Yeni anayasa resmen yürürlükte ilk değişecek şey!
Abone olYüksek Seçim Kurulu Başkanı Sadi Güven'in 16 Nisan referandumunun kesin sonuçlarını açıklamasıyla birlikte yeni sisteme geçişin önünde hiçbir engel kalmadı. Peki kabul edilen yeni maddeler ne zaman hayata geçecek ve bundan sonra neler yaşanacak?
Türkiye referandumla birlikte yönetim sistemini değiştirme kararı aldı. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi için yapılan 18 maddelik Anayasa değişikliği oylaması yüzde 51.41'lik evet ile kabul edilirken YSK'nın kesin sonuçları açıklamasının ardından ilk önce hangi maddelerin yürürlüğe gireceği ve neler yaşanacağı da merak konusu oldu. İşte bundan sonra yaşanacak yeni döneme ilişkin bütün detaylar...
YSK'nın kesin seçim sonuçlarına ilişkin yapmış olduğu açıklamayla birlikte yeni dönemin kapısı da aralanmış oldu.
HANGİ MADDELER HEMEN YÜRÜRLÜĞE GİRİYOR?
Paketin mahkemelerin bağımsızlığı, askeri yargı, HSYK, AYM ile yerel ve genel seçimlerin birleştirilme zorunluluğunun kaldırılması gibi yönetim sistemine ilişkin olmayan maddeleri referandumun kesin sonucunun yayımlanmasıyla yürürlüğe giriyor.
SEÇİLME YAŞI 18'E DÜŞECEK
Milletvekili seçilme yaşının 18'e düşürülmesine ilişkin değişiklik de hemen yürürlüğe girecek ancak uygulaması ilk seçimde mümkün olabilecek. Sistem değişikliğiyle bağlantılı düzenlemelerden ise, ilk birlikte seçimin 3 Kasım 2019'da yapılacağı, bu tarihten önce Meclis'in erken seçim kararı alması durumunda da da iki seçimin birlikte yapılacağı ile cumhurbaşkanının partili olabilmesine imkan tanıyan değişiklik olmak üzere sadece ikisi hemen uygulamaya geçecek.
PARTİLİ CUMHURBAŞKANI
Yine bu yeni düzenlemelerden en önemlisi, partili cumhurbaşkanlığı. Anayasa'nın 101. maddesi değiştirildi. O maddede yer alan "Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilir" ifadesi kaldırıldı.
Yeni düzenleme ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kurucusu olduğu AK Parti'ye dönüşünün önü açıldı.
HSYK YENİDEN YAPILANACAK
Anayasa değişikliğiyle hemen hayata geçecek bir diğer düzenleme, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısıyla ilgili. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun adı, Hakimler ve Savcılar Kurulu olarak değişti.
Üye sayısı 23'ten 13'e, daire sayısı da 3'ten 2'ye düşecek. HSK'nın Adalet Bakanı ve müsteşarı kurulun doğal üyesi olarak kalacak. 4 üyeyi cumhurbaşkanı seçecek, 7 üye ise, Meclis tarafından seçilecek.
Üyeler, 4 yıl için seçilecek, süresi biten üyeler bir kez daha seçilebilecek. Kurulun yeni üyeleri 30 gün içinde seçilecek.
ASKERİ YARGI TARİH OLDU
Hemen yürürlüğe giren hükümler kapsamında Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve askeri mahkemeler tarih oldu. Askeri hakimler 4 ay içinde HSYK'ca adli veya idari yargıda hakim-savcı olarak ya da Milli Savunma Bakanlığı veya Genelkurmay Başkanlığı'nın hukuki hizmet kadrolarına atanabilecek. İsteyenler emekli olacak. .
Yeni HSYK 30 gün içinde şekillenecek: Adından "yüksek" ifadesi çıkarılan, üye sayısı 22'den 13'e düşürülen Hâkimler ve Savcılar Kurulu 30 gün içinde yenilenecek. Kurul üyelerinin görevleri sona erecek ve Adalet Bakanı ile müsteşarı dışındaki 11 üye yeniden belirlenecek. Bu üyelerden dördü cumhurbaşkanınca, üçü Yargıtay üyeleri, bir Danıştay üyeleri, üçü de hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından TBMM'ce seçilecek. Yeniden seçilemeyen HSYKüyeleri Yargıtay ve Danıştay üyesi olarak atanacak.
Meclis 6 ay uyum mesaisi yapacak: TBMM 6 ay içinde değişikliklerin gerektirdiği Meclis İç Tüzüğü değişikliği ve kanuni düzenlemeleri gerçekleştirecek.
YENİ SİSTEME NE ZAMAN GEÇİLECEK?
TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 5 yılda bir aynı gün yapılması, milletvekili sayısının 600'e çıkması, cumhurbaşkanına şu anda yürütmenin kullandığı yetkilerin devrini içeren sistemin temel düzenlemeleri ise 3 Kasım 2019'da yapılması öngörülen seçimlerle birlikte yürürlüğe girecek. O tarihe kadar cumhurbaşkanının partili olması dışında parlamenter sistem mevcut haliyle işleyecek, başbakan ve hükümet görevine devam edecek. Yıldırım, 2019 seçimlerinin ardından Türkiye'nin son başbakanı olarak tarihe geçecek.