Yabancıya mülk satışında yeni yasa

Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe girmesi ile birlikte Türkiye'de mülk edinme imkanı ortadan kalkan yabancılar, yeni yasayı bekliyor. A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, Anayasa Mahkemesi'nin 14 Mart 2005 tarihinde Tapu Kanunu'nun yabancılara mülk satışının önündeki engelleri kaldıran hükmünü iptal etmesinin ardından hazırlanan kanun taslağı, Bakanlar Kurulu'nda imzada bulunuyor. Adalet, Maliye, Bayındırlık ve İskan, Dışişleri ve İçişleri bakanlıkları ile Genelkurmay Başkanlığı ve Milli İstihbarat Müsteşarlığı temsilcilerinden oluşan ortak komisyonun hazırladığı metin, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının gerekçeleri dikkate alınarak yabancılara mülk satışının sınırlarını net olarak çiziyor. -YABANCILAR NASIL MÜLK EDİNECEK?- Tasarıya göre yabancı uyruklu gerçek kişiler, karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, Türkiye'de işyeri veya mesken olarak kullanmak üzere, uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde bu amaçlarla ayrılan taşınmazları edinebilecek. Sınırlı aynı hak tesis edilmesinde de aynı koşullar aranacak. Yabancı uyruklu bir gerçek kişinin ülke genelinde edinebileceği taşınmazların ve sınırlı ayni hakların toplam yüzölçümü, 10 bin metrekareyi geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, bu miktarı 3 katına kadar artırabilecek. Yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri ise karşılıklı olmak ve kanuni sınırlamalara uyma koşulunun yanı sıra, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının uygun görüşünün de alınması kaydıyla Türkiye'de mülk sahibi olabilecek. Ticaret şirketleri münhasıran turizm, sanayi ve teknoloji yatırımlarına ilişkin olarak, fiilen bu yatırımlarla ilgili bina ve tesis yapılmak ve yapılış amaçlarına uygun olarak işletilmek üzere, çevre düzeni ve imar planları ile kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgeleri, turizm merkezleri, organize sanayi bölgeleri ve bu amaçlarla ayrılmış alanlarda en fazla 50 bin metrekare yüzölçümlü taşınmaz edinebilecek. Bu şirketler, karşılık aranmaksızın, aynı koşullarla ve miktarda, belirtilen taşınmazların üzerinde 49 yıla kadar ayni hak tesis ettirebilecek. Bakanlar Kurulu, ticaret şirketlerinin edinebileceği taşınmazlarla ilgili 50 bin metrekare sınırını da 3 katına kadar artırabilecek. -DİĞER SINIRLAMALAR- Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ülkelerde kendi ülke kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri dışındakiler, Türkiye'de taşınmaz edinemeyecek ve lehlerine sınırlı ayni hak tesis ettiremeyecek. Yabancı uyruklu gerçek kişiler ile yabancı ticaret şirketlerinin sulama, enerji, tarım, maden, sit, inanç ve kültürel özellikleri nedeniyle korunması gereken alanlar ile özel koruma alanları, flora ve fauna özelliği nedeniyle korunması gereken hassas alanlar ve stratejik yerlerde ülke güvenliği bakımından taşınmaz ve sınırlı ayni hak edemeyecekleri alanlar, ilgili kamu kuruluşlarının tescile esas koordinatlı harita ve planları içeren teklifi üzerine, Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek. Bakanlar Kurulu, yabancı uyruklu gerçek kişilerin il bazında edinebilecekleri taşınmazlar için illere ve il yüzölçümüne göre binde 5'i geçmemek üzere bir oran tespit de edebilecek. -KOMİSYON KURULACAK- Yeni düzenleme ile, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün bağlı olduğu Bakanlık bünyesinde (Bayındırlık ve İskan Bakanlığı) Genelkurmay Başkanlığı, Adalet, Milli Savunma, İçişleri ve Maliye bakanlıkları ile MİT Müsteşarlığı ve MGK Genel Sekreterliği ile gerekli görülen diğer kamu kuruluş temsilcilerinden bir komisyon oluşturulacak. 