Yatırımlar yarım kalıyor

Sanayiye verilen yatırım teşvik belgesi miktarı hızla artarken, yarım kalmış yatırım sayısı 637’yi buldu. Sanayi Araştırma Genel Müdürlüğü verilerine göre, darboğazdaki işletme sayısı bin 623. Türkiye genelinde yarım kalan yatırım sayısı 637’yi bulurken, darboğazdaki işletme sayısı bin 623’e çıktı. Sanayi Bakanı Ali Coşkun, gerçekleşme olasılığı yüksek olan 488 yarım kalan yatırımın faaliyete geçmesi ve darboğazdaki işletmelerin sıkıntılarının gidirilmesi durumunda 85 bine yakın kişiye istihdam yaratılabileceğini söyledi. Sanayi Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü tarafından yarım kalmış yatırımlar ile darboğazda bulunan işletmelerin ekonomiye kazandırılması amacıyla başlatılan çalışma kapsamında, sözkonusu yatırımlar ile darboğazda bulunan işletmelerin envanterinin çıkarılması tamamlandı. Sanayi Bakanı Ali Coşkun, konuya ilişkin açıklamasında, çalışmanın ikinci aşamasında yarım kalan ve darboğazda bulunan işletmelerin ekonomiye kazandırılması için alınması gereken önlemlerin belirleneceğini ve uygulamaya konulacağını kaydetti. Coşkun’un verdiği bilgiye göre, envanter çalışması sonucunda, Türkiye genelinde 637 yatırımın yarım kaldığı ve 1623 işletmenin darboğazda bulunduğu belirlendi. Yarım kalan yatırımlardan 149’unun gerçekleşme oranının çok düşük olduğu, bu nedenle kriterlere uygun olan 488 yarım kalmış yatırımın envantere alındığı bildirildi. 2000 yılı sonu itibariyle yarım kalmış 488 yatırımdan 411’inin tamamen durduğu belirlendi. Yarım kalmış yatırımların 186’sının kalkınmada öncelikli yörelerde yer aldığı tespit edildi. Bu yatırımlardan 316’sının 2000, 2001 ve 2002 yılları arasında yatırım faaliyetlerini durdurmasında, ekonomik krizin etkisinin bulunduğunun düşünüldüğü bildirildi. Yarım kalan yatırımların işletme büyüklüklerine göre yüzde 96’sının 250 kişinin altında istihdam sağlayabilecek KOBİ niteliğinde yatırımlar olduğu, yüzde 65’inin organize sanayi bölgelerinde yer aldığı belirlendi. Açıklamaya göre, yarım kalmış yatırımların yüzde 96’sı 250 kişinin altında istihdam sağlayabilecek KOBİ niteliğinde, yüzde 65’i de organize sanayi bölgelerinde bulunuyor. Tamamlanma düzeyi yüzde 75’in üzerinde olan 37 yatırımın faaliyete geçmesi halinde 4 bin 328 kişiye, 488 yarım kalmış yatırımın tamamen faaliyete geçirilmesi halinde 39 bin 255 kişiye istihdam sağlanacak. Darboğazda bulunan işletmelerin sıkıntılarının giderilmesi ve optimum kapasite kullanım oranlarına ulaşmaları halinde, norm kadroları kadar işçi çalıştırabilecekleri düşünüldüğünde, toplam 45 bin kişinin istihdamı mümkün olabilecek. Yatırımların yarım kalma nedenleri arasında, başta ekonomik kriz olmak üzere, öz kaynak yetersizliği, kredi ve teşviklerden yararlanamama, kredi faiz oranlarının yüksekliği, kredilerin zamanında alınamaması, bürokratik engeller sayılıyor. Açıklamada, bu sorularla birlikte, birçok yatırımcının, yaptıkları yatırımlarla ilgili yeterli ve ciddi ön araştırma ve inceleme yaptırmadan, mevcut sermayenin yatırım için yeterliliğini saptamadan yatırıma başlamasının da yatırımların yarım kalmasında etkili olduğunun düşünüldüğü kaydedildi.