Yargıyı ayağa kaldıran dinleme genelgesi

İSTANBUL Cumhuriyet Başsavcısı Hadi Salihoğlu, 30 Ocak'ta kurulan 'Teknik Büro' ile ilgili geçen ay yeni bir 'iç genelge' yayınladı. Beş sayfalık genelde 'Soruşturmaların gizliliğinin sağlanması ve delillerin kaybolmaması için' teknik büronun kurulduğu vurgulandı.

Genelgede, savcıların 'suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka surette delil elde edilme imkanının bulunmaması durumunda' dinleme için talepte bulunabileceği belirtildi. Savcının taleplerinin Teknik Büro'da görevli savcılığa gideceği ifade edildi. Teknik Büro savcısının kabul etmemesi halinde dinleme yapılamayacağının vurgulandığı genelgede, bir dizi gizlilik kararlarına vurgu yapıldı.

AĞ BAĞLANTISI OLMAYAN BİLGİSAYARLARLA YAZILACAK

Teknik Büro'daki savcının dinleme talebini uygun görmesi halinde, mahkemeye gidecek talep yazısı 'ağ bağlantısı' bulunmayan bilgisayarda yazılacak. Buradan talep mahkemeye gönderilecek. Mahkemeler kayıt defterine sadece 'Teknik Büro işi' diye kayıt yapacak ve başka bir ibare yazamayacak.

KARARLARI TEKNİK BÜRO KATİBİ YAZACAK

Mahkemenin dinleme talebini kabul etmesi halinde, eskiden olduğu gibi kararı kendi yazamayacak. Mahkeme kararı kabul ettiğini, Teknik Büro'daki savcının kâtibine bildirecek. Savcılık kâtibi, dinlemeye izin veren kararı Teknik Büro'daki bilgisayarda yazacak.

Yani hâkimler kendi odalarında, kendi kâtipleri ile bu kararları yazamayacak. Kabul kararını yazacak kâtip, kararı hâkime tekrar götürüp imzalatacak. Hâkim kararı ve soruşturma dosyası Teknik Büro savcısına teslim edilecek.

HAKİMLERİ AYAĞA KALDIRAN KARAR

Bazı mahkeme ve hâkimlerin tepki gösterdiği bu genelgede en çok itiraz edilen konu ise 'kararı veren mahkeme hâkiminde karar sureti kalamaz' maddesi.

Bazı hâkimler bu maddeye sert tepki gösterdi ve bu tepkilerini Adalet Komisyonu Başkanı ve Başsavcı Hadi Salihoğlu'na iletti.

Al Jazeera Türk'ün haberine göre, ağır ceza ve sulh ceza mahkemeleri hâkimlerinden bazıları, "Bu genelge hukuka aykırı. Nasıl olur da imza attığımız kararın örneğini alamayız. Bu bir başsavcının karar verebileceği konu değil. Biz başsavcıya bağlı değiliz" diye tepki gösterdi.

ŞİFRELİ DOLAPTA SAKLANACAK

Bir başka yenilik ise dinleme kararları için şifreli dolap uygulamasına geçilmesi. Dinleme kararları Teknik Büro’ya yerleştirilen 'şifreli dolapta' muhafaza edilecek. Teknik Büro kararları sorumlu başsavcı vekili ve savcı dışında kimse tarafından incelenemeyecek.

SORUŞTURMA SAVCISI DA ALAMAYACAK

Dinleme kararı alındıktan sonra soruşturma dosyası dinlemeyi talep eden ve soruşturmayı yürüten savcıya iade edilecek. Ancak savcıya verilecek dosyada, dinleme kararlarıyla ilgili hiçbir evrak bulunmayacak. Yani dosyanın soruşturma savcısında, kimleri dinlediğine ilişkin kayıtlar bulunmayacak.

TAPELERİ TEKNİK BÜRO İNCELEYECEK

Dinlemelerde elde edilecek kayıtlar ve bilgiler ilk olarak soruşturma savcısına ulaşmayacak. Dinlemelere ilişkin 'tapeler' öncelikle Teknik Büro'daki cumhuriyet savcısına bildirilecek. Teknik Büro savcısı inceledikten sonra soruşturma savcısına iletilecek. Teknik Büro savcısı, teknik takip sonucunda bilgi elde edilmedi, derse durum soruşturma savcısına bildirilecek. Yani dinleme ile ilgili bilgiler soruşturma savcısı yerine Teknik Büro'daki savcı tarafından değerlendirilecek.

