Vergide sistem değişiyor

İşçi ve memurların vergi iadesinde 2004 yılı başından itibaren sistem değişikliğine gidiliyor, yeni düzenlemeyle vergi iadeleri bir miktar düşürülüyor. Paketle, vergi iadesi sisteminden gelir vergisi tarifesine, kurumlar vergisinden vergi ödeme takvimine, repo ve faiz gelirlerinden sürücü kursu harçlarına kadar pekçok konuda düzenlemeye gidildi. IMF'ye verilen taahhütler arasında yer alan tasarıyla gerçekleştirilecek değişiklikler şöyle: Vergi iadesinde yeni model -İşçi ve memurların vergi iadesine ilişkin özel gider indirimi 2003 yılı sonunda uygulamadan kalkıyor, yerine yeni bir model geliyor. Tasarı ile çalışanlar, bu yıl topladıkları belgeler için 2004 yılı Şubat ayında, mevcut sisteme göre vergi iadesi alacak. 2004 yılı başında ise sistem değişecek. Yeni modelde, yine sağlık, eğitim, gıda, kira ve giyim harcamaları için fatura ve fiş toplanacak. Bunlar, şu an olduğu gibi yıl sonunda işverene teslim edilecek. Ancak, verilecek fatura ve fiş tutarı, gelir vergisindeki toplam matrahı geçemeyecek. Çalışanlar, yeni sistemde topladıkları fatura ve fişlerin ilk 3 milyar lirası için yüzde 8, üç ile altı milyar lira arasındaki bölüm için yüzde 6, altı milyarı aşan kısım için de yüzde 4 vergi iadesi almaya hak kazanacak. Bu iadeler, şimdiki gibi vergiden mahsup edilecek. Öngörülen sistem, asgari ücretlinin vergi iadesinde bir miktar iyileşme sağlarken, diğer ücretlilerin aldıkları vergi iadesini ise düşürecek. Halen topladığı belgelerin yüzde 8'i ile 10'a arasında vergi iadesi alan yüksek ücretliler, yeni sistem ile yüzde 4 dolayında bir kayba uğrayacak. Özel indirim kalkıyor -İşçi ve memurların ücretlerinin vergiden muaf tutulan bölümü olan özel indirim de, 2004 yılı başından itibaren kalkacak. Halen Doğu ve Güneydoğu'daki 13 il dışındaki illerde aylık 45 milyon lira olan özel indirim sonucunda, çalışanlar her ay 6 milyon 750 bin lira ile 13.5 milyon lira arasında daha az vergi ödüyor. Dolayısıyla maaşlarında da bu tutarda iyileşme sağlanıyor. 13 ilde ise özel indirim, aylık 63 milyon lira olarak uygulanıyor. Böylece maaşlarda 9 milyon 450 bin lira ile 18 milyon 900 bin lira seviyesinde bir artış ortaya çıkıyor. Yeni yılda özel indirimin kalkmasıyla, maaşlarda bu miktarlarda bir azalma meydana gelecek. Gelir vergisinde ücretliye indirimli tarife -Gelir vergisi tarifesi de değişiyor. Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek yeni düzenleme ile gelir vergisinde ilk oran, işçi ve memurlar için bugünkü gibi yüzde 15'den başlayacak ve yüzde 40'da sona erecek. Beyannameli vergi mükellefleri için oran artışına gidilecek ve yeni tarife bu kesimler için yüzde 20'den başlayıp, yüzde 45'de bitecek. Gelir vergisinde ilk oran, daha önce çıkarılan bir kanunla ücretliler dışında kalan kesimler için son 3 yılda yüzde 20'den başlatılmış, 2003 yılı başında ise yüzde 15'e düşmüştü. Tasarıda halen 5 milyar, 12 milyar lira olarak sıralanan mevcut dilimlerde ise değişikliğe gidilmedi. -Fon ödemesi son buluyor. Gelir ve kurumlar vergisindeki yüzde 10'luk fon payı uygulamasının sona ermesi ile mükellefler sadece mevcut tarifeye göre vergi ödemesinde bulunacak, böylece gelir vergisindeki 5 puanlık artış, mükelleflere daha az oranda yansıyacak. Faiz ve repo gelirlerine beyan zorunluluğu -2004 yılı başından itibaren faiz ve repo gelirleri de, beyan kapsamına alınacak. Bunun için 12 milyar liralık bir sınır uygulanacak. 12 milyarın üzerinde faiz ve repo geliri elde edenler, bunlar için beyanname verip, normal tarifeye göre vergi ödemesinde bulunacak. -Kurum gelirlerinde kar dağıtımı durumunda ödenen ve gelir vergisi ile birlikte yüzde 65'e çıkan vergi yükü, getirilen mekanizma ile yüzde 45'e düşecek. -Sağlık ve eğitim harcamaları vergide gider olarak yazılabilecek. Ancak gider olarak yazılacak miktar, gelirin yüzde 5'ini geçemeyecek. -Yatırım indirimindeki yüzde 19.8'lik stopaj kalkacak. -Yatırım indirimi oranı yüzde 40'a düşecek. Ancak yatırım indiriminden yararlanmak için teşvik belgesi zorunluluğu olmayacak. -Sürücü kursu harçları aşağı çekilecek. -Damga vergisinde halen 2 trilyon lira olan üst limit, kanunun yayımı tarihinden itibaren 800 milyar liraya inecek. 3 taksitte ödemeye son Kurumlar vergisinde yüzde 25 olan geçici vergi oranı yüzde 30'a çıkacak. Halen Nisan, Temmuz ve Ekim olmak üzere 3 taksitte tahsil edilen kurumlar vergisinde ödeme dönemi teke düşecek ve sözkonusu verginin tamamı Nisan'da ödenecek. Mart, Haziran ve Eylül'de ödenmekte olan gelir vergisinde ise taksit sayısı ikiye inecek. Yeni ödeme dönemleri de Mart ve Temmuz olacak. Halen her ayın 20'sinde verilen muhtasar beyanname ile 25'inde verilen katma değer vergisi birleştirilecek. Yeni beyanname her ayın 23'ünde verilecek.