Yazarkasa sahiplerine sürpriz var

Yeni Türk Lirası’na geçişte esnafları yazarkasa sürprizi bekliyor. İşyerlerinde kullanılan 2,5 milyon yazarkasadan 300 bini çöpe gidecek. Kullandıkları cihazları Yeni Lira’ya uyumlu olanlarla değiştirmek zorunda kalan esnafların en az 500 milyon lirayı gözden çıkarması gerekiyor. Bunun dışındakiler de 50 milyon liraya işlemci ayarlamasına tabi tutulacak. Yazarkasa üreticileri şimdiden 150 trilyonluk büyüklüğe ulaşan pastadan pay almak için gazeteler-de ilan yarışına girdi. Ankara’nın en büyük yazarkasa işletmecilerinden Eray Tica-ret’in 400 bin müşterisinden 100 bini yeni ürün almak zorunda. Şirketin Genel Müdür Yardımcısı İlker Büber, siparişleri yetiştiremediklerini belirterek, 25 kişiyi daha işe aldıklarını söylüyor. İş hacminin artmasına bağlı olarak iki bina kiraladıklarını kaydeden Büber, bayilik ya da çok sayıda yazarkasa almak isteyenlerin de arttığına dikkat çekti. Maliye Bakanlığı’nın yayınladığı genelgeye göre, yazarkasaların Nisan 2005’e kadar YTL’ye uyumlu hale getirilmesi gerekiyor. Yeni Lira’ya geçişte, kayıtlı sistemin uyumu da büyük önem taşıyor. Özellikle götürü usulde vergi veren küçük esnaf yazar kasalarını değiştirmek ya da uyumlu hale getirmek zorunda kalacak. Yazarkasaların YTL’ye uyumlu hale getirilmesi için, “eprom” denilen işlemcisi ya da “mali hafızasının” değişmesi gerekiyor. Haziran 2004’ten sonra yazar kasa alanlar ise şanslı. Çünkü onların cihazları YTL’ye uyumlu olarak piyasaya sürüldü. Piyasada yaygın olarak Olivetti, Beko, Teknosa ve Sharp marka yazarkasalar kullanılıyor. Bozuk para, 50 milyon Euro ile sayılacak Yeni Türk Lirası’na uyumlu makineleri ithal eden Tümsaş firması yetkilileri, yazılım sektörü başta olmak üzere birçok yeni iş sahasının ortaya çıkacağını belirtiyor. Bunların başında bozuk para sayma, para paketleme, para değiştirme ve otomatik para çekme makineleri geliyor. 6 bin banka şubesinin bozuk para saymak için alacağı cihazlara ödeyeceği tutar 50 milyon Euro’yu (92 trilyon lira) bulacak. Yeni Lira’ya geçişe üç aydan az bir zaman kalmasına rağmen küçük esnafın ‘bekle ve gör’ politikası izlediğini belirten Tümsaş yetkilileri, “Önümüzdeki günlerde piyasada büyük bir canlılık yaşanacak.” ifadelerini kullanıyor. Eski liraların akıbetini TÜBİTAK belirleyecek Yeni Türk Lirası’nın kullanılmaya başlanmasının ardından aşamalı olarak tedavülden kalkacak yaklaşık bin 600 ton eski banknotun geri kazanımı, kapsamlı bir araştırmayla ortaya çıkarılacak. TÜBİTAK, Merkez Bankası’nın talebi doğrultusunda, eski banknotların izolasyon malzemesi, asfalt ile karıştırılarak yol yapımında kullanımı, parke ve mobilya ya da katı yakıt olarak kullanılabilirliğini araştıracak. Merkez Bankası, ‘Eski Banknotların Bertaraf Yönteminin Belirlenmesi Projesi’ çerçevesinde, kurum ile protokol imzaladı. Proje, eskiyen banknotların, banknot işleme sistemlerinde kırpıntı haline getirildikten sonra ülke ekonomisine kazandırılmak üzere değerlendirilmesini kapsıyor. Ramazan Solak/Zaman