İSTANBUL'daki Uber-taksici kavgasının arka planında 30 milyar liralık plaka kavgası var. Yıllık cirosu 5 milyar liraya ulaşan taksiler bu pazarda rakip istemiyor. Taksiciler biz vergi veriyoruz, Uber vermiyor diyor? Korsan taksinin 'markalaşmış' hali olan Uber, taksilerden daha ucuza hizmet verip gidilecek yer seçmeyince hızla popüler oldu. Taksiler başa çıkamadıkları Uber'ler ile davalık oldular. Bugün ilk duruşma görülde ve mahkeme UBER'e savunma için süre verdi. Peki neyin nesi bu UBER, sahipleri hangi ülke vatandaşı ve kimdir? Önce Uber-Taksici savaşındaki flaş gelişmeyle başlayalım. UBER DAVASINDA FLAŞ KARAR : UBER'e erişimin engellenmesi için açılan davanın ilk duruşması bugün Çağlayan'daki adliyede görüldü. Taksi şoförleri dava öncesi adliyeye çıkarma yaptı. Taksiciler erişim yasağı uygulanması için dilekçe sunarken, UBER süre talep etti. UBER'e savunma için 2 hafta süre verildi, mahkeme ertelendi. UBER'İN SAHİBİ TRAVIS KALANICK KİMDİR : UBER'in sahipleri tahmin edeceğiniz gibi ABD vatandaşı. 2 kişi tarafından kurulan Uber'in kamuoyu önüne sıkça çıkan sahibi Travis Kalanick. Şirketin CEO'su da olan Travik Kalanick 41 yaşında ve sıfırdan Forbes'in en zenginler listesine girmiş durumda. Travis Kalanick'in kişisel serveti 4.8 milyar dolar. UBER'İN SAHİBİ GARRET CAMP KİMDİR ? : Uber'in perde arkasında kalmayı tercih eden diğer sahibi de Garret Camp. 39 yaşında Forbes'in en zenginler listesine giren Garret Camp'ın kişisel serveti 4.8 milyar dolar. Sahiplerini 9 yılda en zenginler listesine sokan Uber, İstanbul'un ulaşım rantından pay kapmak istiyor. Tüm kavga da işte bundan çıkıyor. UBER NEDİR? : Uluslararası bir uygulama olan UBER, Travis Kalanick ve Garret Camp tarafından kuruldu. 2009 yılında ortaya çıkan Uber taksi akıllı telefondaki uygulaması ile hızla yayıldı. Türkiye pazarına da Uber 2014 yılında etkin bir giriş yaptı. Uber bünyesinde lüks araçlar da bulunuyor. Fiyatları taksilere göre daha düşük olduğundan ve gidilecek mesafeyi seçmediklerinden vatandaş tarafından tercih ediliyor. İSTANBUL'DAKİ UBER TAKSİ SAYISI : Uber kullanıcısı gideceği yere taksi, lüks araç, tekne ya da herhangi bir araç ile gitme seçeneklerine sahip olabiliyor. Yolcular, uygulamayı akıllı telefonlara indirerek konum bilgilerini paylaşıyor. Sistem üzerinde kayıtlı araçlar içerisinde yolcuya en yakın araç gidip yolcuyu alıyor. İstanbul'da yaklaşık 6 bin UBERtaksi bulunuyor. UBER'İN UYANIKLIĞI : Uber vergi vermiyor. Haliyle ulaşım ücreti taksiden düşük oluyor. Bugüne kadar Uber araçları için yazılan tüm cezaları da şirket karşılıyor. Arkasında dev bir sermaye olduğundan Uber 4 yıldır illegal olmasına rağmen hizmet vermeye devam ediyor. UBER Mİ TAKSİ Mİ? : Uber'in Türkiye'de bu kadar tutmasının tek sebebi arkasındaki sağlam para kaynağı değil. Bunda ne yazık ki Taksicilerin katkısı fazla. Kısa mesafeye kontak açmayan, yağmurda aracına almayan, uzun mesafeden götürmeyi adet edinen, müşteriyle sohbette ısrar eden taksici kesimi UBER'in ekmeğine yağ sürdü. Bugün UBER kullanıcıların büyük kısmı sırf taksicilerin tutumları dolayısıyla sisteme arka çıkıyor. Elbette işin bir de maddi boyutu var; İSTANBUL'DA 18 BİN TAKSİ PLAKASI VAR : İstanbul’da değeri yıldan yıla artan 18 bin yasal taksi plakası bulunuyor. 