Ulaşılamayan hastalık

Türkiye’de, dünyadaki en yaygın genetik hastalık olan ve tehşis konulamayınca ölümcül sonuçlara yol açan gıda alerjisi “çölyak”a sahip 500-700 bin kişiden, sadece 10 bin tanesine ulaşılabiliyor.

Türkiye’de, dünyadaki en yaygın genetik hastalık olan ve tehşis konulamayınca ölümcül sonuçlara yol açan gıda alerjisi Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sema Aydoğdu, çölyak hastalığının, diğer gıda alerjilerinin 1-2 yılda geçmesine rağmen, ömür boyu süren tek gıda alerjisi olduğunu söyledi.

Bu hastalığa sahip olanlarda, buğday, arpa, çavdar ve yulaftaki bitkisel protein glutenin, alerji yaptığını belirten Aydoğdu, alerji sonucu ince bağırsağın sindirim ve emilim fonksiyonunun bozulduğunu kaydetti.

“GEÇMEYEN VE ADI KONMAMIŞ HER TÜRLÜ YAKINMALAR”
Türkiye’de tahmini olarak 500-700 bin çölyak hastası bulunmasına rağmen en iyimser tahminle bunlardan sadece 10 binine ulaşılabildiğiniifade eden Aydoğdu, şöyle konuştu:

“Hastalığın başlıca belirtileri, ishal, karın şişliği ve çok hızlı zayıflama. 0-5 yaş grubu çocukların ishal yakınmasıyla gelme olasılıkları yüksek. Israrlı demir tedavisine rağmen devam eden kansızlık, en önemli belirtilerinden biri. Eklem ağrıları olabilir, bir türlü geçmeyen ağız içi yaraları, genç çocukların bluğa ermesinde gecikme, karaciğer hastalığı, cilt dökülmeleri de... Bir türlü geçmeyen ve adı konamamış her türlü yakınmada, çölyak hastalığı düşünülmeli.”

“KEMİK ERİMESİ VE DÜŞÜKLERE DİKKAT”
Yetişkin hastaların tamamına yakınında ise kemik erimesi gözlendiğine dikkati çeken Aydoğdu, şöyle devam etti:

“Bunun, menapozdaki kemik erimesiyle karıştırılmaması lazım. Menapoz öncesi ağır bir kemik erimesi çölyak hastalığının habercisi olabilir. Bunun yanı sıra sık düşük yapılması da hastalığın başka bir belirtisidir. Türkiye’de bunun nedeni olarak şeker hastalığı veya kedilerden geçen toksoplazma enfeksiyonu bilinir ve kadın doğumcular buna yönelik tektikler yapar ama hiçbir kadın doğumcu, sık düşük yapankişide çölyak hastalığını araştırmaz. Yaş ilerledikçe hastalık o kadarfarklı sistem bulgularıyla karşımıza geliyor ki bu yüzden hekimler, tüm dünyada tanımakta zorlanıyorlar.”

“HER AN ORTAYA ÇIKABİLİR”
Aydoğdu, “çölyak”ın, bir çocukluk hastalığı olmadığına işaret ederek, çölyaklı kişilerin, hastalığa genetik yatkınlıkla doğduklarınıdile getirdi. Şu ana kadar hastalıkla ilgili tek sorunlu genin bulunamadığını belirten Aydoğdu, “Çok fazla sorunlu gen var. Öyle bir an geliyor ki tetikleyen bir mekanizmayla genetik yatkınlık hastalığa dönüşüyor. Amabunun ne zaman olacağı belli değil. Literatürde 80 yaşında bu hastalığın ortaya çıktığı bir kişi kaydedilmiş. Hastalık, hayatın herhangi bir döneminde, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir” diye konuştu.

Hastalığın Türkiye’de yeterince bilinmediğini ifade eden Aydoğdu, bu nedenle glutensiz ürünlerin şimdilik İstanbul, Ankara ve İzmir’de satıldığını kaydetti. Çölyak hastalarının, diyete kesinlikle uyması gerektiğini vurgulayan Aydoğdu, diyete uymayanlarda mide ve bağırsak kanseri, troid bezi ve şeker hastalığıyla ilgili sorunların ortaya çıkabileceğini bildirdi.