Yeni banknotlar tasarlanıyor

Orta kuşak Türk insanı için "devrim" niteliğindeki sıfırsız ve kuruşlandırılmış Yeni Türk Lirası (YTL) renk ve boyutlarıyla kimseyi şaşırtmayacak. 1 Ocak 2005'te tedavüle girmesi öngörülen Yeni Lira mevcut altı sıfırlı banknotlarla aynı renk ve boyutta olacak. Yüksek değerli kuruşların bir bölümü euro'ya benzetilirken etrafı altın, orta bölümü kurşuni renkte basılacak. Merkez Bankası altı sıfırı atılmış YTL'nin her türlü basım hazırlığını tamamladı. Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan YTL ile ilgili kanun yürürlüğe girdikten hemen sonra kalıplar matbaaya inecek ve banknot basımına başlanacak. Önümüzdeki yıl ağustos ya da eylülde YTL için uluslararası tanıtım kampanyası yapılarak dünyanın diğer merkez bankalarına bilgi verilecek. Merkez Bankası Türk halkına yönelik özel tanıtım programlarının hazırlıklarına da başladı. Kıymetli para olacak YTL banknotlarının basımı ve tedavüle sokulmasında yeni politika mantığı bugünün emisyon anlayışından farklı biçimde kurgulandı. YTL'nin emisyon mantığı şu üç temel ilke üzerine oturtuldu: YTL pahalıya patlayacak: Küpür değeri düştüğü için YTL daha kıymetli bir para olacak; banknotun kalitesi ve güvenliği büyük önem taşıyacak. YTL düşük enflasyon şartlarının parası olacağı için banknot matbaası daha az çalışacak. Diğer bir deyişle tek kalıpla basılan banknot sayısı azalacak; bu durum maliyetlere yansıyacak. Özel mürekkepli banknot: YTL banknotları için yeni ve pahalı boyalar (mürekkep) ithal edildi. Enflasyonist dönemde banknotlar kağıt değerlerine daha yakın olarak algılanıyor. Kullanılan kağıt ve mürekkepte aynı ölçüde daha az değerli oluyor. YTL'nin basımında kullanılacak kağıt ve mürekkep mevcutlarından daha kaliteli olacak. Güvenlik artırılacak Kalpazanların işi zor: Dünyada küpür değeri azaldıkça banknotlar üzerindeki güvenlik unsurları artırılıyor. YTL banknotlardaki güvenlik unsurları mevcutların birkaç katı olacak. Güvenlik unsurlarının artırılması basım masraflarını da artıracak. Kağıt 1 milyon lira 'pul' para olacak Madeni paraların basımından sorumlu darphane euro'ya benzer kuruşlar basmaya hazırlanıyor. Darphane 1, 5, 10, 25, 50 kuruş ile 1 liralık madeni paralar basacak. Yüksek değerli kuruşlarda iki renk kullanılacak. Euro'da olduğu gibi bazı kuruşların etrafında altın renginde bir halka bulunurken, iç bölümler kurşuni renkte olacak. Günlük hayatta kuruşların kullanımı artacağı için mevcut madeni paraların dört katından daha fazla YTL madeni para basılacak. Öte yandan kuruş kullanımını kabus gibi algılayan Merkez Bankası ve Hazine yetkilileri var. Bazı yetkililerinin görüşleri şöyle: "Enflasyon 2005'te tek haneye düşmezse 1 liralık banknot ya da madeni paralar pul olur. Bugün en yaygın kullanılan banknot olan 1 milyon liranın pul para haline gelmesi YTL'nin itibarını baştan zedeleyecektir. Böyle bir durumla karşılamak bizim için kabus demektir." Merkez Bankası'nın 50 - 100 lira sırrı Merkez Bankası 5, 10, 20, 50 ve 100 liralık YTL banknot kalıpları hazırladı. 50 ve 100 liralık banknotlar haricindeki bütün banknotlar bugün kullanılan altı sıfırlı banknotlarla aynı boyut ve renkte olacak. 50 ve 100 liralık banknotlarla ilgili bilgiler ise "Merkez Bankası'nın namusu" kabul edildiğinden sır olarak saklanıyor. Edinilen bilgilere göre 50 ve 100 liralık banknot büyüklüğü bugünkü 20 milyon liralıklara benzer olacak. ABD Doları'nı örnek alan Merkez Bankası 1 liralık banknot da basacak. Madeni 1 liralarla birlikte tedavüle çıkarılması planlanan banknotlar halktan gelen tepkiye göre kullanımda tutulacak. 1 dolarlık banknotu ABD'de de halk sevmediği için Amerikan Merkez Bankası FED 2 dolarlık banknot çıkardı. Ancak bu para da halk tarafından uğursuz kabul edildiği için tedavülden kaldırıldı. Merkez Bankası da Türk halkının tepkisine göre 1 YTL'lik banknotta emisyon politikası izleyecek.