Vergi iadesinde nelere dikkat etmeli?

Vergi iadesi telaşı başladı. Çalışanlar iadelerini almak, emekliler ise avans olarak aldıkları iade karşılığı olarak bildirimde bulunacaklar. Peki hangi harcamalar indirime tabi? Otobüs bileti, dersane taksiti iade kapsamında mı? Öncelikle çalışanlar için belirlenen indirime tabi olan harcamalar, emeklilere göre daha kısıtlı. Çalışanlar, bildirimlerini eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira giderleri olmak üzere 5 grupta yapacak. Bunların dışında kalan ulaşım, temizlik, dayanıklı tüketim malı bildirimleri kapsam dışında. Emekliler de ise yelpaze biraz daha geniş. Çalışanlar ve emekliler için hazırladığımız mini rehberin size yardımcı olacağını umuyoruz. KİM NE KADAR ALACAK? Akıllara takılan ilk soru; Ne kadar bildirim karşılığı ne kadar iade alacağım? Bu yıl için şöyle bir mantık geliştirmek çok yanlış olmaz. İade oranları, maaş tutarına göre değişti. Az maaş alanlar çok, çok maaş alanlar ise daha düşük oranda vergi iadesi alacak. Bu sorunun yanıtı, geçtiğimiz günlerde Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamayla da netleşti. Ücretliler, 3 milyar liralık harcama tutarına kadar yüzde 8, ikinci 3 milyarlık harcama tutarına yüzde 6 ve 6 milyar liradan fazla harcama tutarına ise yüzde 4 oranında vergi iadesi alacaklar. 1 Ocak 2004'ten geçerli yeni düzenleme gereğince, düşük ücretlilerin 2005 yılında alacakları vergi iade oranları yükselirken, yüksek maaşlıların iadesi azalacak. Düzenleme en çok asgari ücretliye yarayacak. Yeni sisteme göre asgari ücretlinin yararlanabileceği toplam vergi iadesi tutarı 325 milyon 347 bin 900 liraya yükseliyor. Bu tutar daha önceki uygulamadaki iade tutarına göre 93 milyon 168 bin 488 lira daha fazla. Yetkililer bunun nedenini, yeni düzenleme yapılması sırasında özel indirim uygulamasının kaldırılarak sistemin içerisine dahil edilmesinden kaynaklandığını söylüyorlür. Yeni uygulama ile gelir vergisi matrahı 4 milyar 422 milyon 465 bin lira (asgari ücretli) olanların 325 milyon 347 bin 900 lira, 5 milyar lira olanların 360 milyon lira, 6 milyar lira olanların 420 milyon lira, 10 milyar lira olanların ise 580 milyon lira vergi iadesi alacakları bildirildi. Çalışanların vergi iadesinde geçerli harcamalar hangileridir? EĞİTİM GİDERLERİ *Eğitim ve öğretim kurumlarına ödenen ücretler (Ana okulu, kreş, ilköğretim, lise ve üniversite) *Sürücü kursu ve eğitim amacıyla gidilen diğer kurslara ödenen ücretler (Çocuklar adına ehliyet almaları için sürücü kurslarına yapılan harcamalar karşılığında alınan faturalar eğitim gideri olarak kabul edilir) *Dershanelere ödenen ücretler. *Kitap ve kırtasiye alımları ve eğitim amacı için alınan araç ve gereçler için ödenen ücretler. *Özel ders veren öğretmenlere ödenen ücretler (Serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmelidir) *Servis bedeli olarak ödenen ücretler. *Özel yurtlarda barınan öğrenciler için ödenen ücretler. *Spor okuluna giden öğrenciler için ödenen ücretler. *Sınavlara hazırlanmak amacı ile satın alınan dergilere ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara ve kurumlar vergisine tabi olmayan vakıf üniversitelerine ödenen ücret ve bağışlar kapsam dışıdır. Piyano, bilgisayar ve bilgisayar CD ve disketleri gibi eğitim amaçlı yapılan harcamalar eğitim gideri olmakla beraber, dayanıklı tüketim harcamaları olması nedeniyle yıllık vergi iadesi kapsamına dahil değildir. Ayrıca, gazete, dergi ve mecmua alımları gibi harcamalar eğitim giderleri kapsamına girmez. SAĞLIK GİDERLERİ *İlaç alımı için ödenen ücretler. *Sağlık malzemesi alımı için ödenen ücretler. *Hastane giderleri, tahlil, muayene, ameliyat, fizik tedavi ve diş protezi için ödenen ücretler. *Sağlık sebebi ile ilgili olarak alınan gözlük ve lens için ödenen ücretler. *Doktor raporuna dayandırılarak cilt sağlığına yönelik ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor. Sağlık Bakanlığı, SSK ve Üniversitelere bağlı hastanelere yapılan ödemeler kurumlar vergisinden muaf olmaları sebebiyle kapsam dışıdır. Diş macunu ve diş fırçası gibi giderler, sağlık