SAVCILAR AYAĞA KALKTI

Bu iki madde de savcılar arasında tepkiyle karşılandı. Al Jazeera muhabirinin konuya ilişkin tepkilerini aldığı Genel Soruşturma Bürosu ve Memur Suçları Bürosu'ndaki bazı savcılar, Teknik Büro savcılarının kendilerini denetleme, soruşturmayı yönetme gibi bir görevlerinin olamayacağını, soruşturmalarıyla ilgili başka bir savcının bilgilendirilmesinin doğru olmayacağını dile getirdi.

Mesai saatleri dışında veya resmi tatillerde Teknik Büro savcısının yapması gereken işler, nöbetçi cumhuriyet savcısı tarafından yapılacak. Ancak nöbetçi savcıya işlem yapmadan önce Teknik Büro savcılarına telefonla bilgi verme zorunluluğu getirildi.

MAHKEMEYE DEĞİL SAVCILIĞA GİDECEK

Mahkemelere dinleme taleplerinin gitmesini önlemek isteyen Başsavcı Hadi Salihoğlu, bir karara daha imza attı. O da dinleme taleplerine itiraz etme yetkisi bulunan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), bir karara itiraz ettiğinde bu itiraz başsavcılığa bildirilecek. TİB'e ve Emniyet Genel Müdürlüğü'ne bir örneğinin gönderildiği genelgede, 'İtirazların değerlendirilmesi sırasında aksamalara sebebiyet verilmemesi için TİB'in itiraz talebine ait evrakın mahkemeye ulaştırılmak üzere Cumhuriyet Başsavcılığı'mıza gönderilmesi gerektiğinin TİB'e bildirilmesi' ifadesi yer aldı.

Hâkimlerden tepki: Başsavcıya değil HSYK'ya bağlıyız

Bu genelge birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Hâkimlerden bazıları tepkilerini idare olarak kendilerinden sorumlu olan Adalet Komisyonu Başkanlığı'na iletti. Al Jazeera Türk'ün haberinde yer alan bilgilere göre, hâkimler komisyon başkanlığına, "Kendi verdiğimiz dinleme kararlarının örneği neden bizde kalamıyor? Başsavcılık bizim amirimiz değil. Biz HSYK'ya bağlıyız. Kimseden talimat ve emir almayız. Kendi kararlarımız neden başka büroda başka bir kâtip tarafından yazılıyor. Biz belki taleplere farklı gerekçeler yazacağız. Kâtipler nereden bilecek bizim ne yazacağımızı?" dedi. Ayrıca genelgeye uymayan bazı hâkimler, dinleme kararlarının örneklerini almaya devam ediyor.

Başsavcı'dan tepkiler üzerine ikinci yazı

Bu gelişmeler üzerine Başsavcı Hadi Salihoğlu bir yazı daha yazdı. Gönderdiği genelgeyi hatırlatan Başsavcı yazısında, "Bazı mahkemelerimizin kararlarının kalemde ya da hâkimin kendi uhdesinde muhafaza edilmesi gerektiği, bu nedenle kararın bir nüshasını muhafaza ettiği öğrenilmiştir" dedi.

Teknik takip uygulamasına son verildiğinde mahkeme kararlarından birer nüshanın Teknik Büro tarafından mahkemeye gönderileceğini belirten Salihoğlu, "Kararların mahkemede muhafaza edilmesi gizliliğin sağlanmasında ve soruşturmanın selâmetini korumada sıkıntıya yol açabilecektir" ifadelerini kullandı. Uygulamalara son verildiğinde kararların mahkemeye verileceğini yineleyen Başsavcı Salihoğlu, yazısını 'Saygılarımla arz olunur' diye bitirdi.

Başsavcılık ve hâkimler arasındaki 'genelge' sıkıntısının da henüz aşılamadığı, halen bazı hâkimlerin dinleme kararlarının örneğini aldığı öğrenildi.