Uzay mekikleri emekli

NASA’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’na gidiş gelişlerde kullandığı Discovery mekiği bu hafta 25 yaşını dolduruyor. Mekikler 2014’te yerini daha gelişmiş araçlara bırakacak.

NASA Discover ve Atlantis’i gelecek 4 yıl zarfında müzeye kaldırılacak. NASA artık eskiyen ve sorun çıkaran eski kuşak mekiklerin yerine, 2014 yılında yeni kuşak araçları koyacak. Astronotları Mars’a taşıyacak kadar güçlü olacak yeni kuşak uzay mekikleri, ilk olarak 2018’de Ay’a insan taşıyacak.

NASA son üç yılda uzay mekiklerinin 25 yıllık tarihinde hiç olmadığı kadar zor durumda kaldı. Gerek Columbia’nın Şubat 2003’te mürettebatıyla birlikte gökyüzünde infilakı, gerekse Discovery’nin onlarca kez onarılmasına karşın yine de sorun çıkmasından dolayı uçamaması NASA’yı zor durumda bırakıyor.


Bu aksaklıklara ek olarak, ABD Başkanı George W. Bush’un 2004 yılında açıkladığı Ay ve Mars’ta uzay istasyonları kurulması gibi iddialı projeleri içeren yeni uzay vizyonu, yeni kuşak mekikleri zorunlu kıldı. NASA Başkanı Michael Griffin, kurumun Başkan George Bush’un iddialı uzay projelerini yürütmesi için baştan aşağı bir dönüşüm geçirmesi gerektiğini vurguluyor. Griffin’in deyişiyle, “NASA’yı Ay’a ilk gidilen 60’lı yıllara oranla daha köklü bir dönüşüm ve maliyetli yatırımlar bekliyor”.

NASA’YI BEKLEYEN DÖNÜŞÜMLER

Bu dönüşüm astronot eğitiminden, kurumsal çalışma prensiplerine, NASA’nın özel şirketlerle girdiği milyar dolarlık projelerden NASA personelinin eğitimine kadar birçok alanda maliyetli yenilenmeler anlamına geliyor.

Ancak yeni kuşak uzay mekiği projesi iddialı olduğu kadar da tartışmalı. Maddi yetersizliklerden dolayı mekik programının yetişmeyeceği eleştirisi üzerine, kurum bütçesinin tamamına yakınını bu işe ayırdı. Uzay tarihçisi ve Duke Üniversitesi profesörü Alex Roland ise, yeni kuşak uzay mekiklerinin NASA’ya büyük paralara malolacağını ve vaad edilen şaşalı uzay projelerini götüremeyeceğini savunuyor.

Yeni kuşak astronotlar yeni teknolojileri öğrenmek zorunda kalacak, bunlar arasında Ay toprağından oksijen çıkarmak gibi bugün için fantastik görünen uygulamalar da bulunuyor. Yeni kuşak astronotlar Ay’da kurulacak uzay istasyonlarındaki uzay seralarında sebze meyve yetiştirecek. NASA şimdilerde Ay’da üç yılı kalacak astronotların vücutlarında meydana gelecek fizyolojik değişimleri ölçen deneyler yürütüyor.

YENİ KUŞAK MEKİK AĞUSTOS’TA AÇIKLANIYOR

Yeni kuşak uzay mekikleri 6 kişi alacak. (Discovery üç kişi alıyor.) Yeni tasarıma göre, mekik iki parçadan oluşacak. Araç önce Dünya yörüngesine çıkacak, daha sonra uzaydayken iki parçaya ayrılacak. Bir parça paraşütle Dünya’ya geri dönerken, büyük parça da Ay’a doğru yol alacak.

Yeni kuşak uzay mekiğinin üretimi için iki firma yarışıyor; Lockheed Martin ve Northrop Grumman-Boeing ortaklığı. Her iki konsorsiyum da NASA’dan 60 milyon avans alarak, yarışma için prototip üretimine başladı. Hangi şirketin yeni kuşak uzay mekiklerini üreteceği Ağustos ayında açıklanacak.

2010’A KADAR ESKİ MEKİKLE DEVAM

Yeni kuşak uzay mekiklerinin ihalesi sürerken, NASA eski kuşak mekiklere yatırımları kısıyor. Birçok parça yenilenmezken sadece gerekli bölümler 2010’a kadar yenilenecek. Mekiklerin uzaya fırlatıldığı Kennedy Uzay Üssü’ndeki fırlatma rampası ise yenilenecek.

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu için eski mekikleri 17 kez daha uçuracak. Ayrıca Hubble Uzay Teleskobu’nun tamiri için de bir uçuş daha düşünülüyor.