Üç ülkeden Güney Çin Denizi çıkışı bir an önce...

ABD, Avustralya ve Japonya dışişleri bakanları, bölgedeki arazi ıslahı ve askeri tahkimatın durdurulması çağrısı yaptı.

Filipinler'in başkenti Manila'da düzenlenen Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) Zirvesi'nde bir araya gelen ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Avustralya Dışişleri Bakanı Julie Bishop ve yeni Japonya Dışişleri Bakanı Taro Kono, Güney Çin Denizi konusunda ortak açıklama yaptı. 

BİR AN ÖNCE MÜZAKEREDE BULUNMAYA DAVET ETTİ

Açıklamada bakanlar, Güneydoğu Asyalı mevkidaşlarını, dünyanın en işlek su yollarından birindeki çatışmaların tırmanmasını önlemek için Çin ile yasal olarak bağlayıcı deniz kanunları üzerinde bir an önce müzakerede bulunmaya davet etti.

Uzun süredir devam eden deniz anlaşmazlıklarına ilişkin duydukları ciddi endişeyi ifade eden bakanlar, "statükoyu değiştirecek ve gerginliği arttıracak zorlayıcı tek taraflı eylemlere yönelik sert itirazlarını" ifade etti.

Bakanlar, Güney Çin Denizi'nde hak iddia eden devletleri, "arazi ıslahından, ileri karakol inşaatından, tartışmalı yerlerin askerileştirilmesinden ve bölgedeki deniz çevresinde kalıcı fiziksel değişime neden olacak tek taraflı eylemlerde bulunmaktan kaçınmaya" çağırdı. 

Bakanlar ayrıca, ihtilafa düşen devletlerin iddialarını, 1982 tarihli deniz antlaşmasına ve uluslararası hukuka uygun olarak barış içinde açıklığa kavuşturması gerektiğini vurguladı.

DÜN YAYIMLANAN ORTAK BİLDİRİDEN DAHA SERT

Bu arada Tillerson, Bishop ve Kono'nun yayımladığı açıklamadaki söylemlerin, ASEAN Zirvesi'ne katılan üye ülkelerin dışişleri bakanları tarafından dün yayımlanan ortak bildiriden daha sert olduğu değerlendirmeleri yapıldı.

ASEAN üyesi ülkelerin dışişleri bakanları yayımladıkları ortak bildiride, Çin'in tartışmalı Güney Çin Denizi'ndeki arazi ıslahını ve askeri tahkimatını dolaylı yoldan eleştirmiş ve Çin'in hemen hemen tüm stratejik su yollarında tarihsel hak iddialarını geçersiz kılan geçen yılki uluslararası tahkim kararına üstü kapalı atıfta bulunulmuştu.

Bildirinin ilgili maddelerinde eskiden olduğu gibi Çin'in ismine doğrudan yer verilmemişti.

ASEAN'ın asli üyesi olmamakla birlikte birlik ülkeleriyle derin ekonomik ve ticari bağları bulunan Pekin'in, Kamboçya gibi müttefikleri aracılığıyla birlik siyasetine ağırlığını koymaya çalıştığı değerlendirmesi yapılmıştı.

Dünyanın en önemli deniz güzergahlarından olan ve zengin hidrokarbon rezervleri bulunduğu belirtilen Güney Çin Denizi üzerinde Çin başta olmak üzere Filipinler, Vietnam, Malezya, Brunei ve Tayvan hak iddia ediyor.

Pekin'in, tartışmalı sularda inşa ettiği yapay adalar üzerinde kurduğu üsleri silahlandırdığı iddiaları, bölge ülkeleri ve Çin arasında gerginlik yaşanmasına neden oluyor.