Yargıyı hızlandıracak tasarı Meclis'te

''Yargının hızlandırılmasını'' amaçlayan tasarı, TBMM Başkanlığı'na verildi. Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasını öngören tasarı, birçok eylemi hapis cezası konusu olmaktan çıkarıyor.

Tasarıyla, bakaya sayılmama koşulları genişletiliyor. Buna göre, istirahat gerektiren ya da anne, baba, eş, kardeş veya çocuğunun hayati tehlike içinde olduklarını gösteren hastalığı olanlar ile sevkten önceki veya sonraki 15 gün içinde ikinci derece dahil kan veya kayın hısımlarından biri ölen, kendisi veya ikinci derece dahil kan ve kayın hısımlarından biri evlenen, sevkten önceki veya sonraki 2 ay içinde çocuğu doğanlar bakaya sayılmayacak.

Yoklama yapılacak süre, birlikte son yoklamaya tabii oldukları doğumluların yurt genelindeki normal sevk yılı içindeki son celp ve sevk döneminin bitimine kadar uzatılıyor. Ancak bu imkanı kötüye kullananlara 100 TL para cezası uygulanacak. Bakaya sayılmama ile ilgili mazeretler bu kişiler için de geçerli olacak. Buna rağmen zamanında yoklamasını yaptırmayan yükümlü 250 TL ile 3 bin TL arasında para cezasına çarptırılacak.

Bakaya suçu, ilk kez bakaya kalan yükümlüler yönünden kabahate dönüştürülerek, idari para cezası yaptırımına bağlanıyor. Bu suçu işleyenlere hakkında 250 TL ile 3 bin TL arasında değişen para cezalarına hükmedilecek. Söz konusu eylemleri yeniden işleyenler ile bu eylemleri seferberlik ve savaş halinde işleyenler hakkında eylem niteliğine göre 6 aydan 3 yıla kadar değişen sürelerde hapis cezası uygulanacak.

İcra ve İflas Kanunu'nda değişiklik yapılarak, nafaka borçları hariç olmak üzere toplam alacak miktarı brüt asgari ücret tutarının altında kalan takiplerde disiplin ve tazyik hapsi uygulanmayacak.

PASAPORT KANUNU'NDAKİ HAPİS CEZALARI KALKTI

Pasaport Kanunu'nda yapılan değişiklikle, yurt dışına pasaportsuz çıkan ya da Türkiye'ye pasaportsuz giren vatandaşlar ile yabancılara hapis cezası verilmeyecek, yalnızca para cezası uygulanacak.

Pasaportları olsa dahi Bakanlar Kurulunca belirlenen mahallerden başka yerlerden Türkiye'ye giren veya Türkiye'den çıkanlara da sadece para cezası uygulanacak.

Söz konusu para cezaları konusunda ilgili kolluk birim amiri yetkili olacak.

AĞAÇ KESENLERE PARA CEZASI

Orman Kanunu'nda yapılan değişikle ormanlardan ağaç kesenlere verilen hapis cezası da kalkacak. Yerine para cezası verilecek.

Harçlar Kanunu'nda yapılan değişiklikle de ceza mahkemelerinin kararlarına Cumhuriyet savcılarının yapacakları itirazlardan harç alınmayacak. Buna karşın birçok başvuru harç konusu yapılarak, yargılamayı uzatmaya yönelik yapılan başvuruların önlenerek yargıdaki iş yükünün azaltılması amaçlanıyor. Buna göre, ceza mahkemesi kararlarına karşı yapılacak temyiz başvurusu harca tabi olacak. Harçlar 40 ile 100 TL arasında değişecek.

Noterler terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi ve mirasçılık belgesi verilmesi işlemlerini yapabilecek. Bu işlemler harca tabi olacak.

DANIŞTAYA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların kapsamı daraltılıyor. Buna göre, bakanlıkların tüm düzenleyici işlemleri yerine sadece ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlerine karşı açılacak davalara Danıştayda bakılacak. Bu nitelikte olmayan işlemlere karşı ise idare ve vergi mahkemelerinde dava açılacak.

Tasarının yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihten önce ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda açılmış ve tasarıyla idari ve vergi mahkemelerinin görev kapsamına alınan davalar, Danıştayda bakılarak sonuçlandırılacak.

