Yeni Türk lirası güven verecek

Türk Lirası'ndan (TL) altı sıfır atılarak oluşturulan yeni para birimi Yeni Türk Lirası (YTL), vatandaşın gözünde ekonomik gücünün yanı sıra kötü kullanımdan dolayı yıpranmış görüntüsüyle de ''itibarsızlaşan'' parayı yeniden değerli kılacak. YTL'nin 1 Ocak 2005'ten itibaren kullanıma girmesiyle birlikte, paranın çok sık el değiştirmesi nedeniyle milyonlarca dolara mal olan, sık sık piyasaya yeni banknot sürme ihtiyacının da önüne geçilebileceği umut ediliyor. Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Şükrü Binay, Türkiye'de bugüne kadar paranın kötü kullanımından dolayı her iki yılda bir tedavüldeki 2 milyon adet banknotun tamamının değiştirilmesi ihtiyacının doğduğunu ve bunun 10 milyon dolara mal olduğunu bildirdi. Paranın kullanılış şeklinde toplumların eğitim düzeyinin ve bilincin önemli rol oynadığını ifade eden Binay, buna karşın Türkiye'deki kötü kullanımın sadece bununla açıklanamayacağını söyledi. ENFLASYON Binay, enflasyonun ekonomide yarattığı tüm olumsuzlukların yanı sıra para kullanımının da belirleyici olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu: ''Türkiye'de paranın kötü kullanılmasının arkasında, yüksek oranlı enflasyon ve vatandaşın paradan nefret etmesi var. Yüksek oranlı enflasyon, insanları paradan nefret ettiriyor. YTL ile birlikte vatandaş paradan bu kadar nefret etmeyecek. Paradan nefret, paradan kaçış anlamına geliyor. O yüzden Türk Lirası belki bugün değil ama geçtiğimiz senelerde dolaşım hızı en yüksek paraydı. Paranın yıpranmasında bu da etkendi. Böyle olunca kimse para tutmak istemiyordu. Para çok fazla el değiştirince çok fazla yıpranıyordu.'' Enflasyon oranının bugün çok düşük seviyelere gerilediğini, bu oranlarda istikrar sağlanması durumunda artık paranın aynı yüksek devir hızıyla el değiştirmeyeceğini anlatan Binay, böylece YTL'nin halen yürürlükteki banknotlar kadar çok yıpranmayacağını söyledi. Binay, paranın kötü kullanımının önüne geçmek için ''yıpranmış paranın geri alınmaması'' gibi bazı zorlayıcı tedbirlerin bulunmasına karşın, YTL için bu tür önlemler almayı düşünmediklerini ifade ederek, ''Çünkü, bu geçmişteki alışkanlığı cezalandırmak olur. Vatandaş da bunu hak etmiyor'' diye konuştu. PARANIN BASIM MALİYETİ Şükrü Binay, YTL'ye geçişle birlikte yıpranmanın önüne geçilebilmesi halinde, bugün aslında çok yüksek olan para basım maliyetinin de gelecekte düşürülebileceğini kaydetti. Türkiye'de paranın çok çabuk yıpratılması nedeniyle banknotlarda maliyeti artırıcı olmasına karşın, yüzde 90-95 düzeyinde pamuk, yüzde 5-10 seviyelerinde kağıt karışımı kullanıldığına dikkati çeken Binay, şunları kaydetti: ''Enflasyon öngörülen seviyelerde seyrettiği, paranın eskisi kadar hızlı el değiştirmediği görülürse, bugün ortalama 4,5-5 cent civarında olan banknot basım maliyetlerini aşağı çekmek mümkün olabilecek. YTL'ye ilişkin kanunda da bir süre sonra Bakanlar Kurulu'nun kararıyla yeniden para biriminde TL'ye dönülmesi öngörülüyor. Eğer, bu geçen iki senede para yıpranmasında olumlu değişiklikler görür, enflasyonun da kalıcı şekilde düştüğüne inanırsak, banknotlarda kağıt oranını yükselterek bu maliyetleri de aşağı çekebileceğiz.''