Yargıyı hafifletecek tasarı yolda

Yüksek yargı reformunu hayata geçiren Adalet Bakanlığı, şimdi adliyelerdeki dosya sayısını azaltmaya çalışıyor. Kanun taslağını tamamlayan Bakanlık, yargı organları, barolar ve hukuk fakültelerinden görüş istedi. Öğrenci disiplin işlemlerinden vakıf mallarına, asker kaçağı cezalarından toplu taşımaya kadar pek çok konuyu kapsayan düzenleme, yüz binlerce davanın mahkemelere gitmeden çözülmesini sağlayacak.

Adalet Bakanlığı, yargının hızlandırılmasını öngören ve kamuoyunda ikinci reform paketi olarak bilinen kanun taslağını tamamladı. Düzenleme, yargı organları, barolar ve hukuk fakültelerine gönderildi. Gelecek görüşler ışığında taslağa son şekli verilerek Başbakanlık'a sevk edilecek. Pakette, yargıdaki dosya sayısını azaltacak önemli değişiklikler yer alıyor. Bakaya ve yoklama kaçağı suçlarına idari para cezası getiriliyor.

Bu tür davalar mahkemelerin görev alanı dışına çıkarılıyor. Böylece 100 bini aşkın dosyanın adliyelere gelişi önlenmiş olacak. Bazı davaların itiraz incelemesi de Danıştay yerine bölge idare mahkemelerine bırakılacak. Bu da yüksek yargının iş yükünü azaltacak. Taslakta ayrıca memurlarla ilgili davalardan taşınmaz malların tahliyesine, trafikten belediyelerin toplu taşıma işlemlerine kadar pek çok konuda düzenleme bulunuyor. Yüz binlerce dosyanın mahkemelere gitmeden çözümü amaçlanıyor.

Yargının hızlandırılması ve iş yükünün azaltılması amacıyla hazırlanan kanun tasarısının getireceği yenilikler özetle şöyle:

Askeri Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle bakaya ve yoklama kaçağı suçları, kabahate çevrilerek idari yaptırıma bağlanacak. Bu kabahatlerle ilgili öngörülen idari para cezası, ilgilinin bağlı olduğu askerlik şubesi başkanlığınca verilecek.

İdare mahkemelerince verilen ve temyiz incelemesi için Danıştay'a gelen bazı davaların itiraz incelemesi, bölge idare mahkemelerinde kesinleştirilecek.

Bu kapsamda idare ve vergi mahkemelerinden verilen; ilk ve ortaöğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, ilişik kesme, disiplin ve sınıf geçmeleri ile notlarının tespitine ilişkin işlemler,

Yükseköğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, öğrencilikle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezaları, sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemler,

Kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, vekâleten atama, ikinci görev, görevden uzaklaştırma, lojman, izin ve il içi naklen atama işlemleri,

Kamu görevlilerinin, görevle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezaları,

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalar,

Vakıflar Genel Müdürlüğü ile mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmazların tahliye işlemleri,

Asker ailesine yardımla ilgili işlemler hakkında açılacak davalar,

Karayolları Trafik Kanunu uyarınca valilikler, kaymakamlıklar ve belediyelerce tesis edilecek işlemler,

Belediyelerin ulaşım ve toplu taşımaya ilişkin işlemlerinden; İmar Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca tesis edilen mühürleme, durdurma, yıkım kararları ile bunlara ilişkin olarak verilen para cezaları ve bu cezaların tahsili amacıyla tesis edilen işlemler,

Tek hâkim tarafından karara bağlanan vergi ve diğer kamu alacaklarının asıllarına bağlı ceza, faiz, gecikme faizi ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un bunlar hakkında uygulanması,

Konusu 50 bin lirayı aşmayan idari işlemler ile bu miktarı aşmayan tazminat istemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak verilen nihai kararlarla ilgili olarak bölge idare mahkemesine itiraz edilebilecek. Bu tür davalar artık Danıştay'a gelmeyecek.

