USAŞ'ın THY'yi böyle yoluyordu

Zaman'dan Güntay Şimşek'in haberine göre Türk Hava Yolları’nın iç ve dış hatlarda yolculara ikram edilen ürünleri Gate Gourmet USAŞ’tan değil de piyasadan satın alması halinde trilyonlarca liralık tasarruf sağlayabileceği ortaya çıktı. Konuyla ilgili çalışma grubunun hazırladığı rapora göre, 2002’de sadece poşet çay için USAŞ’a Katma Değer Vergisi hariç 451 milyar 299 milyon lira ödendi. Oysa aynı hizmet Çaykur’dan sadece 232 milyar 417 milyon lira karşılığında satın alınabilecekti. Diğer ürünlerde de fahiş fiyat farklarını tespit eden yönetim öncelikle çay, su, çiçek, kraker ve portakal suyu alımını durdurdu. Yeni düzenlemelerle USAŞ’a bir yıllık ikramlar için ödenen 100 milyon doların yarı yarıya düşürülmesi bekleniyor. Rapordaki çarpıcı sonuçlardan biri de su alımlarıyla ilgili. USAŞ, dışarıdan 200 bin TL’ye alınabilecek suyu 350 bin TL’ye satarken servis ücretiyle rakamı daha da yukarı çıkarmış. Ayrıca bir uçak için ödenen handling (servis) ücretinin anlaşmalarda sabit tutulması ve fiyat analizi yapılmaması sebebiyle kurumun servis bölümünde bir tasarruf yoluna gidilemediğine işaret ediliyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Abdurrahman Gündoğdu’nun talimatıyla temmuz ayında ikram konusunda araştırma yapmak üzere bir çalışma grubu oluşturuldu. Araştırmalar sonunda hazırlanan raporda, ilgili firmayla yapılan 5 yıllık sözleşmenin THY aleyhine ağır şartlar içerdiğine dikkat çekildi. Yine bir kısım ürünlerin piyasadan çok daha ucuza veya reklam karşılığı alınabileceği de belirtiliyor. Yaklaşık 36 kalemde tasar-ruf için çalışma yapan Türk Hava Yolları, orta menzil uçuşların kısa hat kapsamına alınması ile kısa ve orta hatlarda kullanılan bar–bevarage farklılıklarından 2003 fiyatları ile yılda yaklaşık 115 milyar lira tasarruf sağlamayı amaçlıyor. 2002 yılında USAŞ tarafından temin edilen termos poşet çay ve 25’lik süzme poşet çay için 451 milyar 299 milyon lira+KDV ödeyen THY, 2002 yılında kullanılan termos ve süzme çay poşet adetleri baz alınarak Çaykur’dan çay alınması halinde ise ödenecek miktarın sadece 232 milyar 417 milyon lira olacağını belirledi. 2002 yılında USAŞ’a ödenen toplam bedel ile Çaykur’dan çay temin edilmesi halinde ödenecek bedel arasındaki fark 218 milyar 881 milyon lira çıktı. Tasarruf sağlanacak ikram kalemleri şöyle sıralandı: Selefonlama hizmetinde kullanılan selefon için USAŞ’a bir yılda 65 milyar 139 milyon lira+KDV ödendi. THY selefonu kendisi temin edecek, bunun için de 1 yıllık yaklaşık 14 milyar 414 milyon lira+KDV ödeyecek. Sadece selefondan yıllık 50 milyar 724 milyon lira tasarruf sağlanacak. Servislerde kullanılan plastik bardak yerine kağıt bardak alınacak bu uygulamayla THY’nin kazancı yıllık 100 milyar olacak. Altın Köpük şarabı kaldırılacak. Bunun sonucunda 2003 fiyatları ile 176 milyar lira tasarruf sağlanacak. Raporda önemli satırbaşları Plastik / kağıt bardak: Kağıt bardağın piyasadan daha yüksek miktarda reklamlı olarak alınması halinde birim fiyatın yaklaşık olarak yüzde 30 düştüğü öngörülerek yıllık kağıt bardak maliyeti 500 milyar TL olarak hesaplanmıştır. Mevcut uygulamada tüm servislerde plastik bardak kullanılmakta olup maliyeti yıllık yaklaşık olarak 756 milyar TL’ydi. Uygulama değişikliğinden yapılacak tasarruf yıllık yaklaşık olarak 100 milyar TL olarak öngörülmektedir. Altın Köpük: Mevcut yükleme adetleri üzerinden seferlerde geri dönüşüm oranlarının yüksek olması ve servis sırasında yolcu tarafından tercihinin az olduğu tespit edildi. İç hatlarda Altın Köpük şarabın yüklemesinin kaldırılması kararlaştırıldı. Bunun sonucunda 2003 fiyatları ile yıllık yaklaşık olarak 176 milyar TL tasarruf sağlanacak. Çiçek: Uzun uçuşlarda bar, WC ve trolley çiçeği yüklenmesi yapılıyor. Bar çiçeği uygulaması devam etmesi diğerlerinin kaldırılması halinde 2003 yılında yaklaşık olarak 76 milyar TL çiçekten tasarruf sağlanacak. Bar çiçeğinin THY tarafından temin edilmesi halinde ise (VIP seferi için firmadan alımı yapılan çiçeklerin fiyatı baz alınarak) 18 milyar TL tasarruf sağlanacak. Portakal suyu: Business ve ekonomi sınıfında servis edilen taze portakal suyu için 2003 yılının ilk 6 ayında 17.431 lt için yaklaşık olarak 100 milyar TL ödenmiştir. 2003 yılının ilk 6 ayında ödenen bedelin 2003 yılının ikinci 6 ayında ödenen bedele eşit olduğu düşüncesinden hareketle yıllık yaklaşık olarak 200 milyar TL ödenmesi öngörülmektedir. USAŞ’a alternatif olarak değerlendirilen ürünler kullanılması halinde ürün temini yurtiçinden yapılarak büyük oranda tasarruf edilmesi planlanıyor. Süt: USAŞ’tan toplu depo çıkışı olarak temin edilen ürünlerin THY tarafından temin edilmesi durumu aşağıda yer almaktadır. Piyasa araştırması yapılarak USAŞ’tan alınan süt ile aynı marka ürünün fiyatı 258.300-TL olarak tespit edilmiştir. Aynı dönem için sütün THY tarafından temin edilmesi durumunda yapılan hesaplamada 129.500 adet süt için 258.300-TL birim fiyattan toplam 33.455.016.000-TL ödenmesi öngörülmektedir. 22 milyar TL olup bir yıllık tasarruf 44 milyar TL’dir. Su: Piyasa araştırması yapılarak USAŞ’tan alınan su ile aynı marka ürünün fiyatı 298.728-TL olarak tespit edilmiştir. 2002 yılında alınan su adetleri ile USAŞ Nisan-Haziran 2003 dönemi fiyatları baz alınarak yapılan hesaplamada yıllık yaklaşık olarak 231 milyar TL ödenmesi öngörülmüş. THY tarafından aynı markalı suyun alınması halinde ise aynı adette su için 209 milyar TL bedel ödeneceği öngörülmektedir. Bu durumda yıllık tasarruf 22 milyar TL’dir. Başka marka sularda da benzeri yaklaşımlar söz konusu.