Yıkmak kolay yapmak zor

Uzmanlar, muazzam petrol rezervlerine rağmen, hampetrol satışlarından sağlanan gelirlerin enerji santralları, köprüler ve diğer hayati önemdeki altyapının yeniden inşasına yetmeyeceğini öngörüyor. Bilinen petrol rezervlerinin büyüklüğü açısından Suudi Arabistan'dan sonra ikinci sıradaki Irak'ın yeniden inşasında analistler çeşitli yorumlar getiriyorlar. Uluslararası Petrol Ansiklopedisi'nin araştırmasına göre Irak, 112.5 milyar varillik petrol rezerviyle dünya rezervlerinin yüzde 11'ine sahip bir ülke. Bu nedenle Irak'a karşı yapılacak bir operasyonun sonucunun, dünya piyasalarındaki petrol arzına büyük etki yaratacağı üzerinde duruluyor. Uzman çevreler, bazı ABD'li yetkililerce geniş çapta kabul gören, 'Irak'ın petrol kaynaklarının kendi başına Irak ekonomisinin iyileştirilmesine yetecek parayı sağlayacağı, dolayısıyla da, Bağdat'da geçerli, Amerikan yanlısı bir hükümetin kurulmasının temellerini atabileceği' görüşünü kabul etmiyor. 250 milyar dolar lazım Washington'daki danışmanlık şirketi The Petroleum Finance Company'den Raad Alkadiri'ye göre, savaş sonrasında Irak'ın yeniden inşası 10 yılda tahminen 250 milyar dolara (ya da yılda 25 milyar dolar) malolacak. Fakat, Irak'ın savaş sonrası ilk 18 aydaki petrol gelirleri 14-16 milyar doları aşamayacak, ihracat hacimleri de ancak bundan sonra yavaşça artacak. ABD'liler ödeyecek Dış İlişkiler Konseyi enerji danışmanı ve araştırmacı-akademisyeni Philip Verleger de, ABD'nin Irak için Marshall Planı planladığını, vaatler tutulacaksa bunun bedelinin ödenmesi gerekeceğini, bunların da Irak petrolünden değil, Amerikan vergi mükelleflerinden sağlanacağını kaydetti. Verleger, Amerikalılar'a birkaç yüz milyar dolarlık bir fatura çıkarılacağını söyledi. Savaşın askeri maliyetlerinin ek mali yük getireceğini, ABD'nin bunun Irak petrol gelirlerinin bir kısmını tahsis ederek ödemek isteyebileceğini belirten analistler, 'Bu yoldaki herhangi bir çabanın Iraklılar'ı çileden çıkaracağı ve tehlikeli bir uluslararası emsal oluşturacağı' uyarısında bulundu. Irak'ın mevcut petrol gelirlerinin yüzde 72'si insani ihtiyaçlara gidiyor, ekonominin yeniden inşasına ise yılda sadece 3-4 milyar dolar kalabilir. Yetecek diyen de var Heritage Vakfı araştırmacısı Ariel Cohen, Irak'ta hukuk sisteminin yeniden düzenlenmesi ve mülkiyet haklarının korunmasının yabancı sermaye yatırımları çekilmesine katkıda bulunacağını, petrol üretiminden en çok istifade için teknolojik bilgi gerektiğini kaydetti. Cohen'e göre, yapısal ekonomik reformlar yürürlüğe konulursa, Irak'ın zengin petrol rezervleri, ülkenin yeniden inşası ve ekonomik büyümenin artırılması için gereken fonları temin etmeye bol bol yetebilecek. Irak'ın 139 ila 220 milyar dolar arasında değişen dış borçlarının yeniden müzakeresinde başarılı olunamaması halinde, savaş sonrası petrol gelirlerinin çoğunun yabancı kreditörlere gideceğini belirtti.