Yeni jeo-manyetik fırtına

Harvard Üniversitesi’nden astrofizik bölümü öğretim üyesi John Kohl Güneş’ten gelen fırtınanın Dünya’ya yaklaştığını bildirdi. Fırtınanın Çarşamba akşamından itibaren etkili olması bekleniyor. Korona olarak adlandırılan Güneş’in dış yüzeyinde meydana gelen patlamalarda açığa çıkan gazlar ve elektrik yüklü partiküller uzaya yayılıyor. Bu gazların insanlara veya diğer canlılara zararları dokunmuyor, ancak uydu sistemleri, GPS ve elektrik hatlarını etkiliyor. Geçmişte daha ez etkili olsa da benzer fırtınalar televizyon yayınlarının bozulmasına ve hatta petrol boru hatlarını ve benzeri sistemleri kontrol eden bilgisayarların aksamasına yolaçmıştı. FIRTINALAR HAFTASI Uzmanlar geçtiğimiz Cuma akşamı için benzer bir uyarıda bulunmuşlar ve fırtına serisinin bir süre daha devam edeceğini belirtmişlerdi. Cuma akşamki fırtına Dünya’yı korkulduğu kadar etkilememiş, sadece bir kaç havalimanındaki GPS sistemlerini etkilemişti. Ancak uzmanlar yeni ortaya çıkan fırtınanın Cuma akşamına göre daha etkili olabileceği görüşünde birleşiyorlar. Son 30 yılın en şiddetli patlaması olabileceğini belirtilen fırtına, Dünya’nın 13 katı büyüklüğünde bir partikül kütlesi oluşturdu; fırtına uzayda saatte 1 milyon 600 bin km (1600.000.000) gibi bir hızla Dünya’ya yaklaşıyor. Bu tür fırtınaların Dünya’ya ulaşması normal olarak 30 saat alıyor. UYDU SİSTEMLERİ ALARMDA Jeomanyetik fırtınanın uydu iletişim sistemlerine hasar vermesine kesin gözüyle bakılıyor. ABD’de birçık uydu sistemi ve buna bağlı bilgisayarlar ‘sleep’ moduna getirildiler. Uluslararası Uzay İstasyonu ekibide günlük seyirlerini fırtınanın durumuna göre ayarladılar; bazı görevleri askıya alan ekip fırtınanın geçmesiyle normal işlerine geri dönecekler. Güneş’teki jeomanyetik fırtınalar 11 yılda bir ortaya çıkıyorlar; bundan önceki ciddi fırtına 1989’da gerçekleşmişti. 6 Mart 1989’taki fırtınada Kanada’nın kuzey kesimlerinde elektrikler kesilmiş ve hayat felce uğramıştı.