Unutulan zafer:Kut-ul amare

Harp Tarihi Araştırma Grubu tarafından düzenlenen toplantıda, 1916’da Irak cephesindeki Kut-ül Amare Zaferi ile ilgili çok sayıda belge, fotoğraf ve harita katılımcılara tanıtıldı. Savaşla ilgili 4 ayrı sunumda ‘Unutulan Zafer Kut’ konusunda bilgi verildi.

Kurucu üyeliğini Necmettin Özçelik’in yaptığı Harp Tarihi Araştırma Grubu, Kut-ül Amare zaferinin 90. yılında bir anma toplantısı düzenledi.

Toplantıda, Türk ordusunun Çanakkale’den sonra 1. Dünya Harbindeki en büyük başarısı olan Kut ül Amare Zaferi, Harp Tarihi Araştırma Grubu üyeleri tarafından tarihçesi ve belgeleriyle katılımcılara sunuldu.

29 Nisan 2006 Cumartesi günü saat 14.30’da Rahmi M. Koç Müzesi Konferans Salonu’nda yapılan toplantıda Araştırmacı Mehmet Reşit Erol Irak cephesinde bando ve marşlar konulu sunumunu, Araştırmacı Bali Yazıcı Kut muharebelerinin tarihi sunumunu yaptı.

Araştırmacı Necmettin Özçelik iki süvari generalinin hatırasından yola çıkarak Kut muharebeleriyle ilgili bilgi verdi. Son olarak Araştırmacı Tunca Örses de Kut muharebelerinin hatıratı üzerine konuştu.

KUT-ÜL AMARE ZAFERİ

1914 sonlarında Irak’a asker çıkaran İngiliz ve Hint askerleri, General John Nixon ve General Charles Townshend komutasında 1915 sonbaharında Bağdat’a doğru yürüyüşe geçti. Albay Nureddin Bey ( Nureddin Paşa) 27 Eylül 1915’te İngilizleri Kut önünde karşıladı. İlk önce Bağdat’ın 30 km güneyine kadar çekilen Türk ordusu, İngilizleri püskürttü ve General Townshend etrafı Dicle nehri ile çevrili Kut yarımadasında kuşatıldı. Nureddin Bey’in yerine Irak komutanlığına getirilen 52. Tümen Komutanı Halil Paşa kumandasındaki kuşatmayı yarmak için Basra’daki İngiliz genel karargahının yaptığı üç taarruz da büyük kayıplar ve fiyaskoyla sonuçlandı.

Kut-ül Amare'de İngiliz birliklerinin komutanı General Townshend de esir alınmıştı.

İngiltere, General Aylmer komutasındaki birliklerin başarısız olan birinci taarruzun ardından Irak cephe komutanı J. Nixon’ı azledip Percival Lake’i bu göreve getirdi; ancak yeni komutan da kuşatmadaki birliklerini kurtaramadı. Çaresiz kalan İngilizler, savaşa birlikte girdikleri Rusya’dan yardım istedi. O dönemde İran’ın Kirmenşah bölgesini işgal etmiş olan Rus kuvvetlerinin komutanı Baratov’un Kut üzerine yaptığı saldırı da sonuçsuz kaldı.

Kurtuluş ümidi kalmayan, erzak ve cephane sıkıntısı çeken General Townshend, Halil Paşa’ya 26 Nisan’da mektup yazarak Kut’u teslim etmeye hazır olduklarını bildirdi. Halil Paşa ise birlik, silah ve cephaneleri teslim etmesi şartıyla istediği yere gidebileceği cevabını verdi. Townshend ise tüm silah ve cephanesini yok ettirerek 29 Nisan 1916’da teslim oldu.

40 BİN KAYIP VERDİLER

Yaklaşık 5 ay süren kuşatmanın ardından, 13 general, 481 subay ve 7 bini Hintli 13 bin 300 İngiliz askeri Türk birliklerine teslim oldu. Tarihe Kut ül Amare zaferi olarak geçen savaşlar sırasında İngilizler 40 bin kayıp ve esir verirken Türk birlikleri ise 25 bin askerini kaybetti.

Kut ül Amare savaşı sırasında Türk birlikleri sınırlı sayıda uçakla önemli görevler yaptı. Keşif görevleri yapan Türk uçakları bir taraftan da düşman hedeflerini bombardıman etti. 26 Nisan 1916’da Kut ül Amare’deki İngiliz kuvvetlerine erzak yardımına çalışan bir İngiliz uçağı da Türk avcı uçağı tarafından düşürüldü.

Ancak kazanılan bu tarihi zafere rağmen savaşın genelinde mağlup olan Türk ordusu, takviye edilen İngilizlerin bölgeyi Şubat 1917’de işgal etmesine engel olamadı. Irak’ın güneyine 1914 sonlarında çıkarma yapan İngilizler, ancak Mart 1917’de Bağdat’a ulaşarak kenti işgal etti.

ntv