun hale getirilmesi amacına uygun olarak ifraz, taksim veya birleştirme işlemleri, tapu harçlarından istisna edilecek.

Harçlar Kanunu kapsamında yazılı ve uygulamalı sınav için ayrı ayrı tahsil edilen ''sürücü belgesi sınav harçları'' da yürürlükten kaldırıldı.

Belediyelerin ilan ve reklamlardan aldığı vergi tarifesi de yasa ile yeniden belirlendi. Buna göre dükkan, ticari ve sınai müessese ve serbest meslek erbabınca çeşitli yerlere asılan ve takılan her çeşit levha, yazı ve resim gibi tüm sabit ilan ve reklamların metrekaresinden yıllık olarak en az 20, en çok 100 YTL vergi alınacak. Belediye, biletle girilmesi zorunlu olmayan eğlence yerlerinden günlük en az 5 en çok 100 YTL vergi alacak.

ÇEVRE TEMİZLİK VERGİLERİ

Konutlardan alınan ve kamuoyunda çöp vergisi olarak bilinen çevre temizlik vergisi, büyükşehir belediyelerinde yüzde 50, diğer belediyelerde yüzde 20 oranında artırılırken, konutlara ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınarak büyükşehirlerde metreküp başına 15 Yeni Kuruş (YKr) diğer yerlerde ise 12 YKr olarak hesaplanacak.

Yasaya göre, tatil günlerinde alınacak çalışma ruhsatı harcı, işin mahiyetine göre yılda 20 YTL'den az, 800 YTL'den de çok olmamak üzere belediye meclislerince belirlenecek.

GELİR VERGİSİ DİLİMLERİ

Yasa ile ivazsız olarak (karşılıksız, bir menfaat karşılığı olmadan) iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait ve 2 yıldan fazla elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar vergiye tabi tutuluyor. Bu hükümle hisse senetlerinin belli sürelerle elde tutulması halinde bunların satışından elde edilen kazancın vergiye tabi olmamasına ilişkin aylık süre 2 yıla çıkarılıyor.

Yasa, gelir vergisi tavanını yüzde 45'den yüzde 40'a indiriyor. Ücretlilerde ise bu oran yüzde 40'dan yüzde 35'e çekildi.

Buna göre, gelir vergisine tabi gelirlerin 6 bin 600 YTL'ye kadar olan kısmından yüzde 20, 15 bin YTL'nin 6 bin 600 lirası için 1320 lira, fazlası için yüzde 25, 30 bin YTL'nin 15 bin lirası için 3420 lira, fazlası için yüzde 30, 78 bin YTL'nin 30 bin lirası için 7920 lira, fazlası için yüzde 35, 78 bin YTL'den fazlasının 78 bin lirası için 24 bin 720 lira, fazlası için yüzde 40 oranında vergi alınacak. Bu dilimler ücretlilerde yüzde 15'den başlayacak ve yüzde 35'de son bulacak.

MENKUL KIYMETLER VE SERMEYE PİYASASI ARAÇLARINA VERGİ

Bankalar ve aracı kurumlar; 1 Ocak 2006 yılından itibaren, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla, alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarının alış ve satış bedelleri arasındaki fark, bu araçların itfası halinde alış bedeli ile itfa bedeli arasındaki fark ve menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının tahsiline aracılık ettikleri dönemsel getirileri üzerinden yüzde 15 oranında vergi kesintisi yapacaklar.

Yatırım fonu katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinin satışı aşamasında herhangi bir vergileme yapılmayacak. Vergileme, bu fon ve ortaklıklar bünyesinde gerçekleştirilecek.

Borsa yatırım fonlarında katılma belgelerinin alım satımı aşamasında vergileme yapılacak. Bu fonlar bünyesinde ayrıca vergileme yapılmayacak. 2 yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar vergiye tabi olmayacak.Aynı türden menkul ve diğer sermaye piyasası aracının alım satımından doğan zararlar izleyen dönemlerde tevkifat matrahından indirilebilecek ancak takvim yılının aşılması halinde bu zararlar izleyen yıllara taşınamayacak ve bu yıllarda mahsup edilmeyecek.

Dar mükellef kurumların, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılması sürecinde sağladıkları kazançları ihraç ya da iktisap tarihine bağlı olmaksızın tevkifat suretiyle vergilendirilecek.

Bankalar ve aracı kurumların taraf olduğu veya bunlar aracılığıyla yapılan belirli bir vadede önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte, ekonomik veya finansal göstergeye dayalı olarak düzenlenenler de dahil olmak üzere para veya sermaye piyasası aracını,malı, kıymetli madeni ve dövizi alma, satma, değiştirme hak veya yükümlülüğünü veren vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri, ''diğer sermaye piyasası aracı'' gibi işlem görecek.