2011 yılında şehirdeki bir taksi plakasının piyasa değeri 875 bin lira iken, bu rakam 2017’de 6 yılda yüzde 92 artışla 1 milyon 680 bin TL’ye ulaşmış durumda. Türkiye’nin en büyük kentindeki taksi plakalarının toplam değerinin de 30 milyar TL’yi aştığı görülüyor. Plaka sahibi bugün ortalama 7 bin 500 TL’den taksi plakasını işletilmek üzere başkasına kiralayabiliyor. PLAKA KİRA ARTIŞI % 15’LE ENFLASYONU SOLLADI: Geçen yıl kiraların 6 bin 500 lira olduğu göz önüne alındığında ise, plaka kiralarında yüzde 15’le bir yıllık artışın enflasyon oranını geçtiği net şekilde görülüyor. Sonuçta, taksi plakası yatırımının aynı değerde bir emlak yatırımından çok daha fazla getiri sağladığı ortaya çıkıyor. Bir taksinin yılda ulaşabildiği azami hasılat yaklaşık 250-300 bin TL arasında. Bu da sektörün İstanbul’daki yıllık cirosunun tam 5 milyar TL’yi bulduğunu gösteriyor. Üstelik bu pazarın yasal tarafı. TAKSİ ŞOFÖRÜNE KALAN DEVEDE KULAK -Korsanları hesaba katmadan bile sektör kendi başına bir dev. Hesabın alt kalemlerinde ise detaylar daha çarpıcı hale geliyor. Taksici esnafının verdiği bilgilere dayanarak yaptığımız ortalama hesaplara göre, İstanbul’da bir taksinin ortalama günlük hasılatı 750 TL’yi bulurken, bu rakamın yüzde 40’ı plaka sahibine kalıyor. Kalan tutarın yüzde 20’si yakıta harcanırken, geriye kalanın da 2 taksi şoförü arasında paylaşıldığı belirtiliyor. Rakamlar her taksi için farklılık gösterebilir. Daha az kazanan olabildiği gibi, daha çok kazanan da muhakkak vardır. Fakat İstanbul’da böylesine büyük pazar varken, UBER gibi dünya devi şirketlerin pazardan pay almak için Türkiye’de üs kurmak istemesi ve bunun çatışmaya neden olması kaçınılmaz görünüyor. AYLIK YAKIT MALİYETİ 4.500 TL’Yİ BULUYOR: İki vardiya taksi işletildiğinde plaka sahibinin eline hasılattan aylık ortalama 7 bin 500 TL geçiyor. Yılda bu rakam 90 bin TL’yi buluyor. Yani 1.6 milyon TL’lik plaka sahibine giderler hariç yılda en az 90 bin TL bırakıyor. Ortalama yakıt maliyeti 4 bin 500 TL’yi buluyor. Buna, araç sigortası için 500 lira, çalışan taksici sigortası için bin lira ve araç bakımı için de 500 TL eklendiğinde, bir taksiye harcanan tutar ayda 6 bin 500 TL oluyor. Bu hesaba göre, bir taksi şoförünün gelir elde etmesi için aylık cirosunun 14 bin lirayı geçmesi gerekiyor. BİR BAKIŞTA TAKSİLER -Yasal taksi sayısı: 18 bin -Taksi cirosu (Günlük): 750 TL -Taksi cirosu (Yıllık): 250 bin TL BİR TAKSİDEN GÜNDE KİM NE KAZANIYOR? -2 Soför: 300 TL -Plaka Sahibi: 300 TL -Yakıt: 150 TL UBER’DE AYLIK GELİR 5 BİN TL: Talep yüksek olunca, İstanbul özelinde her geçen gün UBER’in araç ve sürücü sayısı artıyor. Taksici esnafı yaptıkları milyon liralık plaka yatırımına karşın UBER’in elini kolunu sallaya sallaya kendilerine rakip olması hoş karşılanmıyor. İşin haksız rekabet boyutunun haricinde, taksilerde ciroların düşmesi ve kendilerinden öğrendiğimiz kadarıyla aylık 5 bin TL’ye yaklaşan gelirleri ile UBER sürücüleri taksicilerin hedefi haline gelmiş durumda. Soruna, yasal zeminde çözüm getirilmediği takdirde taksiciler ile UBER sürücüleri arasında kavganın sonu gelmeyecek. TAKSİCİLERİN UBER'E SALDIRILARI: Taksiciler İstanbul'da son bir haftada 3 UBER aracına saldırdı. Bir Uber aracı ise kimliği belirsiz kişilerce kurşunlandı. Kadıköy Rıhtım Caddesi üzerindeki bir grup taksici gece saatlerinde UBER araçlarıbı çağırdı. Müşteri bildirimi ile UBER araçlarını tenha bir yere çağıran taksiciler sürücüleri darp etti. İstanbul 15 Temmuz Şehitler Otagarı'na çağırılan UBER aracının şoförü Bahattin Toslu, araçtan indiği anda 10 civarında taksi şoförünün saldırısına uğradı. Şişli'de bir taksi sürücüsü, içerisinde yolcu olan UBER şoförüne saldırdı. Bıçakla aracı çizen ve tekmeleyen taksi şoförü, kadın yolcuların korku dolu anlar yaşamasına neden oldu. Dün akşam saatlerinde Küçükçekmece Kanarya Mahallesi'nde yolcu almaya giden bir UBER aracına kimliği belirsiz kişi ya da kişiler tarafından silahlı saldırıda bulunuldu.