Danıştay Başkanlık Kurulunun verdiği kararlara itiraz yolu getiriliyor. Danıştayın üye tam sayısının üçte 1'inin 7 gün içinde başvurması üzerine Başkanlık Kurulu kararlarına Danıştay Genel Kurulu nezdinde itiraz edilebilecek. Genel Kurul, Başkanlık Kurulu kararlarını aynen onaylayacağı gibi değiştirerek de onaylayabilecek.

Danıştayın görevlerini yerine getirirken gelişen teknolojiden yararlanabilmesi için ''Bilgi İşlem Merkezi Müdürlüğü'' kurulacak.

İdare ve vergi mahkemelerinin, ilk derece mahkemesi olarak bakacağı anlaşmazlıklar da yeniden düzenleniyor.

Tasarının yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu mahkemelerde görülen davalar Danıştayda temyiz edilmeye devam edilecek.

Tasarıyla Danıştaya 91, Yargıtaya ise 136 personel kadrosu ihdas edilecek.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi hakkında, tedaviye ve denetimli serbestlik tedbirine; kullanmamakla birlikte, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi hakkında, denetimli serbestlik tedbirine karar verilebilecek. Bu karar, yargılamanın durdurulmasına ilişkin sonuçları doğuracak.

Yetkisizlik kararı ile gelen bir soruşturma dosyasını ele alan cumhuriyet savcısı, yetkisiz olduğu kanaatine varırsa yetkisizlik kararı verecek. Yetkili savcılığın belirlenmesi için soruşturma dosyasını, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesine en yakın ağır ceza mahkemesine gönderecek. Mahkemenin verdiği karar kesin olacak.

İstinaf mahkemelerinin hapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç, bakacağı adli para cezasına mahkumiyet miktarı 2 bin liradan 3 bin liraya çıkarılıyor. Bu hüküm, istinaf mahkemeleri faaliyete geçinceye kadar geçerli olmayacak.

TUTUKLULARA DA CENAZEYE KATILMA İZNİ

Hükümlülerin ana, baba, eş, kardeş ve çocuk cenazesine katılmasına ilişkin madde yeniden düzenleniyor. Buna göre, hükümlü, mahkum olduğu cezaevinin bulunduğu yerleşim biriminin dışında da cenaze törenlerine katılabilecek. İzin süresi de yeniden belirleniyor. Buna göre, hükümlü yol süresi hariç 2 gün izin kullanabilecek.

Tasarıyla tutuklulara da yakınlarının cenaze törenlerine katılma hakkı getiriliyor. Buna göre, ana, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölümü halinde tutukluya soruşturma evresinde soruşturmayı yapan Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise kovuşturmayı yürüten hakim veya mahkeme tarafından, soruşturmanın veya kovuşturmanın selameti ve güvenlik bakımından sakınca oluşturmaması koşuluyla, dış güvenlik görevlisinin refakatinde yol dışında 2 güne kadar cenaze törenine katılma izni verilebilecek.

1 Ocak 2016 tarihine kadar asliye ceza mahkemelerinde yapılan duruşmalarda Cumhuriyet savcısı bulunmayacak ve katılma hususunda savcının görüşü alınmayacak. Ancak verilen hükümler ile tutuklama veya salıvermeye ilişkin karlara karşı savcının kanun yoluna başvurabilmesi amacıyla dosya gönderilecek.

Yine aynı tarihe kadar, istinaf mahkemeleri Cumhuriyet Başsavcılığı ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tebliğname düzenlemeyecek.

Temyiz incelemesi sırasında tarafların duruşma talep edebilmesi için öngörülen parasal değer artırılıyor. Buna göre, 20 bin lira olan miktar 50 bin liraya yükseltiliyor.

Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, Türkiye'de haklarında bir suçtan dolayı kovuşturma yapılanlarla, Türk mahkemelerince mahkum edilmeleri nedeniyle elçilikler pasaport iptali yapmayacak.

Yargıtay ve Danıştay dairelerinin hakim ve savcılara not vermesi uygulaması kaldırılıyor.

Evlendirme memurunun evliliği ret kararına karşı açılan davalar ile nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davalarında Cumhuriyet savcısı bulunmayacak.