Valiler seçimle işbaşına gelmeli

İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu Tempo'nun kamu yönetimi, yerel yönetimler ve valiler konusunda sorularını yanıtladı: - 1993'ten bu yana bu kadar kapsamlı bir valiler kararnamesi çıkmamıştı. Buna neden gerek duydunuz? Valilerimizin pek çoğu bulundukları illerde uzun yıllardan beri görev yapıyordu. Bana göre bir vali bulunduğu ilde en çok 4 yıl, bilemediniz 5 yıl görev yapmalı. Çünkü uzun zaman geçince, ilk başladığı zamanki şevk, zaman içinde çok az da olsa değişebiliyor. - Karşı bir görüş de var: Bir vali atandığı ilde ne kadar uzun süre görev yaparsa, o kadar verimli olabilir; istikrar önemlidir, şeklinde... Ben, kaymakamlık, valilik yaptım; kendimden de biliyorum, 4 yılı geçtikten sonra idarecinin kendisi de değişiklik ister. Aksi örneğe çok az rastladım. Görev yeri değiştirilenler arasında 7 yıldır aynı ilde görev yapan valiler de vardı ve kendileri değişiklik istiyordu. İkinci bir neden de, bir seçim geçirdik. Vali devletin valisidir ama aynı zamanda hükümeti temsil eder, her bakanın ayrı ayrı temsilcisidir. Tabii bu seçim döneminde birtakım sıkıntılar oldu. Bazıları haklı da olabilir, halktan bazı yakınmalar geldi; iktidarda koalisyon vardı, vali şu kanada yakındır filan gibi... Dedik ki, yeni gittikleri yerde yeni bir heyecan, yeni bir şevkle çalışırlar; gittikleri yerlerde de kimse bunlarla ilgili önyargılı olamaz. Yani iki nedeni var: Bir, çok uzun süredir kararname çıkarılmamış olması ve iki, seçim geçirmiş olmamız. - Bu bir kadrolaşma operasyonudur, eleştirisine cevabınız ne? Mevcut valilerin bir kısmı zaten merkezde valiydi, bizden çok evvel vali olmuş insanlardı. Bir dönem görev yapmış, merkeze alınmıştı. Bir kısmı mülkiye müfettişi olmuş, kariyerlerinde çok üst düzeye gelmiş insanlar. Belli bir kıdeme de gelmiş. Bir kısmı kaymakamlıktan, vali yardımcılığından geliyor; hizmet yapmış insanlar bunlar; dışarıdan herhangi bir yerden alınıp getirilmiyorlar, yine bu bakanlığın mensupları. Ben de geçmişte valilik yaptım, sonra merkeze geldim, sonra yine valilikle görevlendirildim. Aslında biz bu türlü spekülasyonların önünü esastan kesmek için, birinci sınıf mülki idare amirliği sistemini getiren bir yasa tasarısı hazırlıyoruz. - Ne yenilik getireceksiniz? 15 yılını doldurmuş olan mülki idare amirleri, yani kaymakam, vali yardımcısı, mülkiye müfettişlerinin sicilleri, objektif olarak bir değerlendirmeye tabi tutulacak, hâkimlerde olduğu gibi, performans değerlendirmesi yöntemini de idareye getirmek istiyoruz, kamu yönetimini yeniden yapılandırma tasarımızı da bakanlar kurulunda görüşüyoruz, kısa bir süre sonra onu da Meclis'e getireceğiz, idarenin yeniden yapılandırılması, orada getireceğimiz prensiplerden biri performans yönetimi, diğer objektif kıstaslarla birlikte bu meslek mensupları bakanlıkta kurulacak bir heyet tarafından değerlendirilmeye tabi tutulacak ve birinci sınıf mülki idare amirliği sınıfına ayrılabilecek. Birinci sınıfa ayrılanların hem özlük haklarında bir iyileşme oluyor, yani maaşları biraz daha artıyor hem de daha sonra hükümetler vali atayacakken bu birinci sınıf mülki idare amirleri arasından seçme imkânına kavuşuyor. Halen, bir kural olmadığı için, mesela, 5 yıllık bir kaymakam da vali yapılabiliyor, çok genç bir mülkiye müfettişi de yapılabiliyor, kanuni bir engel yok. Bizim getireceğimiz düzenleme, 15 yıl deneyim şartı getiriyor ve başarılı olacak; başarısı kanıtlanacak. Başarısı objektif olarak nasıl kanıtlanacak? Her çalıştığı amir ona tezkiye dolduruyor; kaymakamsa mesela, vali onu doldururken, vali olabilir diyor veya üst görevlere layıktır; bulunduğu görevi yapar, diyor.