Yargıtay Başkanı Gerçeker:
Bu dosya akışı bitmezse 6 daire daha gerekir

Yargıtay ile Danıştay'ın daire ve üye sayısını artıran kanun Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. "Hayırlısı olsun. Bundan sonra biz işimize bakacağız." diyen Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, yargıda ilk derece mahkemelerinden itibaren köklü reformlar yapılması gerektiğini söyledi. Bölge adliye mahkemelerinin bir an önce hayata geçirilmesini ve yüksek yargıya gelen dosyaların azaltılmasını isteyen Gerçeker, "Bu dosya akışı devam ettiği sürece seneye yine 6 daire daha kurma zorunluluğu doğar." uyarısında bulundu.

Yargıtay ile Danıştay'da daire ve üye sayısını artıran 6110 sayılı kanun, Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasayla Yargıtay'ın 32 olan daire sayısı 38'e, üye sayısı ise 137 artırılarak 250'den 387'ye çıkarıldı. Yargıtay'da üye sayısının yeterli olması halinde birden fazla heyet oluşturulabilecek. Bu durumda oluşturulan diğer heyetlere, heyette yer alan en kıdemli üye başkanlık edecek. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Danıştay'ın daire sayısı da 13'ten 15'e çıkarıldı. Danıştay 14'ü dava, 1'i idari daire olmak üzere 15 daireden oluşacak. Danıştay'ın 95 olan üye sayısı, 61 artırılarak 156'ya çıkarılacak. Her dairede bir başkan ile yeteri kadar üye bulunacak. Heyetler, 1 başkan ve 4 üyenin katılımıyla toplanacak, salt çoğunlukla karar verecek. Müzakereler gizli yapılacak.
Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker, yapılan düzenlemenin 'hayırlı olmasını' temenni etti. Kendilerinin kimi kaygılarını yetkili makamlara ilettiklerini hatırlatırken, "Bundan sonra biz işimize bakacağız." değerlendirmesinde bulundu. Yargıtay'a gelişinde basın mensuplarının konuyla ilgili sorularını cevaplandıran Gerçeker, yüksek yargıda biriken 200 bin dosyanın hızla sonuçlandırılması için 'ellerinden gelen çabayı göstereceklerini' kaydetti.

Gerçeker şöyle konuştu: "Elbette dosyaların zamanaşımına uğraması, çok uzun sürelerde çıkması zaten adil yargılanma hakkını ihlal eden bir durum ama bu tedbir, geçen sefer de söylediğim gibi geçici bir tedbirdir." Yargıda köklü reformlar yapılmasını isteyen Gerçeker, "A'dan Z'ye kadar ilk derece mahkemelerinden itibaren yargı reformu yapılması gerekiyor. Yoksa Yargıtay'daki dosya sayısını azaltmakla yargının sorunlarını bitirmek mümkün değil. Bölge adliye mahkemeleri, bir an önce hayata geçirilmeli. Başka çare yok. Yoksa bu dosya akışı devam ettiği sürece bugün 6 daire kurarsınız, seneye yine 6 daire daha kurma zorunluluğu doğar." şeklinde konuştu.

Danıştay Başkanı Birden:

Bundan sonra yapacağımız, kanunu uygulamak

Danıştay Başkanı Mustafa Birden de yapılan değişikliği uygulamak üzere Başkanlar Kurulu'nu topladı. Daire sayısının artırılmasının iş yükünü azaltmayacağı düşüncesini taşıdığını belirten Birden, "Artık söylenecek bir şey yok. Bundan sonra bizim yapacağımız, kanunu uygulamak. Kanunun uygulanması ile ilgili konuları görüşmek üzere arkadaşlarımızı topluyoruz." dedi. Birden, Danıştay'da açıldıktan sonra tamamlanmayan dava bulunmadığını kaydetti.