Vakıflar Yasa Tasarısı kanunlaştı

Vakıflar Yasa Tasarısı, Eylül ayından beri komisyon ve genel kurulda yapılan görüşmeler sonucunda nihayet TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştırıldı. Tasarı, 9. AB Uyum Paketi içinde yer alıyordu. Tasarının oylamasına 275 milletvekili katılırken, 241 milletvekili 'Kabul', 34 milletvekili ise 'Red' oyu kullandı.

Genel Kurul'da görüşmeleri yaklaşık 2 hafta süren tasarıya CHP'liler sert muhalefet etti. CHP'li milletvekilleri sık sık verdikleri önergelerle yasada değişiklik istedi, sık sık karar yeter sayısı istedi ve tasarıyla ilgili konuşmak üzere kürsüye gelip hükümeti ve tasarıyı eleştirdi. Ancak tasarı, birkaç teknik değişiklik dışında komisyonda kabul edildiği şekliyle Genel Kurul'dan geçti.
Kabul edilen yasa tasarısıyla; cemaat vakıflarının tapuda nam-ı müstear (güvenilir kişiler) veya nam-ı mevhumlar (dini büyükler ve azizler), Hazine, vasiyet eden veya bağışlayan adına kayıtlı taşınmaz mallarının vakıf adına tescil edilmesi sağlanacak. Vakıf yoluyla meydana gelip de her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye, özel idarelerin mülkiyetine geçmiş eski eserler vakıf adına tescil edilecek. Cemaat vakıflarının 'sevap amaçlı' taşınmaz malları haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek, bu taşınmazlarda kazandırıcı zaman aşımı işlemeyecek. Mallar üzerinde zilyetlik yoluyla (uzun süre kullanımdan kaynaklanan sahiplik) kazanma hükümleri uygulanmayacak. 'Sevap amaçlı' taşınmazlar, başka bir amaçla kullanılamayacak. Kısmen veya tamamen 'sevap amaçlı' kullanılmayan taşınmazlar, vakıf yöneticilerinin talebi doğrultusunda gelir getirici hale dönüştürülebilecek veya aynı cemaate ait başka bir vakfa tahsis edilebilecek. Cemaat vakıfları; izin almaksızın mal alabilecek, malları üzerinde tasarrufta bulunabilecek. Mallarını, yetkili organ kararıyla serbestçe satabilecek, değiştirebilecek, izin almaksızın uluslararası faaliyet ve işbirliğinde bulunabilecek, yurtdışında şube ve temsilcilik açabilecek, üst kuruluşlar kurabilecek ve yurtdışındaki kuruluşlara üye olabilecek, yurtdışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan ayni-nakdi bağış ve yardım alabilecek, yapabilecek. Ayrıca izin almaksızın, iktisadi işletme ve şirket kurabilecek, kurulmuş şirketlere ortak olabilecek.

Vakıflar ayrıca, özel vakıf ormanı kurabilecek. 2 yıl içinde kamulaştırılmayan vakıf arazileri üzerinde özel okul, hastane, spor tesisi kurulabilecek. Vakıflar; amaç veya faaliyetleri doğrultusunda, uluslararası faaliyet ve işbirliğinde bulunabilecek, yurt dışında şube ve temsilcilik açabilecek. Nakdi yardımların yurt dışından alınması veya yurt dışına yapılması banka aracılığıyla olacak ve sonuç Genel Müdürlüğe bildirilecek. Vakıflara yapılan taşınır ve taşınmaz mal bağışlarından vergi alınmayacak. Vakıflara ait eski eserlerin bakım, onarım ve restore edilmesi, yaşatılması için kişi ve kuruluşlarca yapılan harcamalar bağış ve yardımlar ile sponsorluk harcamaları vergiden istisna olacak. Vakıflar; kendi organları, bağımsız denetim kuruluşları ve yeminli mali müşavirler tarafından denetlenebilecek. Gerektiğinde Vakıflar Genel Müdürlüğü (VGM), vakıflarda amaca uygunluk denetimi yapacak. Vakıflar meclisi, 41 bin 550 mazbut vakfı temsilen 12, 4 bin 499 yeni vakfı temsilen 3, 300 mülhak vakfı temsilen 1, 160 cemaat vakfını temsilen 1 kişi seçilmiş üye olmak üzere toplam 17 kişiden oluşacak. Halen Bezm-i Alem Valide Sultan Vakıf Gureba Hastanesi'nde çalışan ve Sağlık Bakanlığı kadrolarında bulunan personelin Vakıflar Genel Müdürlüğü kadrolarına nakilleri yapılacak. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün teşkilat yapısında yeniliğe gidilerek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı, Basın Halkla İlişkiler Müşavirliği, Starateji Geliştirme Daire Başkanlığı gibi birimler oluşturulacak. Devlet sadece kamunun elindeki malları azınlık vakıflarına iade edecek. Azınlık vakıflarına, üçüncü şahıslara geçmiş mülklerini geri alabilmek için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) gitmekten başka yol kalmayacak.