YTL, en çok 5 ay dayanabildi
Abone olYılbaşında piyasaya sürülen YTL banknotları, beş ayda eskidi. Çok sayıda banknot Merkez Bankası'na döndü. Basım maliyeti 6 Ykr. olan bu banknotlar imha edilecek
1 Ocak 2005'te piyasaya sürülen Yeni Türk Lirası (YTL)
banknotlar, beş ayda yıprandı. Milliyet, fersudeleştiği
(yıprandığı, eskidiği) için Merkez Bankası'na (MB) dönen ve imha
edilmeyi bekleyen ilk YTL banknotları görüntüledi. Banka
yetkilileri, fersudeleşmiş banknotlar arasında 50 YTL'lik
kupürlerin bulunmasını hayretle karşılarken, "Cüzdan kullanılması"
çağrısında bulundular.
Banknotların basım maliyetinin ortalama 4.5 cent (6 Ykr) civarında
olduğuna işaret eden yetkililer, eskitilen her banknotun Türkiye'ye
mali yük getirdiğini vurguladı. Fersudeleşmiş banknotlar arasında
küçük kupürlülerin ağırlıkta olduğu bildirilirken, Türkiye'de her
yıl tedavüldeki banknotların yüzde 90'ının imha edildiği
öğrenildi.
MB, YTL hazırlıkları sırasında yaptığı açıklamada, Türk Lirası'ndan
daha fazla değer taşıdığı düşünülen YTL'de yüzde 90'lık oranın
aşağı çekilmesinin beklediğini ifade etmişti. Yetkililer, 1 Ocak
2005'te tedavüle giren hiçbir kupürün ortalama tedavül ömrünü
tamamlamadığına dikkat çekti. Bu nedenle fersudeleşmiş banknotlarla
ilgili mevcut istatistiklerin şu anda yanıltıcı olabileceği
belirtildi.
TL'den 6 sıfır atılarak basılan YTL'ler, enflasyondaki düşüşün
kanıtı ve ekonomik istikrarın göstergesi kabul ediliyor. YTL, proje
çalışmaları yıllar öncesinden başladığı halde, tedavüle sokan
hükümet olarak AKP'nin prestij icraatlarından biri olarak
tanımlanıyor.
Tanıtımını bizzat Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yaptığı YTL'nin
TL'ye dönüşüm oranı yüzde 80'in üzerine çıkarken, yılsonunda bu
rakamın yüzde 95'lere ulaşacağı öngörüldü.
Banknotların kâğıdı kötü mü? YTL banknotları yüzde 100 pamuktan
imal ediliyor. 1, 5, 10 ve 20 YTL'lik banknotlarda kullanılan
kâğıtların, TL banknotlardan hiçbir farkı yok. 50 ve 100'lüklerin
kalitesi biraz daha artırıldı. Dünyada ne kâğıt kullanılıyorsa
Türkiye'de de aynısı kullanılıyor. Türkiye, dünyada miktar olarak
çok sayıda banknot basan ülkelerin başında geldiği için,
uluslararası üreticiler arasında yoğun rekabet yaşanıyor. Pazarı
dikkatle izleyen uluslararası rakip şirketler, banknot malzemesiyle
ilgili bir sıkıntı olduğunu tespit etse bu durum mutlaka gündeme
gelirdi.
YTL banknotlar daha mı hızlı yıprandı? YTL'lerin yıpranma hızının
daha yüksek ya da daha düşük olduğunu söylemek için henüz yeterli
veri bulunmuyor. Bununla birlikte Merkez Bankası YTL'lere daha
fazla özen gösterilmesini bekliyor.
YTL'lerin yıpranma hızı nasıl düşer? Madeni para ve kredi kartı
benzeri araçların kullanımı arttıkça banknotların yıpranma hızı
düşecektir. Henüz madeni paralar istenen düzeyde tedavüle girmedi.
Ancak tespitlere göre halk hızla madeni paralara alışıyor.
Tedavüldeki madeni para sayısı arttıkça özellikle 1 ve 5 YTL'lik
banknot kullanımı da azalacak. Önümüzdeki yıldan itibaren özellikle
1 YTL'lilik banknot daha az basılmaya başlanacak.
Çıkarken uyarı yapılmıştı
YTL tanıtım kampanyası sırasında banknot kullanımında dikkat
edilmesi gerekenler şöyle anlatılmıştı:
Banknotlara yazı yazmayın, buruşturmayın, delmeyin ve
yırtmayın.
Banknot işleme sistemlerinin etkilenmemesi için, yırtılmış
banknotları naylon bantlarla yapıştırmayın.
Cüzdan kullanma alışkanlığı edinin.
Yıpramış banknotlar Merkez Bankası veya bankacılık sistemi
aracılığıyla değiştirilmeli.
Haber: Mustafa İstemi
Kaynak: