Tüzmenden ince taktikler

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Merkez Bankası'nın başına geçecek yeni başkana, ABD Merkez Bankası eski Başkanı Alan Greenspan'ın ''Maestro'' kitabını okumasını önerdi.

Merkez Bankası Başkanının sahip olması gereken özellikleri de sıralayan Tüzmen, ''Bir Merkez Bankası başkanının bence iyi sualtı eğitimi almış olması lazım. Paniklemeyecek, soğukkanlı olacak. Olaylar sırasında ilk önce duracak, sonra düşünecek, sonra karar verecek ve hızla harekete geçip kararı uygulayacak. Sudan çıkmış balığa dönmeyecek'' dedi.

Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen ''Avrupa Akdeniz Ticaret Bakanları Konferansı''na katılmak üzere geldiği Fas'ın Marakeş kentinde gazetecilerin çeşitli konulardaki sorularını yanıtladı.

Bir gazetecinin, Merkez Bankası Başkanı ile ilgili yaşanan tartışmaları sorması üzerine, Türkiye gibi gelişmekte olan ve kişi başı milli geliri 5 bin dolarlar seviyesinde bulunan bir ülkede, milli geliri 40-50 bin dolar olan ülkelerdeki gibi görev değişikliklerinin profesyonelce yapılmasının mümkün olmayabileceğini söyledi.

ABD'de Merkez Bankası Başkanı'nın devlet başkanıyla aynı dönemlerde görev aldığını ve devlet başkanının görev süresinin tam ortasında değiştiğini anlatan Tüzmen, böylece, bir merdiven mekanizması oluşturulmasının amaçlandığını kaydetti.

Türkiye'de ise gündemin önceliklerinin farklı olması nedeniyle, bu noktaya gelindiğini ifade eden Tüzmen, ''Şu anda, hiçbir sahipsizlik söz konusu değil. Herkes görevinin başında. İşini yapıyor. Türkiye bence kendisini biraz vekaletler dönemine de alıştırmalı diye düşünüyorum. Son yaşanan dönemlerde ben de yaşıyorum, görüyorsunuz. Benim kendi kuruluşlarımda da bunu sıkça yaşamaya başladım. Dolayısıyla bu vekalet sisteminin Türkiye tarafından artık iyice alışılması gereken bir sistem olduğuna inanıyorum'' dedi.

Tüzmen, gazetecilerin, Merkez Bankası başkanının sahip olması gereken özelliklere ilişkin sorularını yanıtlarken de, Merkez Bankası'nı kişi bazında değil, kurum olarak eleştirdiğini hatırlattı. Merkez Bankası'nın ''tutucu olduğunu ve risk almadığını'' kaydeden Tüzmen, bunu eleştirirken, ''Hiçbir kurum ve kuruluş, kamu kurum ve kuruluşu, bir özel sektör kurum ve kuruluşu (Benim görevim sadece budur. Başka şeyle ilgilenmem) diyemez. Eğer ortada Hükümetin benimsediği bir model varsa, bu da ihracata dayalı kalkınma modeli ise bunun gereğini herkes yerine getirmek zorundadır. Benim eleştirim buradan olmuştur'' diye konuştu.

Yaklaşık 3 yıl önce TL'nin aşırı değerli olduğunu söylediğinde, arkasında kimsenin yer almadığını, şimdi ise bütün köşe yazarlarının bunu söylediğini aktaran Tüzmen, ''Günaydın. Aradan 3 sene geçmiştir. Ve tahribat varsa zaten yapılmıştır. Bu saatten sonra kurda ani  değişiklikler daha zararlı. Yavaş, seyrine bırakmak gerekir. Merkez Bankası'nın, dengesini kendisinin bulması için biraz çaba göstermesi gerekirdi'' dedi.

''REZERV 100 MİLYAR DOLAR OLMALI''

Merkez Bankası'nın döviz rezervlerine ilişkin düşüncelerini de aktaran Tüzmen, Merkez Bankası'nda şu anda 50 milyar dolarlık rezerv bulunduğunu ve bunun çok düşük olduğunu söyledi. Tüzmen, bu rezervlerin, ihracatçıya faydalı olabilmesi için iki katına çıkarak en az 100 milyar dolar olması gerektiğini bildirdi.

İhracata dayalı kalkınma modelini benimsemiş bir Merkez Bankası görmek istediğine de işaret eden Tüzmen, bir soru üzerine, Merkez Bankası Başkanı'nı da tarif etti. Tüzmen, şöyle konuştu:

''ABD Merkez Bankası eski Başkanı Alan Greenspean'ın (Maestro) kitabını okusun. Bu kitap, Greenspean'ın hayatını anlatıyor. Bir Merkez Bankası başkanının bence, iyi sualtı eğitimi almış olması lazım. Paniklemeyecek, soğukkanlı olacak, olaylar sırasında önce duracak, sonra düşünecek, sonra karar verecek ve hızla harekete geçip,  kararı uygulayacak. Sudan çıkmış balığa dönmeyecek. Yani, Türkiye gibi bir ülkede ben, Merkez Bankası başkanlarının ve siyasetçilerin, iyi sualtı eğitimi almış olmaları gerektiğine inanıyorum.''

Bu tanımlamanın ardından, gazetecilerin, ''O zaman, başkanlığı en iyi siz yaparsınız'' demesi üzerine Tüzmen gülerek, ''Estağfurullah. Bu saatten sonra dedim ya ben ağır sıkletim, benim hafif sıklete dönmem çok zor... Türkiye gibi geçiş ülkesinin, etrafındaki coğrafyada, son derece istikrarsızlıkların hakim olduğu bir bölgede bulunan bir ülkenin, çok soğukkanlı, dirayetli ve kapasitesi, çapı, bilgisi, donanım olarak da çok kuvvetli insanlar tarafından mutlaka bu tür kuruluşların yönetilmesi lazım. Benim tarifim, üç aşağı, beş yukarı budur. Önümüzdeki dönem içinde netleşir. Sayın Başbakanımızın,
önümüzdeki günlerde gerekli açıklamayı yapacağına inanıyorum'' dedi.

Merkez Bankası Başkanı'nın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmasına yönelik bir soru üzerine ise Tüzmen, Türkiye'de yargı, yasama ve yürütme arasında senkronizasyon olmadığını söyledi.