gideri kapsamında kabul edilmediğinden, yıllık vergi iadesinde dikkate alınmaz. GIDA GİDERLERİ *Sigara, alkollü içecek ve evlerde bakılan hayvanlara alınan yemler dışındaki bütün yiyecek ve içecek maddeleri için ödenen ücretler. *Lokanta kantin gibi yerlerde yiyecek ve içecek için ödenen ücretler. *Otellere yiyecek ve içecek için ödenen ücretler (faturada belirtilmesi koşuluyla) vergi iadesi kapsamına giriyor. (Alkollü içkilerin de içeceklerden ayrılması gerekiyor.) GİYİM GİDERLERİ *Hazır elbise, ayakkabı, şapka, çorap, kemer ve iç çamaşırı için ödenen ücretler. *Kumaş, yün ve tuhafiye giderleri için ödenen ücretler. *Giyim eşyalarının tamiri ve boyanması için ödenen ücretler. *Gelinlik alımı için ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor. Kuru temizleme ve temizlik için alınan diğer ürünler kapsam dışıdır. (Çanta, bornoz ve havlu gibi giderler giyime müteallik giderler kapsamında olmaması nedeniyle yıllık vergi iadesine tabi değildir.) KİRA GİDERLERİ *İkamet edilen konut için yapılan kira ödemeleri vergi iadesi kapsamına giriyor. Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, banka dekontlarının ibrazı, bankamatik makbuzlarının ibrazı veya evsahibinin kirayı tahsil ettiğine dair imzalı bir yazının ibrazı yoluyla da olabilir. Devlete ait lojmanlarda oturanların kira ödemeleri özel gider indiriminde kullanılamaz. Merak edilen noktalar *En fazla yıllık gelir vergisi matrahı kadar bildirim yapılabilir. Hesaplanan indirim tutarı, harcamanın yapıldığı yıla ait ücretin yıllık vergi matrahının % 35'ini geçemez. *2004 yılında yapılan harcamaların bildirimi TL olarak yapılacaktır. YTL'ye geçişin bu yıl için bir etkisi yok. *Vergi iadesi, yalnızca Türkiye sınırları içinde yapılan harcamaları kapsamaktadır. Yurt dışında yapılan harcamalar geçerli olmayacaktır. *Yazar kasa ve perakende satış fişlerinde üst limit 350 milyon liradır. Bu tutarın üzerindeki harcamaların tamamı vergi iadesinde kullanılamaz. *Bir harcama belgesinde birden fazla harcama çeşidinin olması halinde, özel gider indirimine konu olmayan harcamalar belge toplamından düşülerek, indirime konu olacak harcama tutarı tespit edilecektir. *Bildirim yapılan harcamaların abartılı olması, tüketilmesinin imkansız ya da şaibeli olması durumunda işveren bu harcamaları bildirimden çıkartabilir. *Bazı işyerlerinde daha erken olmakla beraber, iade zarfları en geç 20 Ocak tarihine kadar işverene teslim edilmelidir. *İşverenler en geç 20 Mart'a kadar iade işlemlerini gerçekleştirmek zorundadır. *Emeklilik nedeniyle veya herhangi bir nedenle işinden ayrılan ücretliler, 1 Ocak tarihinden başlayarak işlerinden ayrıldıkları tarihe kadar biriktirdikleri özel gider indirimine konu olan harcama belgelerini işverene bildireceklerdir. Ölüm nedeniyle işten ayrılan ücretlilerin varislerinden bir tanesi (kendisi ve diğer varisler adına) 1 Ocak'tan ölüm tarihine kadar olan harcama belgelerini murisin işverenine ibraz edebilecektir. *İşten ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışmaya başlayanlar ise, eski işyerlerinden alacakları ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu matrahtan kesilen gelir vergisini ve bu vergilerin yatırılmış olduğunu gösteren yazı ve belgeleri, yeni işyerine teslim ederek, bütün yıl için bildirimi yeni işyerine yapacaklardır. *Ücretsiz izin süresinde yapılan harcamalara ait belgeler yıllık vergi iadesine konu olmaz. Emeklilerin vergi iadesinde geçerli olan harcamalar *Yiyecek ve içecek giderleri. *Her türlü giyecek giderleri, bunların bakım, onarım ve temizleme giderleri. *Temizlik madde ve malzeme alımları. *Emekli Sandığı tarafından karşılanmayan her türlü sağlık giderleri. *Kitap, gazete ve her türlü eğitim, öğretim, anaokulu ve kreş giderleri ile servis ücretleri. *Başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları içinde olan karayolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri. *Vekalet ücretleri. *Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri. *Her türlü (Kadın-Erkek) tuvalet ve ıtriyat madde ve malzeme alımları. *Havlu, bornoz, nevresim, kaputbezi, pike