Yapısı değişen Kerkük diken üstünde

Irak Meclisi’ne 9 milletvekili gönderecek Kerkük’te Kürt İttifakı’ndan en az 6 parlamenterin seçileceğine kesin gözüyle bakılıyor. ABD’nin Irak’a müdahalesinin ardından Kerkük’e akın etmeye başlayan 400 binden fazla Kürt’ün, Kerkük’ün Aralık 2007’de yapılması beklenen ‘kader referandumunu’ da belirleyecek sayıya ulaştığı kaydediliyor. Kentin demografik yapısının Kürtler lehine değişmesinden rahatsız olan Türkmen ve Araplar, bu sürecin iç savaşa kadar gidebileceğini söylüyor. 15 Ekim’de onaylanan Irak Anayasası’nın 136. maddesine göre; 31 Aralık 2007’ye kadar Kerkük’te bir referandum yapılacak. Kentin nasıl bir statü kazanacağı oylanacak.

Saddam Hüseyin’in devrilmesinden sonra Kuzey Irak’ta hakimiyet sağlayan Irak Kürdistan Demokrat Partisi (IKDP) ve Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (IKYB) sistemli göç politikası, Kerkük’ün nüfus yapısını Kürtlerin lehine değiştirmiş. Türkmenler tarafından ‘tecavüz’ olarak adlandırılan ve kentin kenar mahallelerinde Kürtler tarafından yapılan on binlerce konut inşaatı devam ediyor. Kürtler ise bu durumu ‘imar ve iskan’ olarak nitelendiriyor.

Piştan Emin Raşit (29) Süleymaniye’den Kerkük’e göç eden Kürtlerden. IKYB tarafından kente yerleştirilmiş. Şorcan Mahallesi’nde boş bulduğu bir araziye ev yapıyor. Üç odalı evin inşaatında kendisi de işçilerle birlikte çalışıyor. Raşit, “Saddam sonrası buraya geldik. Evin inşaatı için kimseden izin almadık. Bu evi 5 bin dolara mal etmeyi düşünüyorum.” diyor. İnşaat işçisi olarak yanında çalışan Seyaran Gafur, günde 10 dolar kazandığını belirterek, “Biz de buraya Erbil’den geldik. Kendi evimizi yaptık. Partiden de 5 bin dolar yardım aldık.” şeklinde konuşuyor.

Kürtler, iki odalı beton hanelerden oluşan ve çok çabuk inşa edilen evleriyle, Kerkük’ü de Kuzey Irak sınırlarına katmak istiyor. Kentin statüsü hakkında 2007 yılında yapılması planlanan referandum için şimdiden binlerce oy sağlanmış durumda. Kuzey Irak yönetimi, Kerkük’le birlikte zengin petrol ve doğalgaz rezervlerini “özerk Kürdistan”ın bir parçası haline getirmek istiyor. Kürtler, bu durumu Saddam zamanında bozulan nüfus dengesinin yeniden yapılandırılması olarak nitelendiriyor; ancak Kerküklü Türkmen ve Araplar bunun doğru olmadığını, Kürtlerin sistematik olarak demografik yapıyı bozduğunu savunuyor.

Kerkük’ün köylerinde de ciddi bir Kürt nüfus akını olduğunu belirten Türkmen ve Araplar, bundan dolayı iki yıldır ciddi çatışmalar yaşandığını söylüyor. Bu durumun da bölgede bir iç çatışmaya zemin hazırladığına vurgu yapıyorlar. Kerkük vilayet konseyinde etkin olan Kürtler, şehrin yapısının değişiminde de önemli rol alıyor. Arap ve Türkmen mahallelerine neredeyse hiçbir belediye hizmeti gitmiyor. Kürtlerin yaşadığı mahallelerde ise altyapı çalışmaları son hızla sürüyor.

‘Kürt Yahudiler de devrede’

Kerkük ve çevresine dönen Kürtlere partiler tarafından 5 bin dolar para yardımı yapılıyor. Bu yardım, Kürt Kalkınma Bankası aracılığıyla dağıtılıyor. Irak merkezî yönetimine ise bugüne kadar Kürtlerden, Kerkük için 45 bin konut talebi geldiği belirtiliyor. Irak Milli Türkmen Partisi yönetim kurulu üyesi Necmettin Kasap, Kürtlerin Kerkük’te demografik dengeyi bozmasına Amerika’nın ses çıkarmayarak destek olduğunu savunuyor. Kürt Yahudilerin Erbil, Süleymaniye ve Kerkük’te ciddi oranda toprak aldıklarını da öne süren Kasap, “Yahudiler, bazı Kürtler üzerinden toprak ediniyorlar.” iddiasında bulunuyor. Kerkük’ün demokratik bir yapı içinde yönetilmesini istediklerine vurgu yapan Kasap, “Arkamızda Türkiye olmasaydı Saddam döneminden daha büyük zorluklar çekerdik. Irak genel seçimlerine hile karıştırdılar. Biz daha önce BM’nin bu seçimleri organize etmesini istemiştik. Seçimlerin iptalini; BM nezdinde yeniden seçim yapılmasını talep ediyoruz.” diyor.

Kerkük doğumlu Türkmen Yalçın Sarıkaya da Kürtlerin, fakir Türkmenlerin oyunu satın aldığını öne sürüyor. Sarıkaya, birçok yoksul Türkmen’in topraklarını da Kürtlere sattığını söylüyor.

Genel seçimler dolayısıyla 3 gündür sokağa çıkma yasağı uygulanan Kerkük’te hayat ‘normale’ dönmeye başlıyor. Ancak Türkmenler ve Araplar ‘seçim ihlallerini’ konuşmaya devam ediyor.

Haber: Ercan Gün
Kaynak: www.zaman.com.tr