Vergi iadesinde 2007 sürprizi
Abone olVergi iadesinin kaldırılmasın yankıları sürüyor. Ücretlilier için yeni bazı tehlikeler içeriyor.
Ücretlilere vergi iadesi kaldırıldı. Yerine asgari geçim
indirimi getirildi. Yaklaşık iki haftadır bu yeni uygulamanın
olumlu ve olumsuz yanlarını konuşuyoruz. Bazı maliye ve vergi
uzmanları ücretli için 2007 yılının kayıp yılı olacağı görüşünde.
Bunlardan birisi de Hürriyet yazarı Şükrü Kızılot. Yazara göre .
Ailelerle birlikte yeni sistem yaklaşık 30 milyon kişiyi
ilgilendiriyor.
Kızılot uygulama sonucunda neler olağını 7 maddede topladı:
1- 2007 Yılı Güme Gidecek: Vergi iadesi, 2006 yılı
sonu itibariyle kaldırılacak. Yerine getirilen "En az geçim
indirimi" 2008 yılından itibaren başlayacak. Bu durumda, 2007 yılı
ücretliler açısından "kayıp yıl" olacak.
2- Emeklilerin Benzeri Uygulama Olmayacak: Emeklilerin vergi
iadesi, 2005 yılı sonu itibariyle kaldırıldığında, emeklilerin
aylığına, "vergi iadesi karşılığı" olarak, 2006 yılı başından
itibaren, ayrıca yüzde 4 zam yapılmıştı. Ücretlilere, 2007 yılı
için bu tür bir zam yapılmayacak. Geçim indirimi de 2008’de
başlatılacak.
3- İndirim İşverene Yarayacak: Ülkemizde, 10 işyerinden 9’unda,
işverenler işçilerle "Net ücret" üzerinden anlaşıyor. İşçinin
vergisi ve SSK’sını işveren üstleniyor. Bu durumda, 2008 yılında
uygulanacak "En az geçim indirimi" işverenin vergi yükünü
azaltacak. İşçinin ücretine yansımayacak. İşsizliğin yüksek boyutta
olduğu ülkemizde, işçinin işverene bu konuda rest çekmesi de çok
zor.
4- Ücretlilerin Kaybı Olacak: Orta ve yüksek düzeyde ücret
alanların, vergi iadesinin kaldırılmasından dolayı, "parasal
kayıpları" olacak. Yeni sistemde, en az geçim indirimi tüm
ücretliler için aynı tutar olacak. Oysa, vergi iadesi
uygulamasında, herkes ücretinin tutarına göre fiş biriktirip, fazla
iade alabiliyordu.
5- Kayıtdışılık Artacak: Vergi iadesinin kaldırılması, ücretli ve
ailesinin, fatura ve fiş alma eğilimini azaltacak. Bazı işyerleri,
müşterilerine "Vergi iadesi kaldırıldı. Fiş toplamanıza gerek yok"
diyebilecek. Konut kiraları, vergi iadesinden yararlandırılmak
suretiyle, Maliye’ce izlenebiliyordu. Bundan sonra, gizlenen ya da
düşük bildirilen konut kiralarını tespit etmek, zorlaşabilecek.
6- Asgari Ücretin Yarısı Vergi Dışı Olmayabilecek: Yeni sistemde,
asgari ücretin yarısının "En az geçim indirimi" olarak, vergi dışı
bırakılacağı, eş ve çocukların da geçim indiriminden
yararlandırılacağı açıklandı. Çocuklar ve eş de devreye girince,
sigorta primi dahil, asgari ücretin yüzde 90’ı vergi dışı oluyor.
Bu uygulama, gelir vergisinde 2008 asgari ücreti üzerinden,
yaklaşık 7 milyar YTL’lik bir azalma anlamına geliyor. Bunun 3
milyar YTL’si vergi iadesi ödemelerinden telafi edilecek. Ancak
kalan 4 milyar YTL de çok ciddi bir tutar. Emeklilere vergi
iadesini kaldırtıp, 400 milyon YTL tasarruf sağlatan IMF’nin, en az
geçim indirimi tutarının, asgari ücretin yarısına (iki çocukluda
ise neredeyse tamamına) bağlanmasına, karşı çıkacağını tahmin
ediyoruz.
7- AB’ye Uyum Olmayacak: Vergi iadesini kaldırıp en az geçim
indiriminin getirilmesi, AB’ye uyum olarak açıklanıyor. Ancak, AB
ülkelerinde durum çok farklı. Örneğin, İngiltere’de 5.035 Sterlin,
Almanya’da 15 bin 329 Euro, Fransa’da 5 bin 515 Euro, vergi dışı
bırakılıyor. Bunların yanında, Türkiye’deki indirim "çok düşük"
kalıyor