Yeni Türk Lirası mı, Euro mu?

Türkiye, Yeni Türk Lirası'na doğru adım adım giderken, ekonomistler Türk Lirası'ndan 6 sıfırın atılmasının psikolojik açıdan olumlu olacağını bildirdiler. Ekonomistler euroya geçilmesi önerilerine ise sıcak bakmadıklarını söylediler. Ekonomist Prof. Dr. Deniz Gökçe, TL'den 6 sıfır atılmasının ekonomiye reel bir etkisinin olmayacağını, ancak günlük parasal işlemlere olumlu yansıyacağını kaydetti. Çok sıfırlı rakamlardan oluşan TL'de trilyonların, milyonların artık birbirine girdiğini anlatan Gökçe, şöyle konuştu: ''Bilgisayarlara, faturalara, çeklere, hiçbir şeye sığmıyor artık rakamlar. İnsanlar trilyonları, milyonları karıştırıyorlar. TL'den 6 sıfır atılması günlük işlemlere rahatlık getirir, onun dışında reel bir getirisi olmaz. Bir düşünün maaşınız bin lira, ev kiranız da 500 lira. İki tane sıfır atıyorsunuz, maaşınız indi 10'a, kiranız indi 5'e. Ne değişecek sizin için?'' TL'den 6 sıfır atmakla, euroya geçmenin tamamen ayrı konular olduğunu söyleyen Gökçe, 6 sıfırın çok kolay atılabileceğini, euroya geçilmesinin ise çok teknik ve detaylı bir konu olduğunu belirtti. Gökçe, euroya geçildiği takdirde Türkiye'nin para basma hakkını ve dolayısıyla ''senyoraj'' gelirini kaybetmiş olacağını ifade etti. Senyoraj, en basit anlamda ''paranın üretim maliyeti ile üzerinde yazılı değer arasındaki fark'' olarak tanımlanıyor. Bu fark devletin kasasına gelir olarak girerken, böylece devlet vergi toplamadan ya da borçlanmadan harcamalarının bir kısmını karşılayabiliyor. TL'DEN SIFIR ATILMASI KOLAY... TL'den 6 sıfır atılması veya euroya geçilmesi önerilerini değerlendiren Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) İktisat Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ercan Uygur ise TL'den 6 sıfır atılmasının uygulama olarak kolay bir şey olduğunu kaydetti. Avrupa Birliği ülkelerinin de kendi para birimlerinden vazgeçerek euroya geçtiklerini anlatan Uygur, TL'den 6 sıfır atılmasının da aynı şekilde olacağını söyledi. TL'den 6 sıfır atılması konusunun çok abartıldığını da anlatan Uygur, konuyla ilgili çok abartılı bir beklentinin yaratılmaması gerektiğini belirterek, şöyle konuştu: ''Çok sıfırlı bir para görmek moral bozucu. TL çok değersiz bir para imajı yaratıyor insanlarda. TL'den 6 sıfır atmak psikolojik durumu bir ölçüde olumlu etkiler. Ama onun dışında (ekonomik sorunları ortadan kaldırır) gibi bir şey yok. Tam tersine ekonomik sorunlar ortadan kalktığı sürece yeni ve daha değerli bir parayı getirmek uygundur.'' Euroya geçilmesi önerisine ise çok sıcak bakmadığını anlatan Uygur, kendi parası olamayan ülkelerin, kendi ulusal iktisat politikalarının olamayacağını bildirdi. Uygur, ulusal iktisat politikasının ise ekonomik canlılık açısından önemli olduğunu vurguladı. Başka bir para birimine geçmeyi de en son Latin Amerika ülkelerinden Ekvador'un yaptığını anlatan Uygur, söz konusu ülkenin 3 yıl önce kendi parasına iptal ederek dolara geçtiğini, ancak ekonomisinde bir düzelme görülmediğini söyledi. BİR YIL SÜRECEK TEKNİK HAZIRLIK Ekonomist Prof. Dr. Bilsay Kuruç da, Merkez Bankası'nca hazırlanan ''Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı'' TBMM'den çıkması halinde 2004 yılında TL'den 6 sıfır atma hazırlıklarının yapılacağını, 2005 yılının başından itibaren de sıfırları atılmış bir liraya sahip olunacağını kaydetti. TL'den 6 sıfır atılmasının çok etraflı bir iş olduğunu ve geçmiş bazı hükümetler döneminde konunun zaman zaman gündeme getirildiğini ifade eden Kuruç, şöyle dedi: ''Geçmiş hükümetler belki enflasyon yüksek çıktığı için, belki kendilerini kısa ömürlü saydıkları için bunu getirmemişlerdi. Şimdi enflasyon düşüyor, göstergeler de bu düşüşü destekler nitelikte. Hükümet kendini kalıcı sayıyorsa bu yasayı çıkarır. O zaman teknik hazırlıklar başlar. Bu işin bir yıl, hatta bir yıldan fazla sürecek bir teknik hazırlık dönemi var. Herkesi her şeyiyle ilgilendiren bir hazırlık var. Muhasebeden başlamak üzere, bilgisayar yazılımlarından başlamak üzere, her şeyi kapsamak üzere derece derece çalışmaları yapılacak. Avrupalıların euroya geçişi gibi...'' Euroya geçme düşüncelerini ise ''çok saçma'' olarak niteleyen Kuruç, ''Bizim TL'miz var, niye euroya geçelim? Paramız değer kazanma aşamasında, euroya geçmemiz çok saçma'' diye konuştu. SIFIR ATMA MUHASEBE İŞLEMLERİNE YARAR Hacettepe Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet Erdost da TL'den sıfır atmanın muhasebe işlemlerine fayda sağlayacağını, ama enflasyon düşmenin sıfır atmanın bir anlam taşımayacağını bildirdi. ''TL'den sıfır atılması enflasyon düşmedikçe, insanlara toplama çıkartma yaparken kolaylık sağlamaktan başka bir işe yaramaz'' diyen Erdost, ama enflasyon bayrağı aşağıya inerse, o zaman yeni bir dönemin başlamış olacağını ve TL'den sıfır atılmasının da yeni bir imaj olarak anlamlı olabileceğini ifade etti. Euroya geçilmesinin ise ''bir hayal'' olduğunu kaydeden Erdost, ''Türkiye Cumhuriyeti'nin ulusal para birimi Türk Lirası'dır. Biz daha AB'ye üye olmadık ki nasıl euroyu kullanalım?'' dedi. Euro kullanmak için öncelikle AB'ye üye olmak gerektiğini vurgulayan Erdost, Türk halkına da euroyu isteyip, istemeyeceğini sormak gerektiğini söyledi.