Yatırımlar da ithalatı patlatıyor

Türkiye'nin ihracatta olduğu gibi yatırımlarda da ithalata olan yüksek bağımlılığı sürüyor. Türkiye'nin 100 dolarlık yatırım için yaklaşık 60 dolarlık ithalat yapması gerektiği belirlendi. Hazine Müsteşarlığı'nın, 2003 yılında verdiği yatırım teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek 17.4 milyar dolarlık yatırım için gereken döviz kullanımı da 10.4 milyar dolar olarak açıklandı. Buna göre söz konusu yatırımların gerçekleştirilmesi için Türkiye'nin yapması gereken makine ve ekipman ithalatı 10.4 milyar doları buluyor. Yatırım için harcanan her 100 doların 40 doları yurt içerisinde kalırken, 60 doları yurt dışına gidiyor. Sektörel bazda en fazla ithalat gereksinimi imalat sanayii yatırımlarında ortaya çıkıyor. 2003 yılı verilerine göre geçen yıl yatırım teşvik belgesine bağlanan 8.7 milyar dolarlık imalat sanayii sektörü yatırımı için yapılması gereken ithalat miktarı 6.1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Başka bir ifadeyle sektörde yapılacak her 100 dolarlık yatırım için yaklaşık 70 dolarlık ithalata gereksinim duyuldu. İmalat sanayiinin alt sektörleri itibariyle bakıldığında en yüksek ithalat ihtiyacı yüzde 85.9 ile dokuma ve giyim sektöründe ortaya çıkarken, kağıtta yüzde 73.4, seramikte yüzde 65.8, lastik-plastikte yüzde 64.8, orman ürünlerinde yüzde 64.5, elektrikli makinelerde yüzde 63.1, kimyada yüzde 60.3, demir ve çelikte yüzde 59.1 gibi yüksek düzeylerde seyretti. Ana sektörlere göre geçen yıl enerji sektöründe ise 331 milyon dolarlık yatırım teşvik belgesine bağlanırken, bu yatırımlar için yapılması gereken ithalat miktarı 217 dolarla toplam yatırım tutarının yüzde 65.5'i kadar bir büyüklük oluşturdu. İthalat ihtiyacı hizmetler sektöründe bile yüzde 50.3 düzeyinde oluştu. Söz konusu sektörde teşvik belgesine bağlanan 7.8 milyar dolarlık yatırımın gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan ithalat miktarı 3.9 milyar dolar olarak hesaplandı. Hizmetler sektörünün alt sektörlerinden ulaştırmada ithalat ihtiyacı toplam yatırımın yüzde 60.7'sine ulaşırken, turizmde yüzde 24, ticarette yüzde 15.7'de kaldı. Türkiye'nin 100 dolarlık sağlık yatırımı için 58, 100 dolarlık eğitim yatırımı için se 27.8 dolarlık ithalat yapması gerektiği belirlendi. Ana sektörler itibariyle en düşük ithalat ihtiyacı ise tarım sektörüne yönelik yatırımlarda hissedildi. Geçen yıl teşvik belgesine bağlanan 216 milyon dolarlık tarım yatırımı için bunun yüzde 33'ü oranında 71.6 milyon dolarlık ithalat gerekli oldu. Madencilikte ise ithalat ihtiyacı toplam yatırım tutarının yüzde 43.7'si düzeyinde oluştu. 2003 yılında madencilik sektöründe teşvik belgesine bağlanan 234 milyon dolarlık yatırım için yapılması gereken ithalatın tutarı 102.2 milyon dolar olarak hesaplandı. KALİTE DÜZELTME İTHALAT GEREKTİRİYOR Bu arada yatırım türlerine göre bakıldığında ise en yüksek ithalat ihtiyacının yüzde 87.8 ile kalite düzeltme yatırımlarında doğduğu belirlendi. Yenileme yatırımlarında bu oran yüzde 80.7, finansal kiralama yatırımlarında yüzde 80.4 tevsi yatırımlarında yüzde 77.8, entegrasyon yatırımlarında yüzde 77.4 düzeyinde ithalata ihtiyaç duyuluyor. Modernizasyon yatırımları yüzde 24.3'lük ithalat gereksinimiyle en az ithalat ihtiyacı doğuran yatırımlar olarak ortaya çıkarken, komple yeni yatırımlar için gereksinim duyulan ithalat miktarı ise yatırım tutarının yüzde 54.6'sı düzeyinde seyrediyor.