Vadeli işlem ve opsiyon borsalarında yapılan işlemlerden 2006 yılında elde edilen kazançlar için tevkifat oranı sıfır olarak uygulanacak. Ayrıca bu borsalarda 2005 yılında gerçek kişilerce elde edilen kazançlar için de beyanname verilmeyecek.

KURUMLAR VERGİSİ'NDE KALICI İSTİSNALAR

Kurumların, en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile gayrimenkullerin satışından doğan ve sermayeye eklenmesine karar verilen kazançları Kurumlar Vergisi'nden muaf olacak.

Sermayeye ilave edilme işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar sermayelere eklenmesi zorunlu olacak. Vadeli satış halinde, ilk yapılan tahsilatın iştirak hissesi veya gayrimenkulun maliyet bedeline ilişkin olduğu kabul edilecek. Bu süre içinde sermayeye eklenmeyen kazanç kısmı için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler kayba uğramış sayılacak.

Bankalara borçlu durumda olanlar ile bunların kefillerinin bu borçlara karşılık bankalara devrettikleri gayrimenkul ve iştirak hisseleri ile bankaların alacaklarına karşılık iktisap ettikleri gayrimenkul ile iştirak hisselerinin satışında iki tam yıl süreyle elde tutulma koşulu aranmayacak. Bedelsiz olarak ya da rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari değeriyle iktisap edilen hisse senetlerinin iktisap tarihi olarak, sahip olunan eski hisse senetlerinin iktisap tarihi esas alınacak. Menkul kıymet veya gayrimenkul ticareti ile uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışında olacak.

Tam mükellef sermaye şirketleri dışındaki kurumlar ile dar mükellef kurumlar için satıştan doğan kazancın sermayeye ilave edilmesi koşulu aranmayacak. Bu kazançlar özel bir fon hesabında tutulacak. Sermayeye eklenen veya fon hesabında tutulan kazançların 5 yıl içinde herhangi bir suretle sermayeden çekilmesi, dar mükellef kurumlar tarafından yurt dışına transfer edilmesi veya bu süre içinde işletmelerin tasfiyesi halinde bu kazançlar o yılın kazancı sayılarak vergiye tabi tutulacak.

Dar mükellef kurumların Türkiye'deki işyerlerine atfedilmeyen veya daimi temsilcilerinin aracılığı olmaksızın elde ettikleri ve Gelir Vergisi Kanunu'na göre kesintiye tabi tutulan kazançlar için yıllık veya özel beyanname verilmeyecek.

Kurumların en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri, gayrimenkullerin satışıyla gerçekleşen devir ve teslimleri,bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık gayrimenkul ve iştirak hisselerinin bankalara devir ve teslimlerinde KDV uygulanmayacak.

Yasa, bağış ve hibe şeklindeki devir ve teslimleri, ticaret amacıyla elde tutulan iştirak hissesi ve gayrimenkullerin devrini istisna kapsamı dışında tutuyor.

ALKOLLÜK İÇKİ VE SİGARADA ÖTV ORANI

Bakanlar Kurulu, alkollü içkiler, sigara ve tütün mamulleri ile kolalı gazozlara uygulanan ÖTV oranını sıfıra kadar indirmeye ve 2 katına kadar çıkarabilecek.

Milli Eğitim Bakanlığı'na bedelsiz yapılacak bilgisayar ve donanımteslimleri ve bunlara ilişkin yazılım teslimi ve hizmetler 31 Aralık 2010 tarihine kadar KDV'den istisna olacak. Bu mal ve hizmeti bağışlayanlara satanlar da aynı istisnadan yararlanacak.

Yasa, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nda yer alan vergi teşviklerinden, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesi Yönetici Şirketi, bu bölgede faaliyet gösteren vergi mükellefleri ile bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin de yararlanmasını öngörüyor.

FON'A DEVREDİLEN BANKALAR

Yasa hükümleri uyarınca, hisseleri kısmen veya tamamen TMSF'ye ait olan bir bankanın bilanço değerlerinin Fon tarafından devralınması halinde devir veya birleşmeden doğan kazançlar, 1 Ocak 2005 ile 31 Aralık 2010 tarihleri arasında Kurumlar Vergisi'nden müstesna tutulacak.
Bu nitelikteki bir bankayla ilgili bazı işlemler de banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaf tutulacak.

Yasa ile yurtdışına çıkışlarda alınan harç, Toplu Konut İdaresi'nin gelirleri arasına alındı.

Bu arada yasa, biletle girilen yerlerden eğlence vergisinin tespit ve tahsil edilmesinde ödeme kaydedici cihazların kullanılması konusunda Maliye Bakanlığı'na yetki veriyor.