3 ayda bir toplanacak olan bu komisyon, Bakanlar Kurulu'na verilen yetkiler konusunda çalışmalar yapacak, teklifleri inceleyip değerlendirecek ve bunları Bakanlar Kurulu'na sunacak. Yeni düzenleme hükümlerine aykırı edinilen ya da kanuni zorunluluk dışında edinim amacına aykırı kullanıldığı tespit edilen taşınmazlar ve sınırlı ayni haklar, Maliye Bakanlığı'nca verilecek süre içinde maliki tarafından tasfiye edilmediği takdirde, tasfiye edilerek, bedele çevrilecek, bu bedel de hak sahibine ödenecek. Bu arada yabancılara mülk satışındaki karşılıklılık tespitinde hukuki ve fiili durum esas alınacak. -UNAKITAN'IN ÇEKİNCESİ- Öte yandan Yabancılara mülk satışına ilişkin yasa tasarısının halen Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın imzasını beklediği öğrenildi. Maliye Bakanı'nın yeni düzenleme ile yabancı fonların Türkiye'den taşınmaz almasını engellediği yönündeki iddialar konusunda araştırma istediği belirtildi. Yabancılara mülk satışını kolaylaştıran yasadan önce 69 yılda Türkiye'de 37 bin 342 adet taşınmaz satın alan yabancılar, yeni yasanın ardından ise 2 yılda 15 bin 842 adet mülke sahip oldular. A.A muhabirinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nden edindiği bilgiye göre, Türkiye'de yabancıların karşılıklılık ilkesi çerçevesinde mülk edinmeye başladığı 1934 yılından, yabancılara mülk satışının önündeki engelleri büyük ölçüde kaldıran yasanın yürürlüğe girdiği 19 Temmuz 2003 tarihine kadar, yabancı gerçek kişiler Türkiye'de 37 bin 342 adet taşınmaz aldı. 19 Temmuz 2003 tarihinden, Anayasa Mahkemesi'nin verdiği iptal kararının yürürlüğe girdiği 25 Temmuz akşamına kadar geçen sürede ise Türkiye'de mülk satın alan yabancı uyruklu gerçek kişi sayısı 18 bin 959, bunların edindiği mülk adedi ise 15 bin 842 olarak belirlendi. Böylece, Türkiye'de mülk sahibi olan yabancıların yüzde 30'u, yeni kanunun ardından ülkemize gelmiş oldu. Bu dönemde yabancıların edindiği arsa adedi 2 bin 931, bina veya meskenli arsa ve arazi adedi 811, bağımsız bölüm miktarı da 12 bin 100 olarak gerçekleşti. Sözkonusu arsa, arazi ve bağımsız bölümlerin toplam büyüklüğü ise 9 milyon 584 bin 54 metrekare olarak ölçüldü. Bir diğer ifade ile yabancılar İstanbul'un Adalar İlçesi'nin toplam yüzölçümüne yakın miktarda bir alan satın aldılar. -EN FAZLA İNGİLİZLER MÜLK SATIN ALIYOR- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü verilerine göre, yabancılara mülk satışını kolaylaştıran yeni yasa ile birlikte 19 Temmuz 2003 tarihinden sonra Türkiye'de mülk satın alan yabancıların mensup olduğu ülke sayısı 58'i buldu. Bunlar arasında da ilk sırada İngilizler yer aldı. Son 2 yılda 8 bin 625 İngiliz, ülkemizde 6 bin 333 adet taşınmaz edinirken, kendilerini Türkiye'de mülk sahibi olan 3 bin 210 Alman izledi. Almanların satın aldığı taşınmaz sayısı da 3 bin 482 olarak saptandı. Ülkemizde 1199 adet taşınmaz alan 1563 İrlandalı, İngiliz ve Almanların ardında yer alırken, bu üçlüyü Hollandalılar, Danimarkalılar, Norveçliler ve Yunanlılar izledi. Yabancılara mülk satışını kolaylaştıran yasanın ardından Türkiye'de taşınmaz edinen yabancı uyruklu gerçek kişilere ilişkin bilgiler şöyle: . TAŞINMAZ KİŞİ EDİNİLEN TAŞINMAZ YABANCILAR SAYISI SAYISI BÜYÜKLÜĞÜ (M2) ------------- -------- ------ ------------------ Almanya 3.482 3.210 3.584.902 ABD 196 189 221.617 Arjantin 2 3 223 Arnavutluk 3 3 478 Avustralya 41 35 73.067 Avusturya 310 270 254.742 Azerbaycan 40 39 3.573 Bahreyn 6 9 4.449 Bangladeş 1 1 15 Belçika 384 420 151.411 Bosna-Hersek 20 22 12.781 Bulgaristan 4 12 3.551 Danimarka 757 1.089 295.699 El Salvador 2 1 787 Estonya 1 1 252 Finlandiya 48 65 9.441 Fransa 168 181 99.610 Güney Afrika 4 7 739 Gürcistan 2 2 40 Hırvatistan 2 1 188 Hollanda 996 1.293 625.442 Irak 1 1 82 İngiltere 6.333 8.625 2.577.382 İran 12 12 737 İrlanda 1.199 1.563 305.416 İspanya 23 23 163.899 İsrail 77 31 48.305 İsveç 134 151 29.771 İsviçre 62 64 73.618 İtalya 101 98 16.083 Japonya 16 18 1.679 Kanada 28 30 3.914 Kazakistan 10 9 1.243 Kırgızistan 1 1 152 KKTC 73 70 69.781 Güney Kore 23 21 2.547 Litvanya 1 1 40 Lübnan 36 22 279.033 Lüksemburg 7 8 2.451 Macaristan 4 4 15.406 Makedonya 71 65 2.932 Moldova 4 3 128 Nijerya 1 1 19 Norveç 413 551 43.224 Özbekistan 2 2 146 Pakistan 2 2 56 Polonya 6 7 840 Portekiz 2 3 539 Romanya 5 2 28 Rusya 107 107 24.176 Sırbistan-Karadağ 100 97 16.186 Slovenya 1 1 44 Suriye 52 24 314.982 Türkmenistan 4 3 144 Ukrayna 15 12 620 Ürdün 6 6 1.182 Yeni Zelanda 14 12 1.876 Yunanistan 427 456 242.386 ---------------- ------- ------- ----------- Toplam 15.842 18.959 9.584.054