Türkler böyle asimile edildi

Üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH), asimilasyon kampanyası dosyasını bir kitap haline getirdi. Bulgaristan Komünist Partisi (BKP) Merkez Komitesi ve Politbüro'nun arşivlerinden seçilmiş gizli belge ve resmi tutanaklardan derlenen 200 sayfalık kitap, 28 Mayıs'ta satışa çıkarılacak.

O dönemdeki birçok vahşeti belgelerle anlatan kitapta, son derece ilginç konuşmaların yer aldığı resmi toplantı tutanakları da bulunuyor. Bulgaristan'ın yakın geçmişinin gizli kalmış yönlerini ortaya koyan kitapta, 1989'da yaşanan zorunlu göçün perde arkasında nelerin olduğu da tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriliyor.

''İsim Değiştirme Kampanyasının Gerçekleri'' adını taşıyan belgesel nitelikteki kitapta bugüne kadar açıklanmamış resmi bir tutanak belgesi de yer alıyor.

6 Haziran 1989'da dönemin devlet başkanı Todor Jivkov'un başkanlığında yapılan politbüro toplantısından, ''çok gizli'' damgalı resmi tutanağa göre şu konuşmalar geçiyor:

TODOR JİVKOV: Ülkenin mevcut durumu ile ilgili bu toplantının yapılmasını uygun buluyorum. Yine ''Yeniden Doğuş'' sürecine değineceğiz. Bundan sonra nelerin yapılacağını tespit etmek için bugüne kadar yapılanları bir gözden geçirelim. İsyan eylemlerini durdurduk. Artık ortada isyan yok. Bu insanlara pasaport başvurularını kolaylaştırmalıyız. Meseleyi dramatik hale getirmeyelim. Maksimum sayıda insanı göç ettirmek için elimizden geleni yapmak durumundayız. Ancak en az 200 bin kişiyi göçe zorlamalıyız. Veriler gösteriyor ki eğer bunu yapmazsak birkaç yıl sonra er veya geç bir Kıbrıs'a dönüşebiliriz. Bu halkın yıllık nüfus artışı ne kadar?

GEORGİ TANEV: 15 bin civarında.

TODOR JİVKOV: 20 yıl sonrasını düşünebilir misiniz?

İVAN PANEV: Gitmek isteyen 7 komünist var.

TODOR JİVKOV: Komünistlerin gitmek istemesi çok iyi değil.

GRİGOR STOİÇKOV: Bu insanlar şimdi evlerine kapanıp, toplanıp bekliyorlar. Sorun yaratıyorlar. Tahminim bir bölümü göç etmeyecek.

TODOR JİVKOV: En önemlisi onları işyerlerine döndürmek olacak. Eğer dönmezlerse tedbir alınmalı. Onlara, başka bir bölgeye gidecekleri, orada çalışacakları ve evlerine burada çalıştırılacak başka insanların yerleştirileceği söylensin.

GRİGOR STOİÇKOV: Bu konularla ilgili, yarın açıklanmak üzere yeni bir hükümet kararının alınması gerekiyor.

TODOR JİVKOV: Ama bu karar basında yer almamalı.

PENÇO KUBADİNSKİ: Bence yoldaş Jivkov'un yaptığı açıklama çok büyük bir olaydır. Bu tutum bütün dünyaya yayıldı. Bunu sonuna kadar değerlendirmeliyiz. Kesinlikle tereddüt etmemeliyiz. Mesela Razgrad bölgesindeki Beli Lom'da 1800 kişinin yüzde 90'ı pasaport başvurusu almış bulunuyor. Biz onlara şöyle demeliyiz; sizi durdurmayacağız, ancak rekoltenin toplanması da size düşer. Önce buğday ambara girecek, ondan sonra gideceksiniz.

TODOR JİVKOV: Çalışmayan pasaport alamayacak.

PENÇO KUBADİNSKİ: Türkiye'nin amacı, Bulgaristan'da ekonomik sorunlar yaratmak. Buna karşı koyacak gücümüzün olduğu bilinmelidir. Göçü durdurmadan duruma hakim olmamız gerekir. Bence 300 bin kişi göç eder. Bu durum, işgücünde kısmi bir kriz yaratabilir, ancak panik yaratmayacak.

TODOR JİVKOV: Türkiye onları kabul etmeyi reddedecek.

PENÇO KUBADİNSKİ: Bizim yaptığımız, bu veya şu şekilde işimize yarar. Türkiye kapıları açmazsa suçun Türkiye'ye ait olduğunu söyleyeceğiz. Gidip geri döndüklerinde ise biz onlara, ''Siz Bulgarsınız, nereye gidiyorsunuz? Gitmeyin demedik mi?'' diyeceğiz. Şimdi onları kabul edip etmeyeceklerini düşünmeden, almaları için Türkiye'yi sıkıştırmalıyız.

TODOR JİVKOV: Bu işi boş bırakmayalım... Onları bando mızıka ile uğurlamamız gerekir.

PENÇO KUBADİNSKİ: Doğru, çünkü kovulmadıklarını görecekler. Bazı işletmeleri kapatmak zorunda kalsak bile önemli değil. Öğrencilere hızlı meslek kursları vermeliyiz, hemen traktör veya biçerdöver koltuğuna oturabilmeli. Emekliler için de önemli, onlar da mesleğinde çalışıp maddi anlamda teşvik edilmeli.

VASİL TSONEV: Evleri konusunda ne yapacağız?

TODOR JİVKOV: Evleri ile ilgili spekülasyon olmasın. Onları bir nevi parasız almalıyız. Toplumsal örgütlerce satın alınırsa daha iyi olur. Onların yerine gelecek işçilere bu evleri verebiliriz.

NAÇO PAPAZOV: Ben Burgaz'daydım. Orada 70 bin Türkleştirilmiş Bulgar, 100 bin de Çingene var. Şimdi baktığımda Macaristan'da Çingeneler parti kuruyorlar, bizde ise 300 bin Çingene yaşıyor. Onlardan da parti kurmak isteyenler olabilir. İçişleri bakanlığı bu işi ciddi olarak takibe almalı. Yaptığımız, aslında büyük bir siyasi vurgun sayılır.

PETAR MLADENOV: Bence yoldaş Jivkov'un açıklaması, politikayla uğraşmaya başladığımdan beri gördüğüm en büyük siyasi hamlelerden biri. Eğer bunun tarihte bir emsali varsa öğrenci eylemleri sırasında De Gaulle'in çıkıp, ''Buraya kadar'' demesine benzetilebilir.