Yankesiciler nasıl çarpıyor bilimsel izahı
Abone olMarifet aslında onların ellerinde değil... Bütün yankesiciler el çabukluğunda beynimizin zayıflığını kullanıyor.
Yankesiciler el çabukluğu gibi
becerilere sahip olmanın yanı sıra beynimizin zayıflıklarını
kullanmayı da iyi biliyor. İşte birkaç örnek…
Nörologlar, dikkat ve algı sistemimizdeki aşırı duyarlılık nedeniyle beynimizin kandırılmaya karşı donanımlı olduğunu söylüyor. Aslında başarılı yankesiciliğin sırrı da marifetli parmaklardan çok beynimizdeki zayıflıklardan yararlanmayı bilmekten geçiyor. Bazıları bu konuda o kadar iyi ki araştırmacılar zihnimizin ne şekilde çalıştığını çözmek için yankesicilerle çalışma yürütüyor.
Beynimizin zayıflıklarından biri birkaç işi bir arada yapamaması. Çoğu zaman bu iyi bir özellik; etrafımızdaki ayrıntıları süzüp en önemli bilgileri saklamamızı sağlıyor. Fakat nörolog Susana Martinez-Conde, Zihnin Ustalıkları adlı kitabında iyi bir hilebazın bu özelliği bize karşı kullanabileceğini belirtiyor. Arizona Görsel Nöroloji Laboratuvarı’nda, sahnede yankesicilik performansı sergileyen Apollo Robbins’in uyguladığı yöntemleri inceleyen Conde şöyle diyor:
“Apollo seyircilerden birini sahneye çağırdığında
onların bir şeylere bakmasını sağlıyor; onlarla konuşuyor;
vücutlarına dokunuyor; onlara çok yaklaşıp kişisel alanlarına
girerek duygusal bir tepkiye yol açıyor… Yani tam bir dikkat
yüklemesi yapılıyor.”
EN KLASİK YÖNTEM
Sorun, el çabukluğunun yanı sıra farklı hareketlerle kişinin
dikkatini çekmek. Grup halinde çalışan sokak yankesicilerinin
kullandığı başlıca yöntemlerden biri, sokakta gözlerine
kestirdikleri birinin önüne çıkıp kurbanın kendilerine çarpmasını
sağlamak, sonra ikinci bir grup üyesinin her ikisine birden çarpıp
diğer üyeyle tartışmaya girmesi ve bu karmaşa içinde kurbanlarından
topladıkları şeyleri verdikleri üçüncü bir kişinin ganimetle
birlikte olay yerinden uzaklaşıp gitmesini içeriyor.
İŞİN SIRRI ZİHNİ YÖNLENDİRME
İngiliz hipnozcu ve sihirbaz James Brown şunları söylüyor:
-“İnsanlar asıl meselenin onların başka yere bakmasını sağlamak
olduğunu sanıyor. Oysa işin sırrı zihni bir şeye yönlendirmekte.
Masada duran bir şeye bakmanızı engellemek istiyorsam, başka bir
şeye bakmanız için neden yaratmam işimi kolaylaştırır. Üstelik
bakacağınız şeyler konusunda size seçenek sunuyorsam, kontrolün
sizde olduğu yanılsamasını yaratarak işimi daha
kolaylaştırırım.”
PSİKOLOJİK TAKTİK
Diğer taktikler daha psikolojik. Yankesiciler genellikle “yankesicilere dikkat edin” tabelalarına yakın dururlar; çünkü insanların bu tabelaları görünce ilk tepkisi çantalarını yoklamaktır. Böylece eşyalarının yerlerine dair ipucu vermiş olurlar.
Brown, ayrıca yankesicilerin kararlı ve güvenli tavırlarının
önemini vurguluyor. Bu tavırla insanları değerli eşyalarını kendi
elleriyle bile teslim etmeye ikna edebiliyorsunuz.
EL HAREKETLERİ ETKİLİYOR
Sahnede bazı tavırlar kandırılmamızı sağlayabilir. Yankesicilik
performans ustası Apollo Robbins, izleyicilerin dikkatini
yöneltmede bazı el hareketlerinin diğerlerine oranla daha etkili
olduğunu söylüyor. Yapılan göz takibi deneylerinde bunun doğru
olduğu görüldü.
Nörolog Conde, kavisli el hareketi ile taşınan bir
nesneyi gözün sürekli takip ettiğini, düz çizgi takibinde ise gözün
anlık olarak iki nokta arasında gidip geldiğini
belirtiyor. Gözümüz bir noktadan diğerine sekerken sadece başı ve
sonu görürüz, ama göz seyir halinde iken göremeyiz. Oysa kavisli
takipte hiç kör nokta yoktur; gözler nesneyi baştan sona gidinceye
kadar takip eder.
Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future’da okuyabilirsiniz. Dergideki diğer makalelere .