Üniversite adayları tercih stresinde
Abone olÖğrenci Seçme Sınavı'nın ardından 1,5 milyon öğrenci ve aileleri, şimdi yeni bir sınavla karşı karşıya: tercihler...
Öğrencilerin geleceğini şekillendirecek olan tercih konusunda
asla hata yapılmaması gerekiyor. Uzmanlar, yapılan en büyük hatayı,
telkinlere kulak vererek ya da popülerliğine kanarak "sevilmeyen ve
istenmeyen bir bölümü tercih etmek" olarak açıklıyor. Rehber ve
Psikolojik Danışman Orhan Bağış, Eğitim Bilim Dergisi'nde
yayınlanan makalesinde bir yıl kaybetmenin bir ömrü kaybetmeye
değeceğinin altını çiziyor. Meslek seçiminin adeta "mutluluğa
açılan" ilk kapı olduğunu belirten Bağış, tercihler öncesinde
mutlaka rehberlerden görüş alınması gerektiğini kaydediyor.
Popülariteye kanmayın Öğrencilerin meslek seçiminde karşılaştıkları
en büyük sorunun, idealleriyle realitelerini birbirine
karıştırmaları olduğuna dikkat çeken Bağış, "Öğrencinin böylesine
önemli bir kararda çevre faktörlerinin baskısını hissetmesi ve ona
göre tavır sergilemesi söz konusudur. Buna ailenin yanı sıra
ekonomik ve sosyal etmenler de dahil edilebilir. Genç, işte bu
çemberden kurtulduğu ve 'kendi olmak' iradesini yakaladığı zaman
mutlu olmanın kapısını açar" diyor. Öğrencilerin yeteneklerine
uygun meslekler yerine, popülaritesi yüksek, çok para kazandıran
alanlara gitmek istediğini ifade eden Bağış, şunları söylüyor:
"Gencin, yaptığı işten mutluluk duymayacağı bir alan, bir süre
sonra kendisine giydirilmiş küçük beden elbise gibi gelecektir.
Bunun yerine bilimsel temellere dayalı Mesleki Olgunluk Ölçeği,
Kendini Değerlendirme Envanteri, Meslekî Eğilim Testi gibi testleri
uygulayarak sağlıklı ve gerçekçi meslek tercihine gidebilir." Son
kararı genç vermeli Bağış, tercih aşamasında özellikle ailelere
büyük görev düştüğünü ifade ederek şunları ekliyor: "Aile ve diğer
bireyler, kendi özlemleriyle çocuklarının sınırları arasında
gerçekçi bir denge kurmalıdırlar. Gencin istekleri ve yetenekleri
doğrultusunda seçim yapmasına izin vermeliler. Meslek seçimi
konusunda yol gösterilebilir ama son kararı gencin vermesi
gerekir." TERCİHTEN ÖNCE ŞU SORULARI KENDİNİZE SORUN Uzmanlar, şu
sorulara da verilecek cevapların meslek seçimine ışık
tutabileceğini belirtiyor: l Ailenizin sizden beklentileri ve
ekonomik gücü nasıldır? Uzun süreli eğitim isteyen bir mesleğe
yönelebilir misiniz? l Güzel sanatların herhangi bir koluna karşı
özel yeteneğiniz var mı? l Büyük bir şirkette mi çalışmak
istersiniz, serbest çalışmayı mı tercih edersiniz? l Büyük bir
şehirde mi, küçük bir şehir de mi çalışmak istersiniz? l Çok para
kazanmak istiyor musunuz? l Neleri yapmaktan ve neleri yapmamaktan
hoşlanıyorsunuz? l Serbest zamanlarınızda nelerle uğraşıyorsunuz? l
Emin bir iş mi istiyorsunuz, yoksa risk almaya hazır mısınız? l
İnsanlarla iyi geçinebiliyor musunuz? BUNLARA DİKKAT EDİN Rehberlik
uzmanları, öğrencilerin tercihlerini yaparken dikkat edecekleri
noktaları şöyle sıralıyor: Yükseköğretim programının puanı, puan
türü, yüzdelik dilimi, kontenjanı, ortaöğretim başarı puanları,
alan-kol bölümleri ile varsa özel şartlarına dikkat etmeliler.
Ayrıca ortak alanlara da dikkat ederek tercih şanslarını
artırabilirler. Tercihlerini sıralarken en çok istedikleri
yükseköğretim programına öncelik verebilirler. Ancak bunu yaparken
istedikleri programı düşük puanlı tercihlerinden sonra
yazmamalıdırlar. Bu durum, tercihlerinin "ölü" yani geçersiz
olmasına sebep olur. İlgi ve yeteneklerine uygunsa, puanlarından
daha düşük öğretim programlarına da yer verebilirler.
Kazandıklarında gitmeyecekleri bir programa tercihlerinde yer
vermemeliler. Bunun yerine, tercih yapmayarak bir yıl daha
hazırlanmayı düşünebilirler. SIRALAMA ÇOK ÖNEMLİ Rehber ve
Psikolojik Danışman Hikmet Ak öğrenciye "Ne olmak istiyorsun?" diye
sorduklarında "Mühendis" dediklerini ama bu cevabın "Ne mühendisi,
hangi üniversite, hangi şehir" şeklinde araştırılmadan verildiğini
dile getiriyor. Rehberlik Uzmanı Yücel Yücel de her yıl pek çok
adayın meslek seçiminde bilinçli davranmadığı ve tutarlı tercih
yapmadığı için ya açıkta kaldığını ya da istemediği yüksek öğretim
programına yerleştiğini dile getiriyor. Yücel, "ÖSS sonuçları
açıklandıktan sonra "Keşke bir alt sıradaki tercihimi bir üst
sıraya yazsaymışım" veya "Şu bölümü tercihlerim arasına
yazsaymışım, kazanıyormuşum" gibi pişmanlıklar duyulmaması için
"tercih yaparken öncelik sevilen mesleklere vermeli" uyarısında
bulunuyor. GELECEĞİN MESLEKLERİ Enformasyon Mühendisliği Ergonomi
Mühendisliği Otomasyon Mühendisliği Tasarım Mühendisliği Genetik
Mühendisliği Tıp Mühendisliği Network Mühendisliği Mekatronik
Mühendisliği Uluslararası İlişkiler Kamu Yönetimi Çalışma Ekonomisi
ve Endüstri İlişkileri Uluslararası Hukuk Psikoloji Halkla
İlişkiler ve Tanıtım Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Rehberlik ve
Psikolojik Danışma Mütercim -Tercümanlık YENİŞAFAK