Uyku öğrenmede kilit rol oynuyor

Bilim insanları iyi bir gece uykusunun öğrenmeyi ve hafızayı ne şekilde etkilediğini ortaya koydu.

Çin ve ABD'de bulunan araştırma ekibi beyin hücreleri ile uyku sırasında oluşan sinapslar arasındaki bağlantıyı görebilmek için gelişmiş mikroskopi teknikleri kullandı.

Science dergisinde yayınlanan çalışmayla ilgili olarak uzmanlar, hafızanın mekanizmalarını çözen zekice ve önemli bir çalışma olduğunu söylüyor.

Uykunun hafıza ve öğrenme konusunda önemli bir rolü olduğu iyi biliniyordu.

Ancak uyku sırasında öğrenme ve hafızaya etki etmesi açısından beynin içinde neler olduğu konusu ciddi şekilde tartışılıyordu.

New York Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Pekin Üniversitesi Şenzen yüksekokulundan araştırmacılar fareleri kendi etrafında dönen bir çubuğun üzerinde yürüyebilmeleri için eğittiler.

Daha sonra bir mikroskop yardımı ile hayvanlar uyurken ya da uykusuz bırakıldıklarında beyinlerinde neler olduğu incelendi.

Uyku sırasında yeni bağlantılar

Bu inceleme sonunda uyuyan farelerin nöronlar arasında dikkat çekici şekilde çok daha fazla bağlantı oluşturduklarını gördüler - yani daha fazla öğreniyorlardı.

Ayrıca uykunun belirli fazlarını kesintiye uğratarak araştırma ekibi derin ya da yavaş dalga uykunun hafıza oluşturmak için önemli olduğunu ortaya koydu.

Uykunun bu bölümlerinde beyin günün daha önceki saatlerinde olan biteni "tekrar oynatıyordu."

New York Üniversitesi'nden Profesör Wen-Biao Gan BBC'ye "Uykunun nöronlar arasında bağ kurulmasını teşvik ettiği bilgisi yeni, bunu daha önce kimse bilmiyordu" dedi.

"Daha önce uykunun yardımcı olduğunu düşünüyorduk, fakat başka sebepler de olabilirdi ve gösterdik ki uyku yeni bağlantılar oluşturmaya gerçekten yardımcı oluyor ve uyku sırasında beyin sessiz değil, gün içerisinde neler olup bittiğini yeniden canlandırıyor ve bu bağlantılar oluşturmak için oldukça önemli görünüyor."

Bu araştırma uykunun öneminini vurgulayan bilimsel çalışmaların sadece sonuncusu.

Toksinler atılıyor

Geçen yıl iyi bir uyku çekmek için yeni bir sebep daha bulunmuştu. Beyin zor geçmiş bir gün sırasında biriken toksinlerin atılması için uykuyu kullanıyor.

İnsanların ise yeteri kadar uyumuyor.

BBC'nin Vücut Saati Günü'nde Profesör Russel Foster toplumun uykunun önemini gözardı etmek konusunda "aşırı derecede kendini beğenmiş" hale geldiğini söylemiş ve bunun "ciddi sağlık sorunlarına" yol açtığını söylemişti.

Bunların arasında kanser, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, enfeksiyonlar ve obezite bulunuyor.

Araştırmanın ileriki aşamaları uykunun önemini açıklıkla ortaya koyuyor.

Bir saat eğitim yaptıktan sonra uyuyan fareler ile yoğun bir şekilde üç saat çalıştıktan sonra uykusuz bırakılan fareler karşılaştırılmış.

Fark oldukça açık, uyuyanların performansı çok daha iyi ve beyinleri daha fazla yeni bağlantı oluşturuyor.

Öğrenmek için uyku molası

Profesör Gan "Araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlar örneğin öğrenciler için. Eğer birşeyi uzun süreler boyunca hatırlamak istiyorsanız bu bağlantılara ihtiyacınız var. Dolayısıyla çalışıp iyi bir uyku uyumak çalışmaya devam etmekten muhtemelen daha iyi" diyor.

Surrey Üniversitesi'nden Profesör Raphaelle Winsky-Sommerer araştırmanın bulgularını BBC'ye yorumladı: "Oldukça etkileyici, dikkatlice oluşturulmuş ve hafızanın altında yatan mekanizmaları tanımlayabilmek için keskin tekniklerin kombinasyonuna başvurulmuş."

Winsky-Sommerer "Uykunun gün içerisindeki deneyimlerle baş etmek konusundaki katkısının hücresel mekanizmalarını ortaya koymuşlar.... Basitçe araştırma size uykunun yeni sinapstik bağlantılar oluşturmayı teşvik ettiğini söylüyor, dolayısı ile uykunuzdan vazgeçmeyin."