WikiLeaks zanlısı asker mahkeme önünde

Haber sızdırma sitesi WikiLeaks'e Amerikan dışişleri bakanlığının binlerce belgesini vermekle suçlanan Amerikan askeri Bradley Manning, bugün ilk kez askeri mahkemeye çıktı.

23 yaşındaki Manning 19 aydır gözaltında tutuluyordu.

Manning'in avukatları soruşturmayı yürüten yargıcın davadan çekilmesini talep etti.

Duruşmada, Manning'in yargılanıp yargılanmayacağına karar verilecek. Bugünkü duruşma, hem iddia makamının, hem de Manning'in avukatlarının dosyalarını sundukları ilk oturum oldu. Bu oturumda her iki taraf da tanıklara çapraz sorgulama yapma olanağına sahip.

Maryland'deki Fort Meade Üssü’nde yapılan duruşma dolayısıyla sıkı güvenlik önlemleri alındı.

Yarın 24 yaşına basacak olan Manning'e, aralarında 'düşmana yardım'ın da olduğu 22 suçlama yöneltilmişti. Düşmana yardım suçlaması için normalde ölüm cezası isteminde bulunulabiliyor, ancak savcılar müebbet hapis isteyeceklerini söylüyor.

Ön duruşmaların beş gün sürmesi bekleniyor.

WikiLeaks geçen yıl ABD Dışişleri Bakanlığı'nın diplomatik temsilcilikleri ile yaptığı iç yazışmaları içeren 250 bin kadar belgeyi yayınlamaya başlayınca yönetimin müttefikleri hakkında kimi nahoş yorumları da açığa çıkmıştı.

Bundan önce de Irak ve Afganistan savaşları konusunda yaklaşık yarım milyon belge WikiLeaks'e sızdırılmış, Washington yönetimi bu durumun ulusal güvenliği tehlikeye attığını kaydetmişti.

'Helikopter saldırısı' ile başladı

Manning 2010 yılının Mayıs ayında tutuklandığında, Irak'ta istihbarat uzmanı olarak görev yapıyordu. Ancak tutuklanma gerekçesi başlangıçta, 2007 yılında bir Amerikan helikopterinin Irak'ta aralarında yabancı gazeteciler de olan bir düzine insanı öldürdüğü bir saldırının görüntülerini Wikileaks'e sızdırdığı iddialarıydı.

Manning'in diplomatik yazışmalarla ilişkilendirilmesi ise, eskiden bilgisayar korsanı olan Adrian Lamo'nun ihbarı ardından, bu yıl başlarında gündeme geldi. Lamo'ya göre, Manning kendisine bu belgeleri Lady Gaga şarkıları dinleyerek yazılabilir CD'lere indirdiğini anlattı.

Hücrede tutuluyordu

Manning'in yandaşları ise şimdiye kadarki gözaltı koşullarının zaten acımasız ve cezalandırma niteliğinde olduğunu savunuyor. Bu görüşe Uluslararası Af Örgütü ve Amerikan sivil haklar örgütü (ACLU) de destek vermişti.

Virginia'da bir donanma üssünün hapishanesine konan Manning, güvenlik gerekçeleri gösterilerek günde 23 saat hücrede tutulmuş, özellikle Mart ayında intihar edebileceği gerekçesiyle geceleri soyulup giysileri alınarak yatırılmıştı.

Bu durumun ortaya çıkması üzerine BM'nin işkenceyle mücadele sorumlusu bir soruşturma başlattı. Amerikan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü P.J. Crowley ise Manning'e yapılan muameleyi "saçma sapan" ve "aptalca" diye niteledikten sonra, istifa etmek durumunda kaldı.

Manning'in 19 aydır ilk kez kameralar önüne çıktığı duruşma, halka açık. Bradley Manning'in bugünkü duruşmada haki renkli bir giysi içinde olduğu ve siyah çerçeveli gözlük taştığı görüldü.

Assange'dan açıklama

Amerikan makamları Manning ile Wikileaks kurucusu Julian Assange arasında da bağlantı kurmaya çalışıyor. Assange iki yılı aşkın süredir hakkındaki tecavüz suçlamaları karşısında İngiltere'den İsveç'e iade edilmesi talebine karşı hukuki mücadele yürütüyor.

Assange, dava öncesinde yayımladığı açıklamada ise, kendisi ve Manning'in bir casusluk komplosu kurduğu iddialarının ortaya atılmaya çalıştığını söyleyerek bunlara karşı çıktı.

"Manning gerçekten WikiLeaks belgelerinin kaynağı iseyse tek başına yüzbinlerce kişinin hayatının iyiye gitmesini sağladı" diyen Assange, belgelerin Orta Doğu'da dikta rejimlerinin son bulmasına, usülsüzlük ve işkencenin ortaya çıkmasına yardımcı olduğunu savundu.

Obama yönetiminin Manning'e muamelesini 'insanlık dışı ve aşağılayıcı' diye niteleyen Assange, "ABD, kendi vatandaşlarının, ifade özgürlüğünüm ve kendi özünün aleyhine dönmüştür" dedi.

Manning'in davası konusunda Amerikan kamuoyundaki görüşler arasında büyük bir uçurum var. Kimilerine göre, "suçlamalar doğruysa, Manning, ülkesine ihanet eden bir hain". Yandaşları içinse, "bilginin gizli tutulmaması gerektiğine inanan bir kahraman".