ve çarşaf gibi tüketim malları için yapılan harcamalar. *Çocuk oyuncukları, şemsiye el çantası için yapılan harcamalar. *Plak, teyp ve video bandı ile teyp ve video kaseti kiralanması için yapılan harcamalar. *Billuriye ve züccaciye gibi kırılabilir mutfak eşyaları için yapılan harcamalar. *Sadece parça alımına ait olmamak kaydıyla dayanıklı tüketim malları için yapılan bakını onarım giderleri. *Çiçek alımları, kuaför ve berberlere ödenen ücretler, fotokopi ücreti, ampul, floresan, ampul ve pil alımları. *Vergi İade bildirim zarfında belirtilen ikametgaha ait konutun ısıtılmasında kullanılan (Mazot-motorin hariç) fuel-oil, kalorifer yakıtı, odun-Kömür, gaz, likit, gaz(LPG), doğalgaz, biogaz, Jeotermal gibi harcamalara ait yöneticiler tarafından verilen makbuzlarda belirtilen kalorifer yakıt giderleri ile bu konuta ait diğer yakacak giderleri. *İkamet edilen konutun mutfağında kullanılan Doğalgaz, Likitgaz, (Tüp gaz giderleri) giderleri. *İkamet edilen konutun içine ait boya, badana, duvar kağıdı ve işçilik ücreti. *Tiyatro, Sinema ve Konser verilen yerlere giriş ücretleri. *Büyük Kent, Şehir ve Kasaba Belediyelerinin sınırları içinde yapılan yolcu taşıma giderleri hariç olmak üzere, başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları içinde olan karayolu ile yolcu ve yük taşıma ücretleri. *Elektrik, su ve sıhhi tesisat tamiratına ilişkin yalnız işçilik ücreti. *Süs ve ziynet eşyaları (Altın, gümüş, platin, kıymetli taşlar, pırlanta, zümrüt, yakut, elmas v.s) ile taklit süs eşyası alımlarının %20'si. *Vergi iade bildirimi zarfında belirtilen ikametgah adresine ait konutun kira giderinin %20'si. *Huzurevleri için yapılan harcamalar (Huzurevi Resmi Kuruluşa ait ise makbuz veya sair bir belge, özel kuruluşlara ait ise fatura ile belgelendirilmesi şart) vergi iadesinde geçerli sayılmaktadır. Emeklilerin vergi iadesinde geçerli olmayan harcamalar *İnşaat ve sıhhi tesisat malzeme alımları. *Dayanıklı tüketim malı alımları, (Mobilya, mefruşat, halı, kilim, yatak ve örtüsü, yorgan, yastık, battaniye, yer muşambası, müzik aletleri, tabanca, av ve deniz malzemesi, radyo, televizyon, video, bilgisayar, buzdolabı, çamaşır ve bulaşjk makinası, ütü gibi elektrikli ev aletleri, duvar, masa ve kol saati, dürbün, telsiz, telefon makinası, fotoğraf makinası, resim tabloları, her türlü mutfak araç ve gereçleri, daktilo ve benzeri nitelikteki alımlar ile hane halkı tarafından bir yılı aşkın süre kullanılabilen sair dayanıklı tüketim malları için yapılan harcamalar). *Porselen yemek takımları, plastik mutfak eşyası ve ayna. *Sigara ile bira dahil tüm alkollü içkiler. *Hava, deniz ve demiryolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri. *Yurtiçi, yurdışı tur (gezi) ücretleri. *Ticari, zirai ve mesleki kazanca ilişkin harcamalar. *Otomobil ve benzeri araç alımları ile bunların bakım, onarım ve yakıt (LPG dahil), park otoyol geçiş ve kiralama giderleri. *Gayrimenkul alımları. *Birden fazla bağımsız bölümü bulunan binaların müşterek kullanımına ait bölümlerin boya, badana giderleri ile binanın asansör, su, sıhhi tesisat, kalorifer güneş enerjisi ve benzeri nitelikteki tesisat ve bunlara ait bakım onarım giderleri ile kapıcı ücreti. *Hayvanların sağlık ve beslenmesi için yapılan harcamalar. *P.T.T. ve kargo giderleri, noter masrafları ve elektrik tüketim giderleri. *Dernek ve kuruluşlara yapılan bağışlar. *Şehir şebekesine bağlı su giderleri. *Tutarı itibariyle fatura düzenlenmesi gereken harcama belgeleri. *Vergi iade bildiriminin ilgili bölümünde belirtilmeyen, bakmakla yükümlü olunan kimselere ait harcama belgeleri. *Kurumlar vergisinden muaf kurumların (Kantinler gibi) düzenleyecekleri fatura ve parakende satış fişlerinde "Kurumlar Vergisinden Muaftır." ibaresi bulunmaması halinde bu belgeler. *Hamam yıkanma ücreti. *Düğün davetiyesi ve baskı bedeli, ambalaj kağıt alımına ilişkin harcamaları. *Duvar pano, çerçeveli kuru çiçek pano ve oda kokuları alımları. *Oyun salonlarındaki seans ücretleri ile bilgisayar ve atari oyun ücretleri. vergi iadesinde geçerli sayılmamaktadır.